Σε ένα πάρτι για τα 50ά γενέθλια το περασμένο Σαββατοκύριακο, η συζήτηση στράφηκε, με θλιβερά αναπόφευκτο τρόπο, στην Τεχνητή Νοημοσύνη και στο πώς αυτή θα κλέψει τις δουλειές μας. Ωστόσο, ένας φίλος που είχα καιρό να δω, μου εξήγησε ότι αποδείχθηκε σωτήρια. «Χρησιμοποιώ το ChatGPT για να εξετάσω αν έχω νομική βάση να ισχυριστώ καταχρηστική καταγγελία της σύμβασης εργασίας μου». Σοβαρά; Ναι, είπε. Η ίδια είχε ανεβάσει μερικά email από τον προϊστάμενό της, τα οποία θεωρούσε αποδεικτικά στοιχεία παρενόχλησης, και το ChatGPT της απάντησε αναφέροντας τη σχετική νομολογία και προτείνοντας ένα υπόδειγμα επιστολής προς το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού.

Υποψιάζομαι ότι η εμπειρία της δεν είναι μοναδική. Πράγματι, η ικανότητα της γεννητικής Τεχνητής Νοημοσύνης να αναλύει περίπλοκα νομικά κείμενα μπορεί να εξηγήσει γιατί έχουμε δει αύξηση των εργατικών δικαστηρίων κατά το τελευταίο έτος. Οι τάσεις των δικαστηρίων είναι δύσκολο να προσδιοριστούν, κυρίως επειδή τα έξοδα για την προσφυγή σε δικαστήριο -τα οποία μερικές φορές ξεπερνούσαν τις 1.000 λίρες- καταργήθηκαν το 2017. Το γεγονός αυτό προκάλεσε απότομη αύξηση των αιτήσεων αποζημίωσης, ενώ στη συνέχεια η πανδημία του Covid οδήγησε σε συσσώρευση υποθέσεων. Τα τελευταία τρία χρόνια, ωστόσο, έχουν αυξηθεί και ανήλθαν από 34.000 σε 42.000 μέσα στο έτος έως τον Μάρτιο του 2025.

Μήπως ο χώρος εργασίας έγινε ξαφνικά πιο τοξικός; Άραγε υπάρχουν περισσότεροι ρατσιστές προϊστάμενοι ή σεξιστές διευθυντές σε σχέση με πριν από μερικά χρόνια; Μάλλον είναι απίθανο. Άρα, κάτι άλλο ευθύνεται για την αυξημένη προσφυγή στα δικαστήρια. Ένας βασικός παράγοντας είναι η κατάσταση της οικονομίας και συγκεκριμένα η Ρέιτσελ Ριβς, η οποία καθιστά πιο δαπανηρή για τις επιχειρήσεις την πρόσληψη εργαζομένων. Είναι πιθανό ότι ορισμένοι εργοδότες, προκειμένου να μειώσουν το κόστος, απολύουν προσωπικό και, σε ορισμένες περιπτώσεις, το κάνουν απερίσκεπτα, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να αντιδρούν διά της δικαστικής οδού. Είναι δυνατόν να αποτελεί παράγοντα και η Τεχνητή Νοημοσύνη; Δεν είμαι ο μόνος που πιστεύει ότι μπορεί. Ο Τζον Χέις είναι ιδρυτικός εταίρος της Constantine Law, μιας εταιρείας που ειδικεύεται στο εργατικό δίκαιο. Ο ίδιος παρατηρεί ότι αυξάνεται ο αριθμός των αιτούντων που είναι παραδόξως πολύ καλά ενημερωμένοι τόσο για τα δικαιώματά τους όσο και για τις διαδικασίες που απαιτούνται για την υποβολή μιας υπόθεσης.

«Πιστεύω ότι το ChatGPT θα κάνει για τη νομική ό,τι έκανε το διαδίκτυο για τη δημοσιογραφία: τώρα ο καθένας μπορεί να γίνει δικηγόρος», τόνισε. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Η δικαιοσύνη πρέπει να είναι προσβάσιμη σε όλους, αλλά υπάρχει ο φόβος ότι ενδέχεται να ενθαρρύνει αιτήσεις αποζημίωσης που, αν και τεχνικά ορθές, επιβαρύνουν υπερβολικά τις ικανότητες των δικαστηρίων και του ίδιου του νόμου. Μερικές ώρες παραμονής στον ιστότοπο του Εργατικού Δικαστηρίου σάς αφήνουν την εντύπωση ότι, ειλικρινά, είναι θαύμα το γεγονός ότι οι εργασιακοί χώροι της Βρετανίας καταφέρνουν να εκτελούν οποιαδήποτε πραγματική εργασία. Πρόσφατα, ένας πωλητής αυτοκινήτων παραιτήθηκε ύστερα από μόλις τρεις εβδομάδες, ισχυριζόμενος ότι η συμπεριφορά ορισμένων συναδέλφων του -οι οποίοι έκαναν σεξιστικά σχόλια για τις γυναίκες, τα οποία ο ίδιος άκουσε τυχαία- «είχε ως αποτέλεσμα να προσβάλει την αξιοπρέπειά του και να δημιουργήσει ένα προσβλητικό περιβάλλον γι' αυτόν», σύμφωνα με τον δικαστή. Ο ίδιος κέρδισε την υπόθεσή του σχετικά με περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης.

Στη συνέχεια υπήρξε ο μεσίτης στο Ρίκμανσγουορθ, ο οποίος αποζημιώθηκε με 21.000 λίρες, επειδή του ζητήθηκε να καθίσει σε γραφείο που «υπονόμευε το κύρος του», καθώς δεν βρισκόταν στο πίσω μέρος του γραφείου, εκεί όπου παραδοσιακά καθόταν ο διευθυντής του υποκαταστήματος. Ορισμένες από τις λιγότερο γνωστές υποθέσεις είναι από πολλές απόψεις πιο αποκαλυπτικές. Ας σας πω για τον Αντρέι Ζίγκα και την περίπτωση της Anglian Windows. Ο Ζίγκα εργαζόταν σε αυτή την εταιρεία διπλών υαλοπινάκων με έδρα το Νόριτς για μια δεκαετία. Απολύθηκε για σοβαρό παράπτωμα ύστερα από κατηγορίες ότι το 2022 φώναξε θυμωμένα και επέδειξε ανυπακοή προς τον άμεσο προϊστάμενό του. Την επόμενη χρονιά ήρθε σε διαμάχη με την εταιρεία, αλλά δεν προσήλθε σε αρκετές πειθαρχικές ακροάσεις «λόγω κατάθλιψης, πόνων στην πλάτη και εργασιακού στρες». Τελικά απολύθηκε τον Απρίλιο του 2023.

Έκανε μήνυση για άδικη απόλυση και ισχυρίστηκε ότι η εταιρεία δεν είχε προβεί σε εύλογες προσαρμογές για την αναπηρία του, κάτι που σύμφωνα με τον νόμο πρέπει να κάνει ο εργοδότης. Δήλωσε ότι έπασχε από κατάθλιψη και άγχος, ψωρίαση, υπέρταση, ψωριασική αρθρίτιδα, λεύκη και σπονδυλίτιδα. Ο δικαστής διαπίστωσε ότι είχε κατάθλιψη για μια περίοδο το 2020. Πρόκειται για μια σύνθετη υπόθεση με 852 σελίδες καταθέσεων μαρτύρων και σημειώσεων γιατρών και η ακρόαση διήρκεσε επτά ημέρες, αλλά όλα συνοψίστηκαν σε μόλις τέσσερις νυχτερινές βάρδιες. Λόγω της κατάθλιψης του Ζίγκα, η Anglian είχε συμφωνήσει να εργάζεται σε βάρδιες δέκα ωρών, αντί για τις συνήθεις βάρδιες των 12 ωρών. Σε τέσσερις περιπτώσεις τον ανάγκασαν να δουλεύει 12 ώρες. Ο δικαστής αποφάνθηκε, και μπορείτε να αισθανθείτε την απογοήτευσή του, ότι «ο κ. Ζίγκα ήταν θυμωμένος, αλλά είχε πολλούς λόγους να είναι θυμωμένος». Ο Ζίγκα έχασε σε πολλά σημεία της υπόθεσής του, αλλά αυτή την εβδομάδα τού επιδικάστηκαν 4.000 λίρες για ηθική βλάβη, συν τόκους ύψους 1.494 λιρών, λόγω της πραγματοποίησης των τεσσάρων νυχτερινών βάρδιων το 2020. Ο τεράστιος χρόνος, η ενέργεια και τα έξοδα δικηγόρων που απαιτήθηκαν για να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα δεν ήταν ασυνήθιστα. Πολλά εργατικά δικαστήρια ασχολούνται με τεράστιες ποσότητες αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων ιατρικών εκθέσεων και περίπλοκων διαφωνιών σχετικά με την ψυχική υγεία ενός εργαζομένου.

Ο Χέις της Constantine Law μίλησε για την αυξανόμενη «κουλτούρα παραπόνων» στους χώρους εργασίας του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία επιδεινώνεται εν μέρει από μια «ανίερη συμμαχία» μεταξύ γενικών ιατρών και εργαζομένων, «όπου είναι πολύ εύκολο να πάρεις άδεια λόγω άγχους». Η Τεχνητή Νοημοσύνη, που βρίσκεται ακόμα στα πρώτα της βήματα, θα αυξήσει σχεδόν σίγουρα τον αριθμό των αιτήσεων αποζημίωσης, αλλά το ίδιο θα συμβεί και με την εφαρμογή του νομοσχεδίου για τα εργασιακά δικαιώματα που βρίσκεται σε διαδικασία ψήφισης από το Κοινοβούλιο. Η δυνατότητα αυτή θα επιτρέπει στους εργαζομένους να προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη για άδικη απόλυση από την πρώτη μέρα και όχι ύστερα από δύο χρόνια όπως ισχύει σήμερα. Ο Χέις προέβλεψε ότι οι υποθέσεις που ήδη χρειάζονται 18 μήνες για να φτάσουν στο δικαστήριο θα πρέπει πλέον να περιμένουν δύο έως τρία χρόνια.

Τα συνδικάτα κατάφεραν να καταργήσουν τα τέλη για τα εργατικά δικαστήρια, διευκολύνοντας τους εργαζομένους να μηνύουν τους εργοδότες τους, αλλά χωρίς κάποια μορφή ποιοτικού ελέγχου, ολόκληρο το σύστημα των εργατικών δικαστηρίων κινδυνεύει να παραλύσει. Η εξέλιξη αυτή θα ήταν αρνητική για τους χώρους εργασίας που παγιδεύονται σε διαμάχες με αγανακτισμένους εργαζομένους, αλλά και για τους Βρετανούς εργαζομένους, ορισμένοι από τους οποίους έχουν βάσιμους λόγους να ζητήσουν δικαιοσύνη.


ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing