EnΔώστε μας πίσω τη στήλη της Ροζέτας και άλλους θησαυρούς, απαιτούν οι Αιγύπτιοι
Ο Ζάχι Χάουας ελπίζει ότι το μουσείο θα αυξήσει την πίεση
Οι Αιγύπτιοι ακτιβιστές ανακοίνωσαν μια σημαντική καμπή στην προσπάθεια επιστροφής αρχαίων αντικειμένων, όπως η Στήλη της Ροζέτας που βρίσκεται στο Λονδίνο, μετά την επίσημη έναρξη λειτουργίας του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου της χώρας
Οι Αιγύπτιοι ακτιβιστές ανακοίνωσαν μια σημαντική καμπή στην προσπάθεια επιστροφής αρχαίων αντικειμένων, όπως η Στήλη της Ροζέτας που βρίσκεται στο Λονδίνο, μετά την επίσημη έναρξη λειτουργίας του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου της χώρας. Ο Ζάχι Χάουας, αιγυπτιολόγος και πρώην υπουργός αρχαιοτήτων, ελπίζει ότι η λειτουργία του μουσείου θα αυξήσει την πίεση στις ξένες δυνάμεις να επιστρέψουν τα αντικείμενα. Η ανακοίνωση αυτή έρχεται την ώρα που η Ολλανδία ανακοίνωσε την Κυριακή ότι θα επιστρέψει ένα πέτρινο κεφάλι 3.500 ετών από τη δυναστεία του Τούθμωσι Γ', το οποίο κατασχέθηκε σε μια έκθεση τέχνης στο Μάαστριχτ το 2022. Ο Ντικ Σόοφ, ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Ολλανδίας, ανακοίνωσε τον επαναπατρισμό κατά τη διάρκεια μιας συνόδου κορυφής της Benelux με τον πρόεδρο Σίσι στο Κάιρο, η οποία συνέπεσε με τα εγκαίνια του νέου μουσείου. Η παράδοση του αντικειμένου στον Αιγύπτιο πρέσβη στην Ολλανδία έχει προγραμματιστεί για τα τέλη του 2025, σύμφωνα με τη Σύμβαση της UNESCO του 1970.
Ο Χαουάς ξεκίνησε μια εκστρατεία για την επιστροφή τριών εμβληματικών αντικειμένων - της Στήλης της Ροζέτας που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, της προτομής της Νεφερτίτης που βρίσκεται στο Neues Museum του Βερολίνου και του Ζωδιακού Κύκλου της Δένδερας που βρίσκεται στο Λούβρο - το 2010, πριν αυτή διακοπεί λόγω των πολιτικών αναταραχών του 2011. Χαιρέτισε την ολλανδική απόφαση ως απόδειξη ότι η κατάσταση αλλάζει. «Στο παρελθόν, δήλωναν ότι τα μουσεία μας δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις», ανέφερε στην εφημερίδα The Times.
«Τώρα έχουμε χτίσει περισσότερα από 22 μουσεία σύμφωνα με τα αυστηρότερα πρότυπα – ορισμένα από αυτά λειτουργούν με πιο σύγχρονο τρόπο από τα αντίστοιχα μουσεία στην Αμερική ή την Ευρώπη». Η Μόνικα Χάννα, πρύτανης της Αραβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνολογίας της Αιγύπτου, πιστεύει επίσης ότι το άνοιγμα του μουσείου θα πρέπει να «ενθαρρύνει όσους θέλουν να κάνουν το σωστό, να το πράξουν». Η εκστρατεία της «Repatriate Rashid» δεν απαιτεί μόνο την επιστροφή της Ροζέτας, αλλά και των 17 αντικειμένων που αφαιρέθηκαν μαζί της το 1801. Από το 1983, η Αίγυπτος έχει απαγορεύσει όλες τις εξαγωγές αρχαιολογικών αντικειμένων, καθιστώντας αυτόματα παράνομες όλες τις ανακαλύψεις στο εξωτερικό μετά το 1983. Ωστόσο, οι παράνομες ανασκαφές συνεχίζονται, υποστηριζόμενες από τα μουσεία που πληρώνουν εξωφρενικά ποσά. «Σκάβουν με καταστροφικό τρόπο, ενδιαφέρονται μόνο για ό,τι μπορούν να μεταφέρουν», είπε η Χάννα. Οι εθελοντές θα αρχίσουν να ζητούν από τους επισκέπτες του Αιγυπτιακού Μουσείου, του Εθνικού Μουσείου Αιγυπτιακού Πολιτισμού και του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου να υπογράψουν αιτήσεις για την επιστροφή των αρχαιολογικών ευρημάτων την επόμενη εβδομάδα. Ο Χάουας, ο οποίος είναι μέλος της Αιγυπτιακής Επιτροπής για την Ανάκτηση Αρχαιοτήτων, σχεδιάζει να υποβάλει επίσημο έγγραφο μέσω δικηγόρων μόλις συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο ονόματα. «Το θέμα αφορά τη διεθνή κοινότητα - τον αιγυπτιακό λαό που εκπροσωπώ, με την υποστήριξη της κυβέρνησης και του ίδιου του προέδρου», δήλωσε.
Ο επαναπατρισμός από την Ολλανδία είναι η τελευταία από μια σειρά επιτυχημένων ενεργειών της Αιγύπτου κατά της λεηλασίας. Το 2019, ένα επιχρυσωμένο φέρετρο του Νεντζεμάνκ, που είχε κλαπεί κατά τη διάρκεια των αναταραχών του 2011 και πωληθεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης για 4 εκατομμύρια δολάρια, επιστράφηκε μετά από έρευνες σχετικά με την προέλευσή του, οι οποίες αποκάλυψαν πλαστές άδειες εξαγωγής. Από το 2020, η Αίγυπτος έχει ανακτήσει περισσότερα από 5.000 αντικείμενα μέσω διεθνούς συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων 114 αντικειμένων από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 91 από τη Γαλλία. Η Στήλη της Ροζέτας παραμένει ένα ιδιαίτερο σημείο αντιπαράθεσης. Η στήλη του 196 π.Χ., που ανακαλύφθηκε το 1799 από γαλλικά στρατεύματα στο Ρασίντ, με επιγραφές σε ιερογλυφικά, δημοτικά και ελληνικά, έφερε στο φως την αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα όταν ο Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν την αποκρυπτογράφησε το 1822. Αφαιρέθηκε από τις βρετανικές δυνάμεις το 1801 βάσει της Συνθήκης της Αλεξάνδρειας και βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο από το 1802.
Η Χάννα απορρίπτει τους ισχυρισμούς ότι τα δυτικά μουσεία προσφέρουν καλύτερη ασφάλεια. «Τι συμβαίνει με την πρόσφατη κλοπή από το Λούβρο, τα 2.000 αντικείμενα που εκλάπησαν από το Βρετανικό Μουσείο πέρυσι ή τους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές που έριξαν πετρέλαιο σε αιγυπτιακά αντικείμενα στη Γερμανία;», ανέφερε. Και οι δύο εκστρατείες στοχεύουν σε επιλεκτικές επιστροφές. «Δεν θέλουμε όλα τα αιγυπτιακά αρχαιολογικά ευρήματα να βρίσκονται στο εξωτερικό», τόνισε η Χάννα. «Θέλουμε τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για την ιστορία της Αιγύπτου» - αναφέροντας ως παραδείγματα το άγαλμα του Ραμσή Β' στο Τορίνο και τα βασικά θραύσματα από το Ντείρ ελ-Μεντίνα.
Ο Χαουάς ξεκίνησε μια εκστρατεία για την επιστροφή τριών εμβληματικών αντικειμένων - της Στήλης της Ροζέτας που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, της προτομής της Νεφερτίτης που βρίσκεται στο Neues Museum του Βερολίνου και του Ζωδιακού Κύκλου της Δένδερας που βρίσκεται στο Λούβρο - το 2010, πριν αυτή διακοπεί λόγω των πολιτικών αναταραχών του 2011. Χαιρέτισε την ολλανδική απόφαση ως απόδειξη ότι η κατάσταση αλλάζει. «Στο παρελθόν, δήλωναν ότι τα μουσεία μας δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις», ανέφερε στην εφημερίδα The Times.
«Τώρα έχουμε χτίσει περισσότερα από 22 μουσεία σύμφωνα με τα αυστηρότερα πρότυπα – ορισμένα από αυτά λειτουργούν με πιο σύγχρονο τρόπο από τα αντίστοιχα μουσεία στην Αμερική ή την Ευρώπη». Η Μόνικα Χάννα, πρύτανης της Αραβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνολογίας της Αιγύπτου, πιστεύει επίσης ότι το άνοιγμα του μουσείου θα πρέπει να «ενθαρρύνει όσους θέλουν να κάνουν το σωστό, να το πράξουν». Η εκστρατεία της «Repatriate Rashid» δεν απαιτεί μόνο την επιστροφή της Ροζέτας, αλλά και των 17 αντικειμένων που αφαιρέθηκαν μαζί της το 1801. Από το 1983, η Αίγυπτος έχει απαγορεύσει όλες τις εξαγωγές αρχαιολογικών αντικειμένων, καθιστώντας αυτόματα παράνομες όλες τις ανακαλύψεις στο εξωτερικό μετά το 1983. Ωστόσο, οι παράνομες ανασκαφές συνεχίζονται, υποστηριζόμενες από τα μουσεία που πληρώνουν εξωφρενικά ποσά. «Σκάβουν με καταστροφικό τρόπο, ενδιαφέρονται μόνο για ό,τι μπορούν να μεταφέρουν», είπε η Χάννα. Οι εθελοντές θα αρχίσουν να ζητούν από τους επισκέπτες του Αιγυπτιακού Μουσείου, του Εθνικού Μουσείου Αιγυπτιακού Πολιτισμού και του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου να υπογράψουν αιτήσεις για την επιστροφή των αρχαιολογικών ευρημάτων την επόμενη εβδομάδα. Ο Χάουας, ο οποίος είναι μέλος της Αιγυπτιακής Επιτροπής για την Ανάκτηση Αρχαιοτήτων, σχεδιάζει να υποβάλει επίσημο έγγραφο μέσω δικηγόρων μόλις συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο ονόματα. «Το θέμα αφορά τη διεθνή κοινότητα - τον αιγυπτιακό λαό που εκπροσωπώ, με την υποστήριξη της κυβέρνησης και του ίδιου του προέδρου», δήλωσε.
Ο επαναπατρισμός από την Ολλανδία είναι η τελευταία από μια σειρά επιτυχημένων ενεργειών της Αιγύπτου κατά της λεηλασίας. Το 2019, ένα επιχρυσωμένο φέρετρο του Νεντζεμάνκ, που είχε κλαπεί κατά τη διάρκεια των αναταραχών του 2011 και πωληθεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης για 4 εκατομμύρια δολάρια, επιστράφηκε μετά από έρευνες σχετικά με την προέλευσή του, οι οποίες αποκάλυψαν πλαστές άδειες εξαγωγής. Από το 2020, η Αίγυπτος έχει ανακτήσει περισσότερα από 5.000 αντικείμενα μέσω διεθνούς συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων 114 αντικειμένων από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 91 από τη Γαλλία. Η Στήλη της Ροζέτας παραμένει ένα ιδιαίτερο σημείο αντιπαράθεσης. Η στήλη του 196 π.Χ., που ανακαλύφθηκε το 1799 από γαλλικά στρατεύματα στο Ρασίντ, με επιγραφές σε ιερογλυφικά, δημοτικά και ελληνικά, έφερε στο φως την αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα όταν ο Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν την αποκρυπτογράφησε το 1822. Αφαιρέθηκε από τις βρετανικές δυνάμεις το 1801 βάσει της Συνθήκης της Αλεξάνδρειας και βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο από το 1802.
Η Χάννα απορρίπτει τους ισχυρισμούς ότι τα δυτικά μουσεία προσφέρουν καλύτερη ασφάλεια. «Τι συμβαίνει με την πρόσφατη κλοπή από το Λούβρο, τα 2.000 αντικείμενα που εκλάπησαν από το Βρετανικό Μουσείο πέρυσι ή τους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές που έριξαν πετρέλαιο σε αιγυπτιακά αντικείμενα στη Γερμανία;», ανέφερε. Και οι δύο εκστρατείες στοχεύουν σε επιλεκτικές επιστροφές. «Δεν θέλουμε όλα τα αιγυπτιακά αρχαιολογικά ευρήματα να βρίσκονται στο εξωτερικό», τόνισε η Χάννα. «Θέλουμε τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για την ιστορία της Αιγύπτου» - αναφέροντας ως παραδείγματα το άγαλμα του Ραμσή Β' στο Τορίνο και τα βασικά θραύσματα από το Ντείρ ελ-Μεντίνα.
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
