Μέσω μιας σειράς ισχυρών χειραψιών στο Οβάλ Γραφείο -αυτή την εβδομάδα ήταν η σειρά του σκληροτράχηλου πρώην ηγέτη των τζιχαντιστών της Συρίας- ο Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει να κυριαρχήσει στο «παιχνίδι» της Μέσης Ανατολής, χωρίς να επενδύσει μεγάλο πολιτικό ή στρατιωτικό κεφάλαιο. Ο πρόεδρος έχει ανατινάξει τα πυρηνικά εργοστάσια του Ιράν, έχει βομβαρδίσει τους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη και παρ' όλα αυτά δεν έχει υπάρξει καμία θεμελιώδης αναδιάταξη της περιοχής. Αντ' αυτού, η πείνα και οι θηριωδίες μαίνονται, τα καθεστώτα ταλαντεύονται, αλλά συνεχίζουν να αγωνίζονται, και η Αμερική αναλαμβάνει τον ρόλο του θορυβώδους θεατή στις κερκίδες, επευφημώντας τις φιλικές ομάδες, αποδοκιμάζοντας τους αντιπάλους και αποχωρώντας όταν το παιχνίδι είναι πολύ αργό.

Το αποτέλεσμα αυτής της περιορισμένης εμπλοκής είναι ότι γωνιές της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, αν και στρατηγικά πιο σημαντικές από κάθε άλλη φορά στην πρόσφατη Iστορία, τίθενται εκτός ελέγχου. Μια παγκόσμια υπερδύναμη όπως οι ΗΠΑ δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοεί ή να παραμερίζει το Κέρας της Αφρικής και τα εύθραυστα γειτονικά κράτη. Ο κώδωνας του κινδύνου θα έπρεπε να είχε χτυπήσει στην Ουάσινγκτον τις προάλλες, όταν μια παραστρατιωτική οργάνωση του Σουδάν, οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF), έσφαξαν αμάχους στην πόλη Ελ Φασέρ, το τελευταίο προπύργιο στην περιοχή του Νταρφούρ. Οι φρικαλεότητες που ακολούθησαν σηματοδότησαν το τέλος μιας 18μηνης πολιορκίας -οι RSF είχαν κατασκευάσει ένα τείχος από άμμο μήκους 50 χιλιομέτρων- και την αναπόφευκτη έναρξη μιας επίθεσης στην πρωτεύουσα του Σουδάν, το Χαρτούμ.

Το τεράστιο μέγεθος της ανθρωπιστικής καταστροφής μέχρι στιγμής -περισσότεροι από 150.000 νεκροί, 14 εκατομμύρια εκτοπισμένοι, 30 εκατομμύρια άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια- θα την είχε τουλάχιστον ωθήσει στο προσκήνιο της δυτικής πολιτικής ατζέντας στο παρελθόν. Η Σαμάνθα Πάουερ, πρέσβειρα του ΟΗΕ υπό τον Μπαράκ Ομπάμα και διαχειρίστρια της αμερικανικής προσπάθειας βοήθειας μέχρι φέτος, είχε υποστηρίξει στο βιβλίο της «A Problem from Hell» («Eνα πρόβλημα από την κόλαση») το 2002 ότι η πολιτική τάξη των ΗΠΑ ήταν πάντα απρόθυμη να καταδικάσει τις μαζικές θηριωδίες ως γενοκτονία, επειδή αυτό θα μπορούσε να ωθήσει την Ουάσινγκτον σε μια ανεπιθύμητη στρατιωτική επέμβαση. Αυτό ήταν το δημοφιλές κείμενο που χρησιμοποιούσαν διασημότητες του Χόλιγουντ, όπως ο Τζορτζ Κλούνεϊ, οι οποίοι έκαναν εκστρατεία υπέρ των δυτικών (και μάλιστα των κινεζικών) προσπαθειών για να σταματήσει η γενοκτονική συμπεριφορά στο Νταρφούρ υπό τον Σουδανό δικτάτορα Ομάρ αλ Μπασίρ.

Ο Μπασίρ ανατράπηκε το 2019, μια μεταβατική Aρχή συνετρίβη και οι δύο ισχυροί άνδρες που ανέλαβαν την εξουσία -ο διοικητής του στρατού, στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν, και ο ηγέτης της πολιτοφυλακής των RSF και πρώην έμπορος καμηλών, Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο- δίνουν τώρα μάχη.

Η κυβέρνηση Τραμπ, απρόθυμη να χρησιμοποιήσει τον όρο «γενοκτονία» για να μην εφαρμοστεί και στις ισραηλινές ενέργειες στη Γάζα, θεωρεί διπλωματικό το να παρουσιάζει τον πόλεμο ως εγχώριο πρόβλημα. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές ενδείξεις για το τι συμβαίνει: σωροί από πτώματα στους δρόμους, καθώς οι παραστρατιωτικές δυνάμεις των RSF οδεύουν αποφασιστικά προς τη νέα γραμμή του μετώπου της περιοχής του Κορντοφάν.

Οι RSF (όπως και το ίδιο το ευρύτερο Σουδάν) είναι στη συντριπτική πλειονότητα Αραβες μουσουλμάνοι και κατάγονται από μια δολοφονική ομάδα ληστών υπέρ του Μπασίρ, που ονομάζεται «Janjaweed» και σημαίνει «Εφιπποι διάβολοι». Αποτέλεσμα: η φυγή των λίγων χριστιανών, η δολοφονία ενός καθολικού ιερέα. Οι σφαγές και οι ομαδικοί βιασμοί φέρονται τώρα να επεκτείνονται κατά μήκος των αφρικανικών εθνοτικών γραμμών. Δορυφορικές εικόνες δείχνουν τόπους σφαγής. Εντονα βάναυσα βίντεο στο TikΤok από έναν διοικητή των RSF συμβάλλουν στην περαιτέρω ενοχοποίηση.

Ομως, η πραγματική έκκληση για αφύπνιση σχετικά με αυτό το νέο πρόβλημα από την κόλαση είναι το πώς η παραίτηση των ΗΠΑ από μια στρατηγική αρένα μπορεί να απελευθερώσει ανεξέλεγκτες δυνάμεις - ζώνες εγκατάλειψης, όπως τις αποκαλούσαν στις μέρες της βρετανικής και γαλλικής αποικιοκρατίας. Οι RSF προελαύνουν χάρη στα όπλα που προμηθεύονται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία διοχετεύονται μέσω του Τσαντ και στη συνέχεια στο Νταρφούρ. Ορισμένα από αυτά τα όπλα και τα εξαρτήματα -κινητήρες για τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και συσκευές στόχευσης φορητών όπλων- μπορεί να έχουν αγοραστεί αρχικά από τη Βρετανία, λένε οι ακτιβιστές και μια ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ. Υπάρχουν επίσης στρατιωτικοί δεσμοί με τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία. Οι μισθοφόροι φτάνουν από την Κολομβία, εκπαιδεύονται στον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Αμπου Ντάμπι και στη συνέχεια, σύμφωνα με πληροφορίες, αναπτύσσονται από μια βάση στη Σομαλία που συνδέεται με τα ΗΑΕ. Και ο πόλεμος των ανταρτών φαίνεται να χρηματοδοτείται εν μέρει από χρυσό που εξορύσσεται στο Νταρφούρ, μεταφέρεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και πωλείται στην ακμάζουσα αγορά χρυσού στην Ινδία και πέρα από αυτήν.

Ο στρατός του Μπουρχάν, εν τω μεταξύ, φαίνεται να υποστηρίζεται από την Αίγυπτο, το Πακιστάν και την Τουρκία. Και οι δύο πλευρές αγοράζουν drones κατά εκατοντάδες (η Κίνα πωλεί πρόθυμα) και επενδύουν σε drones-παρεμποδιστές. Το μάθημα που έχει διαρρεύσει από τη σύγκρουση στην Ουκρανία είναι ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορούν να παρεμποδίσουν καλύτερα τη μεταφορά πυρομαχικών και καυσίμων μόλις ο πόλεμος επιταχυνθεί. Εάν οι RSF επιταχύνουν με τον τρέχοντα ρυθμό, τότε η μάχη για το Χαρτούμ μπορεί να γίνει μια διαφήμιση σε πραγματικό χρόνο για ένα εμπόριο όπλων που είναι πάντα πρόθυμο να επιδείξει την υπεροχή των προϊόντων του υπό αδιόρατες συνθήκες.

Υπάρχει, βέβαια, ένας τρόπος για να επηρεάσει ένας υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης την πορεία του πολέμου: η διπλωματία. Αλλά ένα διεθνές κουαρτέτο που περιλαμβάνει τέσσερις βασικούς παράγοντες -τις ΗΠΑ, τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ- έχει ήδη αποτύχει, όχι μόνο λόγω της βασικής έλλειψης ενδιαφέροντος εκ μέρους της κυβέρνησης Τραμπ και της σημασίας που έχει να διατηρήσει τα ΗΑΕ με το μέρος της σε οποιαδήποτε μελλοντική διευθέτηση της Γάζας, αλλά και λόγω των φιλοδοξιών των ΗΑΕ να βοηθήσουν στην εγκαθίδρυση ενός συμπαθούς καθεστώτος στο Χαρτούμ.

Λόγω της αξιοσημείωτης απουσίας των ΗΠΑ, τα ΗΑΕ πιστεύουν ότι έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν ένα δίκτυο λιμένων, συμπεριλαμβανομένου του Πορτ-Σουδάν, στην Ερυθρά Θάλασσα και κατά μήκος των κρίσιμων θαλάσσιων σημείων συμφόρησης και ενδιάμεσων σταθμών των ακτογραμμών της Αφρικής. Εχουν τον στρατό, την τεχνολογία και τα χρήματα. Ο πρόωρος τερματισμός του πολέμου θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο σε αυτή τη φιλοδοξία. Το ουσιαστικό πρόβλημα, ωστόσο, παραμένει η αίσθηση στον Λευκό Οίκο ότι ορισμένοι μακρινοί πόλεμοι δεν έχουν σημασία και ότι η κήρυξή τους ως άσχετων θα τους εξαφανίσει.

ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing