«Είναι απεχθές για μένα να ξαναλέω μια ιστορία, όταν έχει ειπωθεί καλά», διακηρύσσει ο Οδυσσέας, καθώς το αρχοντικό κοινό ακούει μαγεμένο τις ιστορίες του για τις συμφορές και τον θρίαμβό του.Ωστόσο, παρά τις διαμαρτυρίες του, η πιο πρόσφατη αφήγηση της ιστορίας του μπορεί να είναι η πιο μεγαλειώδης ως τώρα. Η τεράστια κινηματογραφική μεταφορά του ελληνικού έπους «Οδύσσεια» από τον βραβευμένο με Όσκαρ σκηνοθέτη σερ Κρίστοφερ Νόλαν, που αποκαλύφθηκε περαιτέρω σε ένα νέο τρέιλερ τη Δευτέρα, γυρίστηκε σε πέντε χώρες, σε ξηρά και θάλασσα επάνω σε ένα αντίγραφο ελληνικού πλοίου και παρήγατε περισσότερα από εξακόσιες δέκα χιλιάδες μέτρα φιλμ.

Με τον Ματ Ντέιμον στον ρόλο του ήρωα, η ταινία είναι η μεγαλύτερη διασκευή του έπους του Ομήρου μετά την ταινία Ulysses του 1954. Σε μια αφήγηση στο τρέιλερ, ο Ντέιμον ορκίζεται: «Μετά από χρόνια πολέμου, κανείς δεν μπορούσε να σταθεί ανάμεσα στους άνδρες μου και το σπίτι τους. Ούτε καν εγώ.»

Το νέο τρέιλερ ρίχνει σύντομες ματιές στην Αν Χάθαγουεϊ, η οποία υποδύεται την υπομονετική σύζυγο του Οδυσσέα, Πηνελόπη, και στον γιο του Τηλέμαχο, τον οποίο υποδύεται ο Τομ Χόλαντ, καθώς και σε μερικές από τις διάσημες δοκιμασίες που αντιμετωπίζει ο Οδυσσέας κατά την επιστροφή του στην Ιθάκη, όπως καταιγίδες, ναυάγια και μια σύγκρουση με τον Κύκλωπα. Μια εξάλεπτη σεκάνς της ταινίας κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους στις 12 Δεκεμβρίου, ενώ ένα προηγούμενο τρέιλερ διέρρευσε στο διαδίκτυο το καλοκαίρι. Αλλά τα τελευταία αποσπάσματα διαφέρουν από το προηγούμενο τρέιλερ και έχουν ήδη οδηγήσει σε εικασίες στον ελληνικό Τύπο σχετικά με την ακρίβεια ορισμένων από τις πανοπλίες και τα πλοία που εμφανίζονται στην οθόνη.

Σε συνέντευξή του στο περιοδικό Empire, η οποία θα δημοσιευτεί στο τεύχος Ιανουαρίου, ο Νόλαν δήλωσε ότι το ομηρικό έπος αποτέλεσε τις ρίζες κάθε ταινίας στην οποία έχει εργαστεί μέχρι σήμερα. Ανακαλώντας στη μνήμη του μια σχολική παράσταση με θέμα τον Οδυσσέα την οποία είχε παρακολουθήσει σε ηλικία πέντε ή έξι ετών, ο Νόλαν, ο οποίος κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας για την ταινία Oppenheimer το 2023, είπε: «Θυμάμαι τις Σειρήνες και ότι ήταν δεμένος σε ένα κατάρτι και κάτι τέτοια πράγματα. Αλλά αυτό δεν αποτελεί σχεδόν καθόλου συνειδητή ανάμνηση. Νομίζω ότι [η Οδύσσεια] βρίσκεται μέσα σε όλους μας.»  Πρόσθεσε: «Ως κινηματογραφιστής, αναζητάς κενά στην κινηματογραφική κουλτούρα, πράγματα που δεν έχουν ξαναγίνει. Και αυτό που είδα ήταν ότι όλη αυτή η σπουδαία μυθολογική κινηματογραφική δουλειά με την οποία είχα μεγαλώσει - ταινίες του Ρέι Χαριχάουζεν και άλλα πράγματα - δεν είχα δει ποτέ να γίνεται με το βάρος και την αξιοπιστία που θα μπορούσε να κάνει μια παραγωγή κορυφαίου προϋπολογισμού και μια μεγάλη χολιγουντιανή παραγωγή Imax.»

Η παραγωγή του ταξίδεψε τον κόσμο με τον τρόπο του Οδυσσέα, αντί να βασίζεται σε ειδικά εφέ. «Αγκαλιάζοντας τη φυσικότητα του πραγματικού κόσμου κατά τη δημιουργία της ταινίας, ενημερώνεις την αφήγηση της ιστορίας με ενδιαφέροντες τρόπους», λέει. Σε διάστημα 91 ημερών, το συνεργείο πραγματοποίησε γυρίσματα στην Ιταλία, την Ελλάδα, το Μαρόκο, τη Σκωτία και την Ισλανδία, από ερήμους μέχρι παραλίες με μαύρη άμμο και μεγάλες θαλάσσιες εκτάσεις. Το τελικό αποτέλεσμα είναι πάνω από εξακόσιες δέκα χιλιάδες μέτρα φιλμ.

«Είναι αρκετά πρωτόγονο», δήλωσε ο Νόλαν για τον χρόνο που πέρασε στη θάλασσα. «Ήμουν εκεί έξω σε αυτήν τους τελευταίους τέσσερις μήνες. Βγάλαμε τους ηθοποιούς που υποδύονται το πλήρωμα του πλοίου του Οδυσσέα εκεί έξω στα πραγματικά κύματα, στα πραγματικά μέρη. Και, ναι, είναι απέραντη και τρομακτική και υπέροχη και καλοσυνάτη, καθώς οι συνθήκες αλλάζουν. Θέλαμε πραγματικά να αποτυπώσουμε πόσο δύσκολα ήταν αυτά τα ταξίδια για τους ανθρώπους.»

Η αφοσίωσή του στον ρεαλισμό ήταν μια πρόκληση με άλλους τρόπους. «Δεν μου αρέσουν πολύ οι περούκες και οι ψεύτικες γενειάδες», δήλωσε ο Νόλαν. «Θέλεις τη φυσικότητα των αληθινών μαλλιών, ώστε να μπορείς να βρέξεις τον ηθοποιό με μια πυροσβεστική μάνικα και να κάνει όλα τα πράγματα που θέλουμε να κάνει.» Αυτό σήμαινε ότι ο Ντέιμον, που υποδύεται τον Οδυσσέα, έπρεπε να αφήσει ένα τεράστιο μούσι. «Ποτέ δεν είχα προσπαθήσει να αφήσω τόσο μεγάλο μούσι», είπε στο Empire. «Εννοώ, υπάρχουν περίπου 100 πράγματα που αφαιρούν ένα μούσι από το πρόσωπό μου προτού αυτό μακρύνει τόσο πολύ, ξεκινώντας από τα παιδιά μου. Αλλά, ναι, ήθελε να είναι όλα αληθινά.»

Στη συνέντευξη, ο Νόλαν απέτισε επίσης φόρο τιμής στη νεότερη μετάφραση της Οδύσσειας από την Έμιλι Γουίλσον, την πρώτη γυναίκα που δημοσίευσε πλήρη μετάφραση του έπους, η οποία επαινέθηκε για τη φρέσκια, ευανάγνωστη προσέγγιση του ποιήματος. «Είναι η μετάφραση της Έμιλι Γουίλσον που αρχίζει: 'Μίλησέ μου για έναν περίπλοκο άνθρωπο'», δήλωσε ο Νόλαν. «Η ιδιοφυΐα του χαρακτήρα του, η εξυπνάδα του, η εφευρετικότητά του, αυτό είναι ένα τεράστιο κομμάτι αυτών που με ενδιέφερε σε αυτόν.» Η μετάφραση της Γουίλσον, η οποία χρησιμοποιούσε ιαμβικό στίχο σε όλη τη διάρκειά της, επαινέθηκε ευρέως τόσο από τους κριτικούς όσο και από τους κλασικιστές, αλλά συγκέντρωσε την οργή του διαδικτύου για την πιο διαφοροποιημένη προσέγγισή της στον Οδυσσέα ως ήρωα και τη χρήση πιο απλής γλώσσας, σε σύγκριση με τις προηγούμενες πιο ευφάνταστες ή ποιητικές μεταφράσεις.

Εκδοχές της Οδύσσειας έχουν εμφανιστεί στην οθόνη και στο παρελθόν, από την ιταλική βωβή ταινία L'Odissea του 1911 μέχρι την ταινία The Return του 2024 με πρωταγωνιστή τον Ρέιφ Φάινς, η οποία επικεντρώνεται αποκλειστικά στο δράμα της τελικής επιστροφής του Οδυσσέα στην Ιθάκη. Η ταινία Ulysses είναι ίσως η πιο γνωστή από όλες τις κινηματογραφικές μεταφορές, με πρωταγωνιστές τους Κερκ Ντάγκλας και Άντονι Κουίν. Ωστόσο, άλλες κλασικές ταινίες, όπως το O Brother Where Art Thou? των αδερφών Ίθαν και Τζόελ Κοέν (2000), επαναχρησιμοποιούν την επική ιστορία σε άλλο περιβάλλον.

- Η «Οδύσσεια» θα κυκλοφορήσει στις 17 Ιουλίου.



ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing