Ο πνιγμός αποτελεί την τρίτη κύρια αιτία θανάτου από ακούσιο τραυματισμό παγκοσμίως, ενώ στην Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία της τελευταίας πενταετίας, χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό κατά μέσο όρο 353 άτομα το χρόνο. Το 83% των θανάτων από πνιγμό στην Ελλάδα αφορά άτομα τρίτης ηλικίας.

Διαβάστε: Ρεύματα έλξης: Πώς να αποφύγετε τον πνιγμό από τη φονική παγίδα στη θάλασσα



Στατιστικά στοιχεία πνιγμού από τον ΕΟΔΥ

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα σχετικά επιδημιολογικά στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημοσίας Υγείας (ΕΟΔΥ), η αναλογία αντρών: γυναικών που πεθαίνουν από πνιγμό είναι 3:1. Περίπου 10 παιδιά και έφηβοι πεθαίνουν από πνιγμό κάθε χρόνο. Τα περισσότερα θύματα, πνίγονται σε απόσταση 10 μέτρων και σπανίως σε απόσταση μεγαλύτερη από 50 μέτρα από την στεριά. Οι πιο επικίνδυνες ώρες του 24ώρου, είναι οι μεσημεριανές. Άτομα υψηλού κινδύνου θεωρούνται άτομα ακραίων ηλικιών (δηλαδή 0-5 ετών και ηλικιωμένοι), όσοι πραγματοποιούν ριψοκίνδυνη συμπεριφορά μέσα και γύρω από το νερό, όσοι δεν ξέρουν κολύμπι, όσοι γνωρίζουν μεν κολύμπι, αλλά υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους, και όσοι καταναλώνουν αλκοόλ/ ναρκωτικά.



Τι είναι ο πνιγμός 

Πνιγμός ονομάζεται η διαδικασία αναπνευστικής διαταραχής έπειτα από βύθιση ή εμβάπτιση σε κάποιο υγρό που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο, τραυματισμό ή επιβίωση. Όροι όπως «δευτεροβάθμιος πνιγμός», «ξηρός πνιγμός», «υγρός πνιγμός» και «παρολίγο πνιγμός» έχουν εγκαταλειφθεί. Στην πλειοψηφία των θανατηφόρων περιστατικών πνιγμού, υπάρχει μια μικρή ποσότητα υγρού στους πνεύμονες του θύματος. Αν δεν υπάρχει νερό, τότε το θύμα πέθανε πιθανότατα από κάποια άλλη αιτία πριν εισέλθει στο νερό.


Το μοντέλο 4Ο και η ενστικτώδης αντίδραση στον πνιγμό

Με βάση το «Μοντέλο 4Ο του Πνιγμού» (στα Αγγλικά ονομάζεται "The 4W Model of Drowning"), οι παράγοντες που καθορίζουν την επιβίωση του ατόμου, είναι το θύμα, ο διασώστης, οι συνθήκες και η τοποθεσία του πνιγμού. Πνιγμός μπορεί να συμβεί στον οποιοδήποτε, οπουδήποτε και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, με υπαιτιότητα του θύματος ή του ναυαγοσώστη. Κάθε χρόνο, πεθαίνουν από πνιγμό τόσο τα ίδια τα θύματα όσο και οι διασώστες τους που επιχείρησαν να τους σώσουν υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις και τις γνώσεις τους.

Με βάση την «Ενστικτώδη Αντίδραση του Πνιγμού» (Instinctive Drowning Response), το θύμα του πνιγμού εμφανίζει ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Η προσπάθειά του να κρατηθεί στην επιφάνεια του νερού, θα διαρκέσει περίπου 20-60 δευτερόλεπτα. Σπάνια είναι σε θέση να φωνάξει «βοήθεια», επειδή όταν το κεφάλι του βγει στην επιφάνεια του νερού, θα προσπαθήσει να εισπνεύσει οξυγόνο. Τα χέρια και τα πόδια του εκτελούν κινήσεις ανίκανες να τον κρατήσουν στην επιφάνεια του νερού.



Προβλήματα στην καταγραφή των πνιγμών

Η πλήρης καταγραφή των πνιγμών είναι αδύνατη γιατί οι χώρες με τους περισσότερους πνιγμούς δεν διαθέτουν αξιόπιστο σύστημα καταγραφής. Για παράδειγμα, αν το θύμα πνιγμού δεν φτάσει μέχρι το νοσοκομείο, δεν καταγράφεται στα επίσημα στατιστικά της χώρας. Στις πιο ευάλωτες όμως χώρες, δεν υπάρχουν καν νοσοκομεία. Επίσης ο θάνατος από τσουνάμι και πτώση αυτοκινήτου ή αεροπλάνου στο νερό, δεν καταχωρείται ως «πνιγμός», με αποτέλεσμα την σοβαρή υποεκτίμηση του προβλήματος.



Οδηγίες πρόληψης πνιγμού από τον ΕΟΔΥ

Για την αποτροπή του πνιγμού, εφαρμόστε τα παρακάτω μέτρα ασφαλείας, όπως τα συστήνει ο ΕΟΔΥ:

● Παρακολούθησε οργανωμένα μαθήματα κολύμβησης.
● Κολύμπησε πάντα με παρέα και ιδανικά κάτω από την επίβλεψη ναυαγοσώστη.
● Τα παιδιά να επιτηρούνται πάντα από ενήλικο κοντά στο νερό.
● Κολύμπησε 3 ώρες μετά το φαγητό.
● Μην μπαίνεις απότομα και μην μένεις αρκετή ώρα σε κρύο νερό.
● Μην απομακρύνεσαι από τα ρηχά. Κολύμπησε παράλληλα με την ακτή.
● Μην υπερεκτιμάς και μην κάνεις επίδειξη των δυνάμεών σου στους άλλους.
● Μην κάνεις επικίνδυνα παιχνίδια που θέτουν την ατομική ή την ασφάλεια άλλων σε κίνδυνο.
● Αν κάποιος κινδυνεύει και δεν μπορείς να βοηθήσεις, ειδοποίησε τον ναυαγοσώστη.
● Ακολούθησε τα μέτρα ασφαλείας της λουτρικής εγκατάστασης.
● Αν επισκεφτείς μια λουτρική περιοχή για πρώτη φορά, ενημερώσου για τους κινδύνους της από τους ντόπιους κατοίκους.
● Αν παρασύρεσαι στα βαθιά από κάποιο ρεύμα, κολύμπησε παράλληλα με την ακτογραμμή για να απεγκλωβιστείς και μετά κάθετα για να επιστρέψεις στην ακτή.