Ευρέως διαδεδομένη είναι η πεποίθηση πως τα άτομα που παλεύουν με διατροφικές διαταραχές ή αλλιώς με διαταραχές πρόσληψης τροφής διαθέτουν ένα αποστεωμένο σώμα που φωνάζει «βοήθεια». Ομως, η πραγματικότητα διαφέρει. Πολλοί είναι εκείνοι που δυσκολεύονται να καταναλώσουν τροφή χωρίς τύψεις, ενώ φαινομενικά έχουν «κανονικά» σώματα και ένα μόνιμο χαμόγελο στα χείλη. Κι αυτό γιατί διατροφική διαταραχή δεν είναι μόνο η νευρική ανορεξία, αλλά και η νευρική βουλιμία, η διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας, η διαταραχή πρόσληψης της τροφής κ.ά. Πρόκειται, δηλαδή, για πολύπλοκα ιατρικά και ψυχιατρικά νοσήματα, που παρουσιάζουν μερικά από τα μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας στον κόσμο. Κι αυτή η υπερβολική ενασχόληση με το βάρος και την εξωτερική εμφάνιση επηρεάζει πολύ περισσότερο κόσμο από όσο πιστεύουμε.

Είναι χαρακτηριστικό πως το 2019, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), 14 εκατομμύρια άνθρωποι παρουσίασαν διατροφικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων σχεδόν 3 εκατομμυρίων παιδιών και εφήβων. Το πιο αποκαρδιωτικό στοιχείο, όμως, είναι πως, σύμφωνα με τη διεθνή, μη κερδοσκοπική οργάνωση FEAST (Families Empowered and Supporting Treatment of Eating Disorders), μόνο το 1/3 των ατόμων με ανορεξία αναζητεί θεραπεία, ενώ για τη βουλιμία και τη διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας οι αναλογίες είναι 2/3 και 1/2, αντίστοιχα. Πώς θα πάψει να υφίσταται το στίγμα των διατροφικών διαταραχών και ο κόσμος που νοσεί θα μιλά πιο ανοιχτά;

Σύμφωνα με την Εβελίνα Καραγλάνη, διατροφολόγο με εξειδίκευση στις διατροφικές διαταραχές, «το στίγμα είναι αυτό που κάνει πολλούς ανθρώπους να ντρέπονται να μιλήσουν γι’ αυτό που περνούν και να νιώθουν ότι κανείς δεν θα τους καταλάβει, ενώ άλλοι δεν έχουν επαρκή ενημέρωση.  Ετσι, σε αυτή την περίπτωση, τα social media μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βοηθητικό εργαλείο, δίνοντας φωνή σε όσους αναμετρώνται με κάποια διαταραχή πρόσληψης τροφής, καθώς και σε ειδικούς, που τους δίνεται η δυνατότητα να μιλούν πιο ανοιχτά για το πώς μπορεί κάποιος να βγει από αυτόν τον σκοτεινό δρόμο. Παράλληλα, θα μπορούσαν να δράσουν βοηθητικά, αν σταδιακά όλο και περισσότεροι αρχίζαμε να αποδομούμε την τοξική κουλτούρα της δίαιτας, που έχει κάνει τόσους ανθρώπους να χαλάσουν τη σχέση τους με το φαγητό και το σώμα τους».


«Η σύγκριση µε άλλους είναι το κλειδί της δυστυχίας»

«Μιλώντας ανοιχτά για ζητήματα που αποτελούν ταμπού για πολλά χρόνια, βοηθά με όσους τα βιώνουν να μη νιώθουν μόνοι τους σε αυτή την κατάσταση και τους παροτρύνουμε να ζητήσουν βοήθεια», συμπληρώνει η κ. Καραγλάνη, η οποία μέσα από τα προφίλ της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσπαθεί να κάνει όλο και περισσότερους ανθρώπους να αναγνωρίσουν το πρόβλημά τους και να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό. «Είσαι μέσα στο μυαλό μου», «Σαν να έχεις βάλει κάμερα στο σπίτι μου!», είναι μερικά από τα σχόλια που δέχεται συχνά, επισημαίνοντας πως τα μηνύματα που την αγγίζουν περισσότερο είναι εκείνα που έρχονται από μικρά κορίτσια, τα οποία φοβούνται να συζητήσουν αυτά που σκέφτονται με τους δικούς τους ανθρώπους και νιώθουν την ασφάλεια να της ανοιχτούν.

Η σύγκριση µε άλλους είναι το κλειδί της δυστυχίας. ∆εν πρέπει κανείς να συγκρίνεται µε µια φωτογραφία, γιατί το σώµα του είναι κάτι πολύ παραπάνω από αυτό. Είναι το σπίτι του ΕΒΕΛΙΝΑ ΚΑΡΑΓΛΑΝΗ, ∆ΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ ΜΕ ΕΞΕΙ∆ΙΚΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ∆ΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ


Από την άλλη, βέβαια, υπάρχουν και προφίλ στα social media που επηρεάζουν αρνητικά άτομα που παλεύουν με διατροφικές διαταραχές, καθώς προβάλλουν ανθυγιεινά πρότυπα ομορφιάς. «Είναι τόσοι αυτοί που βγαίνουν και λένε πράγματα που δεν έχουν καμία επιστημονική βάση και μπορεί να είναι ακραία επιβαρυντικά για τη σχέση που έχει κάποιος με το σώμα του και το φαγητό. Αυτό που συμβουλεύω τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζομαι είναι να κάνουν αποκλεισμό όταν βλέπουν βίντεο που προωθούν τοξικές συνήθειες όσον αφορά τη διατροφή. Αλλά και πάλι αυτό δεν αρκεί, αφού ξεπετάγονται καθημερινά κι άλλα. Οπότε θα πρότεινα να καταλήξουν σε μερικά προφίλ ειδικών που εμπιστεύονται, που έχουν σπουδάσει το αντικείμενο και μπορούν να τους συμβουλεύσουν σωστά», λέει η κ. Καραγλάνη, συμπληρώνοντας πως «η σύγκριση με άλλους είναι το κλειδί της δυστυχίας. Δεν πρέπει κανείς να συγκρίνεται με μια φωτογραφία, γιατί το σώμα του είναι κάτι πολύ παραπάνω από αυτό. Είναι το σπίτι του. Οσο και να μη νιώθει αγάπη αυτή τη στιγμή προς αυτό, πάλι χρειάζεται να το φροντίζει. Κι  επειδή η διατροφική διαταραχή συχνά προσπαθεί να απομονώσει το άτομο που ζει με αυτή, χρειάζεται να πάει κόντρα σε αυτό και να ανοιχτεί. Η σκέψη “δεν είμαι αρκετά άρρωστος για να ζητήσω βοήθεια για ανάρρωση” δείχνει στην πραγματικότητα ότι χρειάζεσαι βοήθεια. Κανένας  υγιής  άνθρωπος  δεν θα το σκεφτόταν αυτό!»


Η εμπειρία της 18χρονης Ελισάβετ με τη νευρική ανορεξία

Η 18χρονη Ελισάβετ Φωτιάδου έδωσε τη μάχη της με τη νευρική ανορεξία και κατάφερε να βρει νικήτρια. Πλέον έχει αφιερωθεί στο να αφυπνίσει μέσω των social media (elis_food.diary), και κυρίως μέσω της προσωπικής της εμπειρίας, νέα παιδιά που αντιμετωπίζουν διατροφικές διαταραχές ώστε να ζητήσουν βοήθεια και να ζήσουν ξανά ελεύθερα, χωρίς τύψεις και ενοχές. Μάλιστα, τον ερχόμενο Οκτώβριο, σε συνεργασία με την Key Books, θα εκδώσει το πρώτο της βιβλίο, που θα αναφέρεται στη νευρική ανορεξία.

«Πάλεψα πολύ με τον εαυτό μου. Ενιωθα αόρατη, ανίκανη να βρω την αξία μου μέσα σε έναν κόσμο που με έκανε να νιώθω πως δεν υπάρχω. Ηθελα να ακούσω μια φωνή που θα με έβγαζε από το βάθος της απραξίας μου, να με κάνει να αισθανθώ ζωντανή και να ξεχωρίσω. Ηταν μια βαθιά ανάγκη, μια πληγή που έκρυβα στο πιο σκοτεινό μου “εγώ”, θάβοντάς την πίσω από το ψεύτικο χαµόγελο πως όλα είναι καλά. Αλλά η αλήθεια ήταν διαφορετική», αναφέρει αρχικά. Ακόµα και τότε, όπως περιγράφει, «έψαχνα την προσοχή, όχι γιατί ήθελα θαλπωρή ή αποδοχή, αλλά γιατί ήµουν παγιδευµένη στην ίδια µου την αδυναµία. Ηθελα να νιώσω σηµαντική, να µε βλέπουν, να µε καταλαβαίνουν. Και το έκανα µε τον πιο παράξενο τρόπο: χάνοντας τον εαυτό µου στη διαρκή προσπάθεια να γίνω κάτι που δεν ήµουν. Ηθελα να αρέσω, να γίνω αποδεκτή, να κερδίσω την προσοχή των άλλων, γιατί µόνη µου δεν την είχα βρει. Πάνω από όλα, όµως, ήταν για να κερδίσω την προσοχή του πατέρα µου. Ετσι πίστευα πως θα ήµουν ευτυχισµένη».

Η Ελισάβετ µιλά και για τη µάχη µε τις εσωτερικές φωνές που τη βασάνιζαν όλο το διάστηµα που το σώµα της, και κυρίως το µυαλό της, νοσούσε: «Κάθε ηµέρα έχανα κοµµάτια του εαυτού µου προσπαθώντας να γίνω κάποιος άλλος. Ακουγα φωνές αόρατες, που µε κατηγορούσαν και µε κατέστρεφαν. Η εικόνα µου ήταν µια συνεχής σύγκρουση, µια εσωτερική τρικυµία, που µε έκανε να µην µπορώ να µε ελέγξω. Ηθελα να είµαι τέλεια και λεπτή. Η ανάγκη να ελέγξω το σώµα µου ήταν η µόνη µου ελπίδα, η µόνη µου σωτηρία. Αλλά το βάρος που έφερα στους ώµους µου ήταν µεγαλύτερο από κάθε αυτοκριτική και οι φωνές γίνονταν όλο και πιο δυνατές».

Παρά την εσωτερική της µάχη, ήξερε πως η αληθινή αγάπη ήταν µέσα της: «Ο Θεός µε έπλασε µε αγάπη. Φοβόµουν όµως να δω ποια είµαι πραγµατικά και έψαχνα αγάπη στους άλλους για να γεµίσω το κενό που µου άφηναν ο φόβος και η ντροπή. Πίστευα πως θα ξεφύγω από τον θόρυβο που µε τυραννούσε και η ειρήνη θα ερχόταν µέσα από τους άλλους, αλλά τελικά εκείνοι έφερναν περισσότερο χάος και µεγαλύτερη ψευδαίσθηση. Κι έτσι, κάθε ηµέρα χανόταν ένα κοµµάτι µου, που χρειαζόταν απλά να το αναγνωρίσω και να το αγκαλιάσω».

Πώς κατάφερε να βγει νικήτρια; «Πλέον µπορώ να πω ότι έχω µάθει να αποστασιοποιούµαι από την τοξικότητα, παρόλο που ακόµη έχω την τάση να συγκρίνω το σώµα µου µε άλλων κοριτσιών στα social. Οµως, γι’ αυτό δηµιούργησα το Eli’s food diary, ένα διαδικτυακό ηµερολόγιο, όπου γράφω τη δική µου ιστορία, όπως θα ήθελα κάποιος άλλος να την είχε γράψει, όταν είχα φτάσει 31 κιλά και το χρειαζόµουν περισσότερο. Πλέον έχω µάθει πως όλα τα σώµατα είναι αποδεκτά. Κατάλαβα πως δεν ήµουν καλά, γιατί δεν άντεχα άλλο τον εαυτό µου. Ολες οι άρρωστες συνήθειές µου µού επέφεραν πόνο. Η εξωτερική µου εµφάνιση αποτελούσε το µόνο πράγµα όπου µπορούσα να εστιά σω. Πολλές φορές η ζωή φάνταζε σαν να περνάει µπροστά από τα µάτια µου χωρίς να κάνω τίποτα. Τότε ήταν που κατάλαβα πως η εξωτερική αποδοχή και στοργή που παρακαλούσα να µου δώσουν είχε µετατραπεί σε έναν εσωτερικό εγωισµό, που συνεχώς µου τσίριζε πως είµαι κενή. Είχα φτάσει σε ένα σηµείο όπου δεν ένιωθα τίποτα και δεν καταλάβαινα τα πιο απλά λόγια που κάποιος θα µου έλεγε. Το µόνο που µπορούσα να αισθανθώ ήταν η κατάθλιψη. Τότε ήταν που άρχισα να ακούω τις οµιλίες του Στέφανου Ξενάκη, που µε βοήθησαν να αλλάξω τρόπο σκέψης κατά πολύ. Ηταν ο ίδιος που µε έβαλε και στην Key Books, όπου και θα εκδώσω το πρώτο µου βιβλίο πάνω στη νευρική ανορεξία. Επίσης, η βοήθεια της µητέρας µου ήταν γιγαντιαία, καθώς έγινε life coach µόνο και µόνο για να µε γιατρέψει».

Τέλος, η Ελισάβετ επισηµαίνει µια σηµαντική αλήθεια: «Πολλές φορές, τα άτοµα µε ανορεξία δεν λαµβάνουν την κατάλληλη θεραπεία. Από την άλλη, υπάρχουν κι εκείνοι που ισχυρίζονται πως είναι ασθενείς, χωρίς ιατρική διάγνωση, κάνοντας το πρόβληµα… καύχηµα.  Οµως, η ανορεξία δεν είναι επίτευγµα. Είναι ασθένεια - ένας συναισθηµατικός καρκίνος. Οταν βρέθηκα ένα βήµα πριν από τον θάνατο το κατάλαβα αυτό. Μόνο όταν συνειδητοποιήσουµε πως η υγεία είναι το µεγαλύτερο πλεονέκτηµα που έχουµε, µπορούµε να εξελιχθούµε πραγµατικά ως άνθρωποι. Ολα µάς φαίνονται προβλήµατα µέχρι να έχουµε µόνο ένα πρόβληµα: την υγεία µας. Και τότε όλα τα άλλα µοιάζουν µινιατούρες».

«Μην προσπαθείς να αλλάξεις τον εαυτό σου, για να σε αγαπήσουν οι άλλοι. Αγάπη σε αυτό που είσαι, ακόµα κι αν είναι άγνωστο σε σένα. Ο πραγµατικός σου εαυτός είναι αυτό το παιδί που έχει ανάγκη την προσοχή σου, την αγκαλιά σου, την αγάπη σου. ∆ώσε του ό,τι του στερήθηκε και θα δεις πως η ανάγκη για εξωτερική αποδοχή θα λιώσει. Αξίζει να είµαστε αυθεντικοί και να λάµπουµε µέσα από το φως της καρδιάς µας», είναι το µήνυµα που θέλει να στείλει σε κάθε άνθρωπο που βιώνει αυτή τη στιγµή κάτι παρόµοιο.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά