Η τακτική παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης αποτελεί τη βάση για την πρόληψη σοβαρών προβλημάτων υγείας. Σύμφωνα με τον Δρ. Ντέιβιντ Σάλιβαν, καρδιολόγο στο South Central Regional Medical Center, η κατανόηση των επιπέδων πίεσης του αίματος και των φυσιολογικών ορίων για τον οργανισμό μας λειτουργεί ως πρώτη γραμμή άμυνας κατά των χρόνιων νοσημάτων.

Η έρευνα αποκαλύπτει νέες διαστάσεις στις επιπτώσεις της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Πέρα από την πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων και εγκεφαλικού επεισοδίου, καθώς και την προστασία των νεφρών, πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η ρύθμιση της πίεσης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας στη μεγαλύτερη ηλικία.

Διαβάστε: Ξαφνική απώλεια ακοής: Γιατί συμβαίνει και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;


Νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την αρτηριακή πίεση

Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία έχει εκδώσει ανανεωμένες οδηγίες που επαναπροσδιορίζουν τα όρια θεραπείας. Ενώ η φυσιολογική αρτηριακή πίεση παραμένει κάτω από 120/80 mmHg, οι νέες συστάσεις προτείνουν έναρξη θεραπευτικής παρέμβασης για επίτευξη τιμών κάτω από 130/80 mmHg.

Αυτή η αλλαγή επιτρέπει στους ιατρούς να υιοθετήσουν μια πιο προληπτική στρατηγική στη διαχείριση της υπέρτασης με φαρμακευτική αγωγή. Παράλληλα, υπάρχουν αποτελεσματικές μη φαρμακευτικές μέθοδοι για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης.


Φυσικοί τρόποι ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης

Η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής, όπως η διατροφή DASH που προτείνει η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα. Επιπλέον, η τακτική άσκηση παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση υγιών επιπέδων πίεσης.

Οι ειδικοί συνιστούν τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση εβδομαδιαίως. Αυτός ο συνδυασμός διατροφικών και άλλων τροποποιήσεων του τρόπου ζωής μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.


Κατανοώντας την αρτηριακή πίεση

Η αρτηριακή πίεση αντιπροσωπεύει τη δύναμη που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών κατά τη διακίνησή του στο κυκλοφορικό σύστημα. Αυτή η πίεση εξαρτάται από δύο κύριους παράγοντες: την καρδιακή παροχή (τον όγκο αίματος που αντλεί η καρδιά σε κάθε συστολή) και την περιφερική αντίσταση που προβάλλουν τα αιμοφόρα αγγεία.

Όταν η αρτηριακή πίεση αυξάνεται, η καρδιά αναγκάζεται να καταβάλλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να διασφαλίσει επαρκή αιμάτωση σε όλα τα όργανα του σώματος.


Μέθοδοι μέτρησης της αρτηριακής πίεσης

Η ακριβής μέτρηση της αρτηριακής πίεσης απαιτεί τη χρήση σφυγμομανομέτρου ή πιεσομέτρου. Διατίθενται τρεις κύριοι τύποι: υδραργυρικό, μηχανικό και ηλεκτρονικό πιεσόμετρο. Το υδραργυρικό θεωρείται το πιο αξιόπιστο, ενώ το ηλεκτρονικό προσφέρει μεγαλύτερη ευκολία χρήσης για οικιακές μετρήσεις.

Για βέλτιστα αποτελέσματα, η μέτρηση πραγματοποιείται σε καθιστή θέση με το αριστερό χέρι χαλαρά τοποθετημένο σε τραπέζι στο ύψος της καρδιάς. Η περιχειρίδα τοποθετείται γύρω από τον βραχίονα, περίπου 3 εκατοστά πάνω από τον αγκώνα, ενώ το μέγεθος του αεροθαλάμου πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 40% της περιφέρειας του βραχίονα.


Προϋποθέσεις για ακριβή μέτρηση

Η αξιόπιστη καταγραφή της αρτηριακής πίεσης προϋποθέτει συγκεκριμένες συνθήκες:

• Ξεκούραση 5 με 10 λεπτών πριν τη μέτρηση
• Αποφυγή φαγητού ή καπνίσματος πριν τη διαδικασία
• Ήσυχο και άνετο περιβάλλον
• Αποφυγή στενών ρούχων στο χέρι μέτρησης
• Στήριξη της πλάτης καθ' όλη τη διάρκεια

Συνιστάται η επανάληψη της μέτρησης μετά από διάλειμμα 3 λεπτών και ο υπολογισμός του μέσου όρου των δύο μετρήσεων. Σε περίπτωση σημαντικής απόκλισης, απαιτείται τρίτη μέτρηση.


Η τεχνική των ήχων Korotkoff

Κατά τη μέτρηση με μη ηλεκτρονικό πιεσόμετρο, ψηλαφάται ο σφυγμός στον καρπό. Η περιχειρίδα φουσκώνει περίπου 30 mmHg πάνω από το σημείο εξαφάνισης του σφυγμού. Στη συνέχεια, ο αέρας απελευθερώνεται σταδιακά με ρυθμό 2 έως 3 mmHg ανά καρδιακό παλμό.

Οι ήχοι που ακούγονται μέσω του στηθοσκοπίου ονομάζονται ήχοι Korotkoff, από τον Ρώσο ιατρό Νικολάϊ Κορότκοφ που τους περιέγραψε το 1905. Ο πρώτος ήχος αντιστοιχεί στη συστολική πίεση, ενώ η πλήρης εξαφάνιση των ήχων δείχνει τη διαστολική πίεση.

Εικοσιτετράωρη παρακολούθηση αρτηριακής πίεσης

Επειδή η αρτηριακή πίεση παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του 24ώρου, μία μεμονωμένη μέτρηση δεν επαρκεί για ακριβή διάγνωση. Η 24ωρη καταγραφή αρτηριακής πίεσης ή Holter αρτηριακής πίεσης χρησιμοποιεί φορητό μηχάνημα που καταγράφει τις τιμές συνεχώς, παρέχοντας ολοκληρωμένη εικόνα των διακυμάνσεων της πίεσης.


Αίτια αύξησης της αρτηριακής πίεσης

Τα αίτια της αυξημένης αρτηριακής πίεσης ποικίλλουν και συχνά παραμένουν άγνωστα. Η ιδιοπαθής υπέρταση, που αντιπροσωπεύει το 95% των περιπτώσεων, μπορεί να προκύπτει από στένωση των αρτηριών, αύξηση της ροής αίματος, ενίσχυση της καρδιακής συστολής ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού.

Η δευτεροπαθής υπέρταση, που αντιπροσωπεύει το υπόλοιπο 5%, οφείλεται σε υποκείμενες παθήσεις των νεφρών, της καρδιάς ή των ενδοκρινών αδένων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς νόσου οδηγεί στη ρύθμιση της πίεσης.


Οφέλη από τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης

Η επαναφορά της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα μέσω φαρμακευτικής αγωγής, διατροφικών τροποποιήσεων και άσκησης παρέχει σημαντικά οφέλη. Μείωση της διαστολικής πίεσης κατά 5 έως 6 μονάδες σε πενταετή περίοδο συνδέεται με 40% μείωση των εγκεφαλικών επεισοδίων και 20% μείωση των καρδιακών συμβαμάτων.

Όταν η διαστολική πίεση μειώνεται κατά 10 μονάδες, τα αποτελέσματα είναι ακόμη πιο εντυπωσιακά, με μείωση των εγκεφαλικών επεισοδίων κατά 56%. Παράλληλα, βελτιώνεται η λειτουργία άλλων οργάνων, συμπεριλαμβανομένων των νεφρών και των οφθαλμών.


Συμπτώματα της υπέρτασης

Η υπέρταση χαρακτηρίζεται συχνά ως "σιωπηλός δολοφόνος" επειδή συνήθως δεν προκαλεί ειδικά συμπτώματα. Ωστόσο, πληθυσμιακές μελέτες έχουν εντοπίσει συγκεκριμένα συμπτώματα που εμφανίζονται συχνότερα σε άτομα με υψηλή πίεση, όπως κεφαλαλγία ή αίσθημα βάρους στο κεφάλι, διαταραχές ύπνου, συναισθηματικές αλλοιώσεις και ξηροστομία.

Αντίθετα με τη λαϊκή πεποίθηση, η ερυθρότητα του προσώπου δεν αποτελεί ένδειξη υψηλής πίεσης. Επιπλέον, ενώ πολλοί συνδέουν την κεφαλαλγία με την υπέρταση, στην πραγματικότητα οι περισσότεροι που υποφέρουν από συχνούς πονοκεφάλους δεν έχουν υπέρταση. Οι κεφαλαλγίες συνήθως οφείλονται σε αυξημένη τάση των αυχενικών μυών.

Μόνο σε μικρό αριθμό ασθενών με εξαιρετικά υψηλά επίπεδα αρτηριακής πίεσης, οι κεφαλαλγίες σχετίζονται άμεσα με τα επίπεδα πίεσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αντιυπερτασική θεραπεία οδηγεί σε υποχώρηση των συμπτωμάτων.