Η νόσος Lyme είναι μια βακτηριακή λοίμωξη που προκαλείται από το σπειροειδές βακτήριο Borrelia burgdorferi και άλλα συγγενικά είδη του γένους Borrelia. Μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω του τσιμπήματος μολυσμένων κροτώνων (τσιμπουριών), κυρίως του είδους Ixodes. Η νόσος πήρε το όνομά της από την πόλη Old Lyme του Κονέκτικατ των ΗΠΑ, όπου αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1975.


Συμπτώματα και Στάδια της Νόσου

Η νόσος Lyme εξελίσσεται σε τρία διακριτά στάδια:

Πρώιμο Εντοπισμένο Στάδιο (3-30 ημέρες μετά το τσίμπημα)

Το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα είναι το δερματικό εξάνθημα που ονομάζεται "erythema migrans" ή "μεταναστευτικό ερύθημα". Εμφανίζεται ως κόκκινος κύκλος που επεκτείνεται προοδευτικά, συχνά με καθαρή κεντρική περιοχή που δημιουργεί την εικόνα "στόχου" ή "βουλς-άι". Άλλα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, αρθραλγίες και κόπωση.

Πρώιμο Διασκορπισμένο Στάδιο (εβδομάδες έως μήνες)

Εάν δεν αντιμετωπιστεί, το βακτήριο διασκορπίζεται σε άλλα όργανα. Μπορεί να εμφανιστούν πολλαπλά δερματικά εξανθήματα, νευρολογικά συμπτώματα (παράλυση του προσωπικού νεύρου, μηνιγγίτιδα), καρδιαγγειακές διαταραχές (καρδίτιδα, διαταραχές του ρυθμού) και αρθρίτιδα μεγάλων αρθρώσεων.

Όψιμο Στάδιο (μήνες έως χρόνια)

Χωρίς κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να αναπτυχθεί χρόνια αρθρίτιδα, νευρολογικές επιπλοκές (εγκεφαλοπάθεια, περιφερική νευροπάθεια) και δερματικές εκδηλώσεις όπως η acrodermatitis chronica atrophicans.


Διαγνωστική Προσέγγιση


Κλινική Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στην κλινική εικόνα, ιδίως την παρουσία του χαρακτηριστικού εξανθήματος erythema migrans, σε συνδυασμό με το ιστορικό έκθεσης σε περιοχές με κροτώνες. Το erythema migrans είναι τόσο χαρακτηριστικό που η διάγνωση μπορεί να τεθεί κλινικά χωρίς εργαστηριακές εξετάσεις.


Εργαστηριακές Εξετάσεις

Οι εργαστηριακές εξετάσεις χρησιμοποιούνται κυρίως σε περιπτώσεις χωρίς το χαρακτηριστικό εξάνθημα ή σε προχωρημένα στάδια:
Ορολογικές Εξετάσεις: Χρησιμοποιείται η διβάθμια προσέγγιση με ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) ως αρχική εξέταση, ακολουθούμενη από Western blot για επιβεβαίωση θετικών ή αμφιβόλων αποτελεσμάτων. Η ορολογία δεν είναι αξιόπιστη στο πρώιμο στάδιο καθώς τα αντισώματα χρειάζονται χρόνο για να αναπτυχθούν. PCR (Polymerase Chain Reaction): Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε υγρά όπως αρθρικό υγρό ή εγκεφαλονωτιαίο υγρό για άμεση ανίχνευση του βακτηριακού DNA. Καλλιέργεια: Είναι δύσκολη και χρονοβόρα, χρησιμοποιείται κυρίως για ερευνητικούς σκοπούς.


Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Αντιβιοτική Θεραπεία - Πρώιμο Στάδιο

Για το πρώιμο εντοπισμένο στάδιο της νόσου Lyme, η θεραπεία πρώτης γραμμής περιλαμβάνει:
• Δοξυκυκλίνη: 100mg δύο φορές ημερησίως για 10-21 ημέρες (αποφεύγεται σε παιδιά <8 ετών και έγκυες)
• Αμοξικιλλίνη: 500mg τρεις φορές ημερησίως για 14-21 ημέρες (εναλλακτική επιλογή)
• Κεφουροξίμη: 500mg δύο φορές ημερησίως για 14-21 ημέρες
Θεραπεία Προχωρημένων Σταδίων
Για νευρολογικές εκδηλώσεις, καρδιακές επιπλοκές ή σοβαρή αρθρίτιδα:
• Κεφτριαξόνη: 2g ημερησίως ενδοφλέβια για 14-28 ημέρες
• Πενικιλλίνη G: 18-24 εκατομμύρια μονάδες ημερησίως ενδοφλέβια

Συμπτωματική Θεραπεία

Αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διαχείριση της αρθρίτιδας και των μυοσκελετικών συμπτωμάτων.


Πρόληψη

Η πρόληψη της νόσου Lyme επικεντρώνεται στην αποφυγή των τσιμπημάτων κροτώνων:

• Φορέστε μακρυμάνικα ρούχα και μακριά παντελόνια σε δασικές περιοχές
• Χρησιμοποιήστε εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET
• Εξετάστε το σώμα σας για κροτώνες μετά από δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους
• Αφαιρέστε τυχόν κροτώνες άμεσα με λεπτές τσιμπίδες
• Διατηρήστε τον χορτοτάπητα κομμένο και αφαιρέστε φύλλα και υπολείμματα φυτών


Πρόγνωση

Με έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη αντιβιοτική θεραπεία, η πρόγνωση της νόσου Lyme είναι άριστη. Η πλειοψηφία των ασθενών αναρρώνει πλήρως χωρίς μακροχρόνιες επιπλοκές. Η καθυστέρηση στη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρές και χρόνιες εκδηλώσεις, αν και ακόμη και αυτές συνήθως ανταποκρίνονται καλά στην κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή.