Η τροφική δηλητηρίαση και η γαστρεντερίτιδα, δύο καταστάσεις συνυφασμένες μεταξύ τους, καθώς μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία, κάνοντας δύσκολο για τον πάσχοντα να ξεχωρίσει τί ακριβώς συμβαίνει στο σώμα του και ποιες οδηγίες θα πρέπει να ακολουθήσει. Τα κοινά συμπτώματα -κοιλόπονος, εμετοί και διάρροιες- δημιουργούν τα ερωτήματα αν φταίει κάποιο τρόφιμο που καταναλώσατε ή αν κολλήσατε από τον διπλανό σας που λίγες μέρες πριν εμφάνισε παρόμοια συμπτώματα. Παράλληλα με τα κοινά συμπτώματα, οι διαγνωστικές εξετάσεις δεν αποκαλύπτουν πάντα την αιτία. Η διάκριση, όμως, μεταξύ τροφικής δηλητηρίασης και γαστρεντερίτιδας μπορεί να έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η πρόγνωση και η βαρύτητα διαφέρουν, ενώ η αποκάλυψη πιθανής «εστίας» μολύνσεως μπορεί να εμποδίσει την περαιτέρω διασπορά.

Διαβάστε: Κρούσματα γαστρεντερίτιδας στην Τζια: "Καθαρά" τα αποτελέσματα των ελέγχων, ο νοροϊός θεωρείται το πιθανότερο αίτιο

Τα συμπτώματα της Γαστρεντερίτιδας

Επισημαίνεται, ότι η γαστρεντερίτιδα πρόκειται για μια φλεγμονή του γαστρεντερικού συστήματος και υπό την ευρεία έννοια περιλαμβάνει και την τροφική δηλητηρίαση. Συνήθως, όμως, με τον όρο γαστρεντερίτιδα περιγράφονται οι ιογενείς λοιμώξεις που προσβάλλουν το γαστρεντερικό σύστημα. Η ιογενής γαστρεντερίτιδα μεταδίδεται άμεσα έπειτα από επαφή με πάσχοντες ή έμμεσα κατόπιν επαφής με επιφάνειες και αντικείμενα ή κατανάλωση τροφίμων και ποτών που έχουν μολυνθεί από πάσχοντες. Συνηθέστεροι εκπρόσωποι των ιών που προκαλούν γαστρεντερίτιδα είναι οι Νοροϊοί και οι Ροταϊοί. Η αναζήτηση ύποπτων επαφών από το πρόσφατο ιστορικό των ασθενών, η διερεύνηση της κατανάλωσης ύποπτων τροφίμων και ποτών, αλλά και εξειδικευμένες εξετάσεις όπως καλλιέργειες, ανίχνευση τοξινών ή ταχεία μοριακή ανίχνευση παθογόνων γαστρεντερικού στα κόπρανα, συχνά οδηγούν στη σωστή διάγνωση και στην κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας είναι:

  • Πυρετός
  • κοιλιακός πόνος (συχνά με αυξομειούμενη ένταση που προσωρινά υποχωρεί έπειτα από κένωση)
  • ναυτία
  • έμετοι
  • διάρροιες

Τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης

Σημειώνεται ότι, πρόκειται για μία νόσο που προκαλείται από την κατανάλωση τροφίμων ή ποτών (συμπεριλαμβανομένου του νερού) που έχουν μολυνθεί με ιούς, βακτήρια, τοξίνες (τοξικά προϊόντα βακτηρίων), παράσιτα ή χημικές ουσίες. Η μόλυνση μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε στάδιο της παρασκευής, επεξεργασίας, μεταφοράς ή αποθήκευσης των τροφίμων και συνήθως είναι αποτέλεσμα της μεταφοράς παθογόνων μικροοργανισμών στα τρόφιμα κατά την επαφή τους με μολυσμένα χέρια, αντικείμενα, επιφάνειες ή άλλα μολυσμένα τρόφιμα. Το πρόβλημα είναι εντονότερο σε ωμά, έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα όπως σαλάτες, αλλαντικά, όστρακα και θαλασσινά, μη παστεριωμένο γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς και σε ατελώς μαγειρεμένα κρέατα και πουλερικά. Πληθώρα μικροβίων μπορούν να προκαλέσουν τροφική δηλητηρίαση, τα συχνότερα όμως αίτια είναι: Καμπυλοβακτηρίδιο, Κλωστηρίδια, Κολοβακτηρίδια (Escherichia coli), Λάμβλια, Λιστέρια, Σαλμονέλλα, Σιγκέλλα, Σταφυλόκοκκοι.

Η τροφική δηλητηρίαση παρουσιάζει κοινά συμπτώματα με τη γαστρεντερίτιδα. Ωστόσο, η τροφική δηλητηρίαση παρουσιάζει βαρύτερη κλινική εικόνα και μεγαλύτερη διάρκεια από την ιογενή γαστρεντερίτιδα, η οποία συνήθως υποχωρεί εντός 1-3 ημερών.

Τι πρέπει να κάνεις σε περίπτωση γαστρεντερίτιδας

Τονίζεται ότι, η γαστρεντερίτιδα προκαλείται κατά κανόνα από ιούς και στην αντιμετώπισή της δεν έχουν θέση τα αντιβιοτικά. Η τήρηση των απαραίτητων μέτρων ατομικής και οικιακής υγιεινής, καθώς και των κανόνων ασφαλούς διαχείρισης τροφίμων και ποτών είναι συνήθως επαρκή μέτρα για την πρόληψη της τροφικής δηλητηρίασης και της ιογενούς γαστρεντερίτιδας. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν ταξιδεύουμε σε χώρες υψηλού κινδύνου, οπότε απαιτείται επιπλέον να καταναλώνουμε αποκλειστικά εμφιαλωμένο νερό (ακόμη και για το βούρτσισμα των δοντιών), να αποφεύγουμε τα παγάκια και να προσέχουμε ιδιαίτερα τι τρώμε και από πού, αποφεύγοντας τις ωμές και τις μη επαρκώς μαγειρεμένες τροφές.

Τι να κάνεις σε περίπτωση τροφικής δηλητηρίασης

Αντίθετα, ειδική θεραπευτική αγωγή απαιτείται σε ορισμένες περιπτώσεις τροφικής δηλητηρίασης από βακτήρια, παράσιτα, χημικές ουσίες και τοξίνες. Αντιεμετικά και αντιδιαρροϊκά φάρμακα χορηγούνται με μεγάλη προσοχή και μόνο υπό την καθοδήγηση ιατρού, καθώς (ιδίως στην περίπτωση της τροφικής δηλητηρίασης) μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητα συμβάματα και επιπλοκές.

Και οι δύο καταστάσεις μπορεί να είναι αυτοπεριοριζόμενες. Στις βαρύτερες περιπτώσεις απαιτείται συμπτωματική αγωγή ή και εξειδικευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις. Η αφυδάτωση που προκαλείται από τους εμετούς και τις διάρροιες συχνά οδηγεί σε έντονη δίψα, ξηροστομία, μειωμένη διούρηση, έντονη αδυναμία, ζάλη και λιποθυμική τάση.

Αντιμετώπιση της αφυδάτωσης

Η έγκαιρη αντιμετώπιση της αφυδάτωσης έχει μεγάλη σημασία και γίνεται με αναπλήρωση υγρών:

  • από του στόματος, όπου αυτό είναι εφικτό, συχνά με χρήση ειδικών διαλυμάτων που περιέχουν ηλεκτρολύτες
  • ενδοφλεβίως, όταν η αφυδάτωση είναι σοβαρή ή οι συνεχιζόμενοι έμετοι παρεμποδίζουν την από του στόματος λήψη υγρών.

Σε κάθε περίπτωση συμπτώματα και κλινικά σημεία αφυδάτωσης, έμετοι ή διάρροιες με πρόσμιξη αίματος, έντονος κοιλιακός πόνος, υψηλός πυρετός, επιμονή των συμπτωμάτων για περισσότερες από δύο ημέρες και εκδηλώσεις από άλλα συστήματα πλην του πεπτικού αποτελούν ένδειξη για αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.