Χρήση Κάνναβης: Ποιες οι επιπτώσεις στους ανηλίκους - Τι λέει στο parapolitika.gr ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΔΠΘ, Χρήστος Λιάπης
Εθισμοί, κατάθλιψη και ψυχικές διαταραχές
Γράφει ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Χρήστος Λιάπης
Με αφορμή το περιστατικό στην Πάτρα, όπου 13χρονος κατέρρευσε στο σχολείο του έπειτα από χρήση κάνναβης, ο Χρήστος Λιάπης επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) γράφει στο parapolitika.gr: H εφηβική ηλικία αποτελεί –ούτως ή άλλως- μία περίοδο μεγάλων αναπτυξιακών και συμπεριφορικών αλλαγών, γεγονός που την αναδεικνύει ως χρονικό διάστημα υψηλής ευαλωτότητας στις μακροχρόνιες συνέπειες της έκθεσης σε ναρκωτικές ουσίες, η συχνότερα χρησιμοποιούμενη από τις οποίες, στους εφήβους, είναι η ινδική κάνναβη. Τα ευρήματα τόσο επιδημιολογικών ερευνών, όσο και μελετών σε ζώα υποστηρίζουν ότι η χρήση της κάνναβης, ιδιαίτερα κατά την εφηβεία, εγκυμονεί συγκεκριμένους κινδύνους, με κυριότερο εξ αυτών την εκδήλωση διαταραχών από το ψυχωτικό φάσμα, όπως η σχιζοφρένεια, στην ενήλικη ζωή. Μολονότι η πλειοψηφία των εφήβων χρηστών είναι πιθανόν να συνεχίσει τη χρήση χωρίς να εκδηλώσει ψυχωτικά συμπτώματα, συγκεκριμένο ποσοστό, στο οποίο δύνανται να ενυπάρχουν και κληρονομικοί παράγοντες ευαλωτότητας είναι περισσότερο εκτεθειμένο στον σχετικό κίνδυνο.
Η επιπτώσεις χρήσης κάνναβης από ανηλίκους
Φαίνεται, λοιπόν, πως η γενετική προδιάθεση αλληλεπιδρά με την έκθεση στην ινδική κάνναβη κατά την εφηβεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο εκδήλωσης σχιζοφρένειας ή άλλων ψυχωτικών διαταραχών, με τον σχετικό κίνδυνο να εμφανίζεται ιδιαίτερα υψηλός για ανηλίκους που έχουν καταναλώσει ινδική κάνναβη τουλάχιστον πέντε φορές. Η βασική ψυχοτρόπος ουσία της κάνναβης είναι η THC (τετραϋδροκανναβινόλη) η οποία είναι υπεύθυνη για τις αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης, ιδιαίτερα σε έναν αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, καθώς επηρεάζει διαδικασίες όπως η συναπτογένεση και οι νευρωνικές μετατροπές που συμβαίνουν κατά κόρον στη διάρκεια της εφηβείας, με αποτέλεσμα να γίνεται σαφές πως η THC μπορεί να επηρεάσει τον εφηβικό εγκέφαλο με έναν τρόπο εντελώς διαφορετικό από τον τρόπο με τον οποίον επιδρά στον ενήλικο εγκέφαλο και αυτό έχει αντίστοιχο αρνητικό αποτύπωμα στη συμπεριφορά. Πράγματι, δομικές αλλαγές με απώλεια φαιάς ουσίας σε συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές έχουν παρατηρηθεί σε εφήβους χρήστες ινδικής κάνναβης, με τη χρήση THC στην ανήλικη ζωή να σχετίζεται με συγκεκριμένα νευροψυχολογικά ελλείμματα τα οποία αυξάνουν όσο πρωιμότερη γίνεται η έναρξη της χρήσης.
Η χρήση ινδικής κάνναβης κατά την εφηβεία έχει, επίσης, συνδεθεί και με ποικίλες, άλλες ψυχιατρικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές και οι εθισμοί σε άλλες ουσίες ή επιβλαβείς συμπεριφορές, την ίδια στιγμή που η τάση της THC να προκαλεί πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο και συνακόλουθη εγκατάσταση σχιζοφρενικής νόσου αποτελεί το κυρίαρχο, τρέχον, σχετικό, επιστημονικό ενδιαφέρον. Η χρήση της κάνναβης έχει αποδειχθεί πως επιφυλάσσει ισχυρότερες, αρνητικές και συμπεριφορικές επιδράσεις σε άτομα 18-20χρ., σε σχέση με άτομα που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 30-40χρ. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί και μέσα από το γεγονός πως ο προμετωπιαίος φλοιός, η δομή –δηλαδή- του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των παρορμήσεων, καθώς και για άλλες εκτελεστικές λειτουργίες δεν έχει πλήρως ωριμάσει πριν την ηλικία των 25 ετών, με τον εφηβικό εγκέφαλο να είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στην πρόκληση βλαβών από τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών.
Μελέτες σε ανθρώπους καταδεικνύουν τα αρνητικά αποτελέσματα της χρήσης κάνναβης στις σχολικές και ακαδημαϊκές αποδόσεις μαθητών και φοιτητών, υποστηρίζοντας, παράλληλα, τη δυσμενή επίδραση της κάνναβης σε νοητικά πεδία όπως ο έλεγχος των εκτελεστικών λειτουργιών, η μνήμη εργασίας και η συγκράτηση της παρόρμησης. Μολονότι η συχνή χρήση της κάνναβης κατά την ευαίσθητη περίοδο της εφηβικής νευροανάπτυξης του εγκεφάλου έχει σχετισθεί με μείωση των προαναφερθέντων νοητικών λειτουργιών (με τα σχετικά ευρήματα να υποστηρίζονται και από αντίστοιχες μελέτες σε αρουραίους, στους οποίους χορηγήθηκε ινδική κάνναβη πριν από την ενηλικίωσή τους), είναι σε εξέλιξη η επιστημονική συζήτηση σχετικά με το κατά ποσόν τα νοητικά αυτά ελλείμματα εμμένουν και μετά από μια περίοδο μακράς αποχής.
Έφηβοι ηλικίας 12 έως 18 ετών που χρησιμοποιούν ινδική κάνναβη τουλάχιστον δυο φορές τον μήνα, για διάστημα έξι μηνών ή και περισσότερο, εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο μειωμένης σχολικής επίδοσης, παραβατικής συμπεριφοράς, συλλήψεων και ψυχιατρικών προβλημάτων, αν και ορισμένοι έφηβοι αναφέρουν πως η χρήση κάνναβης τους ανακουφίζει παροδικώς από συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης ή άλγους, με αποτέλεσμα, αυτό να αποτελεί κίνητρο για συνέχιση της χρήσης.
Την ίδια στιγμή, η χρήση ινδικής κάνναβης κατά την εφηβεία σχετίζεται με ψυχοκοινωνικά ελλείμματα που εμφανίζονται σε σημαντικές πτυχές της ζωής του ανήλικου, όπως οι σχέσεις με τους συνομηλίκους, οι αισθηματικοί δεσμοί και οι σχέσεις με τους γονείς, καθώς και με τη σχολική επίδοση, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και την εμπλοκή σε νομικά ζητήματα.
Χρήση κάνναβης: Προβλήματα στη σωματική υγεία
Πέρα από τις ψυχιατρικές και τις ψυχοκοινωνικές της συνέπειες, η χρήση ινδικής κάνναβης, ιδιαίτερα κατά την εφηβεία, συνδέεται και με προβλήματα που αφορούν στη σωματική υγεία και συγκεκριμένα με πνευμονοπάθειες, καρδιαγγειακές βλάβες, γαστρεντερική και ενδοκρινική δυσλειτουργία, καθώς και με διαταραχές του ύπνου και του Δείκτη Μάζας Σώματος. Έχουν, επίσης, καταγραφεί θάνατοι ανηλίκων, εξαιτίας οξέων καρδιαγγειακών συμβαμάτων, μετά από πρόσφατη κατανάλωση κάνναβης, ενώ παρότι σπάνια, ακόμη και έμφραγμα του μυοκαρδίου μπορεί να επισυμβεί μέσα σε 60 λεπτά από την κατανάλωση κάνναβης. Σημειώνεται, δε πως τα περιστατικά αυτά καταγράφηκαν σε ανηλίκους που δεν είχαν άλλους παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση καρδιαγγειακών παθήσεων. Οι μακροχρόνιες επιδράσεις της χρήσης κάνναβης στη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος και σε συγκεκριμένες παραμέτρους αυτού, όπως επί παραδείγματι ο καρδιακός ρυθμός είναι λιγότερο μελετημένες. Το «Σύνδρομο Καναβιννοειδούς Υπερεμέσως» (CHS) χαρακτηρίζεται από συχνά, επαναλαμβανόμενα επεισόδια κυκλικώς εμφανιζόμενων εμέτων, σε άτομα που είναι χρόνιοι χρήστες κάνναβης. Μελέτες σε ζώα αναφέρουν καθυστέρηση στην έναρξη της ήβης εξαιτίας της πρώιμης έκθεσης σε ινδική κάνναβη.
Όλα τα ανωτέρω αποκτούν ακόμη πιο ανησυχητική σημασία, με δεδομένο πως τα τελευταία χρόνια αυξάνεται συνεχώς η περιεκτικότητα της ινδικής κάνναβης που κυκλοφορεί στους δρόμους, σε THC, εξαιτίας νέων καλλιεργητικών μεθόδων, αλλά και νέων –ακόμη πιο επικίνδυνων- μορφών συνθετικής παρασκευής και προσμίξεων, ενώ μειώνεται η ηλικία έναρξης της χρήσης και αυξάνονται τα περιστατικά πολύ-χρήσης ουσιών στους εφήβους.
En