Παγκόσμια Ημέρα κατά του Σακχαρώδη Διαβήτη η σημερινή Παρασκευή 14 Νοεμβρίου και πρόκειται αναμφισβήτητα για μία μεγάλη παγκόσμια μεταβολική νόσο, που η εξάπλωσή της λαμβάνει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις. Ενδεικτικά από 60 εκατομμύρια ατόμων που έπασχαν από διαβήτη τη δεκαετία του ’80 έχουν φτάσει σήμερα τα 537 εκατομμύρια παγκοσμίως, ενώ στην Ελλάδα τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι το 10% - 12% του πληθυσμού έχει διαβήτη, με ένα πρόσθετο ποσοστό της τάξης του 3% - 4%, που δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο.


Παγκόσμια Ημέρα κατά του Σακχαρώδη Διαβήτη: Ο διαβητολόγος Ανδρέας Μελιδώνης εξηγεί τα πάντα για τη νόσο  

«Η προοπτική είναι ακόμα περισσότερο ζοφερή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ), εκτιμά ότι τα επόμενα 10-15 χρόνια, εάν δεν υπάρξουν συντονισμένες παρεμβάσεις, ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη θα υπερβεί τα 750 εκατομμύρια. Η διαχρονική μεταβολική πανδημία του διαβήτη είναι εδώ», αναφέρει ο Ανδρέας Μελιδώνης, συντονιστής διευθυντής του Διαβητολογικού Κέντρου του ιδιωτικού νοσοκομείου της Αθήνας “Metropolitan Hospital”.

Σοβαρές οι επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη

«Δυστυχώς, ο διαβήτης δεν είναι μια αθώα, μια πρόσκαιρη, χωρίς συνέπειες νόσος. Είναι μια μόνιμη διαταραχή της μεταβολικής ομοιοστασίας του οργανισμού με αποτέλεσμα την υπεργλυκαιμία, το αυξημένο δηλαδή σάκχαρο, που η μη αντιμετώπισή του, η μη ρύθμισή του θα οδηγήσει στην πορεία του χρόνου σε μία ή περισσότερες χρόνιες επιπλοκές του διαβήτη», επισημαίνει ο Ανδρέας Μελιδώνης. Ο ίδιος αναφέρει ακόμη ότι ο διαβήτης είναι ο πρωταγωνιστικός παράγοντας χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας και αιμοκάθαρσης, οφθαλμοπάθειας και απώλειας όρασης των ενηλίκων, ακρωτηριασμού των κάτω άκρων, στυτικής δυσλειτουργίας και το κύριο αίτιο εμφραγμάτων και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Σε μεγάλη μετα-ανάλυση 27 μελετών φάνηκε ότι άτομα με ΣΔ2 μέσης ηλικίας 60 ετών και μέσης διάρκειας διαβήτη 10 χρόνια έχουν επιπολασμό (συχνότητα) καρδιαγγειακής νόσου 40%, διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας 52%,διαβητικής νεφροπάθειας 32% και διαβητικής νευροπάθειας 65%. Αυτοί οι ιδιαίτερα αυξημένοι κίνδυνοι χρόνιων επιπλοκών στον διαβήτη οδηγούν σε μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 6-8 χρόνια σε ασθενή με ΣΔ μέσης ηλικίας 60 ετών και κατά 12 χρόνια εάν συνυπάρχει και η επιπλοκή της καρδιαγγειακής νόσου. Σύμφωνα με στοιχεία του IDF (Παγκόσμια Ομοσπονδία του Διαβήτη) 4,2 εκατομμύρια θάνατοι υπήρξαν το 2019 παγκόσμια λόγω του διαβήτη.

Το ιδιαίτερα σημαντικό κόστος του διαβήτη

Τελικά ο ΣΔ είναι νόσος με ιδιαίτερα σημαντικό κόστος ατομικό, οικογενειακό, κοινωνικό, οικονομικό. Ευρωπαϊκές οικονομικές μελέτες έχουν δείξει ότι το ετήσιο κόστος διαβητικού ασθενή με μικροαγγειοπαθητικές (νεφροπάθεια, οφθαλμοπάθεια) και μακροαγγειοπαθητικές (καρδιαγγειακές) επιπλοκές είναι πενταπλάσιο σε σχέση με αντίστοιχης ηλικίας άτομο χωρίς διαβήτη και χωρίς επιπλοκές και υπερβαίνει τις 6.000 ευρώ ετησίως (μελέτη CODE-2). Εκτιμάται δε ότι το 15% του προϋπολογισμού για την υγεία αναλώνεται για την αντιμετώπιση των ασθενών με ΣΔ και κυρίως των επιπλοκών τους.

«Η καταιγίδα των επιπλοκών αποτρέπεται πάντως με την άριστη ρύθμιση του σακχάρου όπως έδειξαν πολλές μεγάλες μελέτες. Σχετικά πρόσφατη μετα-ανάλυση 8 μελετών έδειξε ότι στα άτομα με ΣΔ χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου η εντατική γλυκαιμική ρύθμιση επιφέρει μείωση κατά 40% του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών επιπλοκών, που είναι οι επιπλοκές που οδηγούν σε θανατηφόρα συμβάματα. Ενώ, επίσης, οι μεγάλες μελέτες DCCT και UKPDS για τον ΣΔ1 και ΣΔ2 αντίστοιχα έδειξαν σημαντική μείωση έως και 70% των μικροαγγειοπαθητικών επιπλοκών (διαβητική νεφροπάθεια, νευροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια κλπ.) με την εντατική γλυκαιμική ρύθμιση συγκριτικά με την συμβατική ρύθμιση», επισημαίνει ο Ανδρέας Μελιδώνης.

melidonis-andreas-diavitologos01


Νέες θεραπευτικές εξελίξεις

Η παγκόσμια ιατρική κοινότητα καταβάλλει έντονες προσπάθειες τα τελευταία χρόνια για την αναχαίτιση της πανδημίας του διαβήτη. Το θεραπευτικό οπλοστάσιο έχει ενισχυθεί πλέον σημαντικά με νέες αγωγές που παρουσιάζουν εξαιρετική αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση του ΣΔ, στη μείωση της υπεργλυκαιμίας, του αυξημένου δηλαδή σακχάρου. Αυτές οι νεότερες αντιδιαβητικές θεραπείες (που αφορούν τα άτομα με ΣΔ τύπου 2) είναι οι ινκρετινικές αγωγές (αναστολείς DPP-4 και αγωνιστές GLP-1) και οι αναστολείς SGLT-2.

Οι ινκρετινικές αγωγές βελτιώνουν τα επίπεδα και την δράση των ινκρετινικών ορμονών που παράγονται από το έντερο των ασθενών μετά τη λήψη φαγητού. Οι αγωνιστές GLP-1 (που ενισχύουν σημαντικά τη δράση της ινκρετινικής ορμόνης GLP-1) είναι η πλέον προβεβλημένη και πλέον αποτελεσματική εκδοχή των ιγκρετινικών αγωγών. Η αντιδιαβητική τους δράση συνοδεύεται και με σημαντική μείωση του σωματικού βάρους και γι’ αυτό αποτελεί ελκτική θεραπευτική λύση για την αντιμετώπιση των παχύσαρκων διαβητικών.

Πρόσφατα το θεραπευτικό οπλοστάσιο στον χώρο των ινκρετινικών αγωγών εμπλουτίσθηκε με τον διπλό αγωνιστή GLP-1/GIP, την τιρζεπατίδη πού παρουσιάζει εντυπωσιακά αποτελέσματα όσον αφορά τη γλυκαιμική ρύθμιση (μειώνει την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη έως και 2%) και την απώλεια σωματικού βάρους (απώλεια έως και 17% του σωματικού βάρους στα άτομα με διαβήτη και παχυσαρκία).

Οι αναστολείς SGLT-2 ή φλοζίνες αναστέλλουν την αυξημένη επί διαβήτου απορρόφηση της γλυκόζης από τα νεφρικά σωληνάρια και έτσι συμβάλλουν στη γλυκοζουρία (στην αποβολή δηλαδή γλυκόζης με τα ούρα) άρα και στην μείωση του αυξημένου σακχάρου του αίματος. Οι αναστολείς SGLT-2 έχουν και πολλές άλλες ενδιαφέρουσες παράλληλες δράσεις και ευνοούν την απώλεια σωματικού βάρους, τη μείωση της υπέρτασης, τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων και επιπλοκών.

Αυτό επομένως που ξεχωρίζει τις νέες φαρμακευτικές αγωγές για τον διαβήτη σε σχέση με τις προηγούμενες κλασσικές αντιδιαβητικές αγωγές (σουλφονυλουρίες, μετφορμίνη, ινσουλίνη κλπ.) είναι ότι παρουσιάζουν και ευρύτερες θετικές μεταβολικές, καρδιοπροστατευτικές και νεφροπροστατευτικές επιδράσεις και δεν εξαντλούνται μόνο στη μείωση του σακχάρου στο αίμα.


Με μεγάλο ενδιαφέρον περιμένουμε τις νέες εξελίξεις σε αυτές τις πολλά υποσχόμενες νέες θεραπευτικές αντιδιαβητικές κατηγορίες

Περιμένουμε έτσι δισκία GLP-1 αγωνιστών που θα έχουν παρόμοια δράση με τους ενέσιμους αγωνιστές. Περιμένουμε επίσης και νέους εξελιγμένους SGLT-2 αναστολείς (με SGLT-2 και SGLT-1 δράση) που θα ενισχύσουν τις θεραπευτικές μας δυνατότητες. Στον χώρο της ινσουλινοθεραπείας, που πάντα είναι η πλέον αποτελεσματική αγωγή στην ρύθμιση του ΣΔ, περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ίσως και εντός του 2026, την κυκλοφορία των εβδομαδιαίων ινσουλινών που θα έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των ημερήσιων βασικών ινσουλινών.

Το μέλλον της θεραπείας: Φωτεινός ο ορίζοντας

Επίσης, ο Ανδρέας Μελιδώνης εξηγεί ότι «εξελίξεις θα έχουμε και στη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με ΣΔ τύπου 1 και ιδιαίτερα στον τομέα των αντλιών έγχυσης ινσουλίνης. Νέα εξαιρετικά εξελιγμένα συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης θα διασυνδέονται στο μέλλον με τις αντλίες έγχυσης και θα βελτιώνουν τις θεραπευτικές προσπάθειες στον ΣΔ1. Ήδη έχει εγκριθεί από το FDA (ο Αμερικανικός ΕΟΦ) η κυκλοφορία υποδόρια τιθέμενης για 3 μήνες, ιδιαίτερα μικρής συσκευής καταγραφής που δεν θα χρειάζεται ρύθμιση και αξιολόγηση και θα προβάλλει συνεχώς τις τιμές του σακχάρου (ή θα τροφοδοτεί με αυτές) στην αντλία ινσουλίνης.Βαδίζουμε έτσι προς το βιοτεχνητό πάγκρεας με το οποίο μέσω του αισθητήρα - καταγραφέα γλυκόζης και της προηγμένης με εξαιρετικά σύγχρονο λογισμικό αντλίας, θα έχουμε πλήρη και αυτόματη 24ωρη κάλυψη των αναγκών σε ινσουλίνη του ασθενούς. Μία προοπτική ιδιαίτερα ελπιδοφόρα για όλα τα νέα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ορίζοντας για την αντιμετώπιση του διαβήτη είναι φωτεινός, καρποφόρος και ελπιδοφόρος. Η συντονισμένη προσπάθεια των επιστημόνων, των επιστημονικών εταιρειών και τελικά του IDF (Παγκόσμια Οργάνωση για τον Διαβήτη) σε παγκόσμιο επίπεδο προδιαγράφουν θετικές εξελίξεις και προοπτικές. Εξελίξεις που θα διαμορφώσουν όρους και προϋποθέσεις για καλύτερη ποιότητα ζωής, για ευεξία και ισορροπία σωματική και ψυχολογική στη ζωή των ατόμων με διαβήτη».