O καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος των ανδρών στην Ευρώπη, αλλά και στη χώρα µας. Υπολογίζεται ότι περίπου 450.000 άνδρες διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο µε την ασθένεια αυτή στην Ευρώπη, µεταξύ των οποίων 7.000 Ελληνες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, βέβαια, η νόσος διαγιγνώσκεται σε τοπικό στάδιο και αντιµετωπίζεται πλήρως µε χειρουργική εξαίρεση ή ριζική ακτινοθεραπεία. Ωστόσο, ένα µέρος των ασθενών εµφανίζει υποτροπή µετά την αρχική θεραπεία ή διαγιγνώσκεται εξαρχής µε τοπικά προχωρηµένη ή µεταστατική νόσο. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτούνται συστηµατικές θεραπείες -όπως ορµονοθεραπεία, χηµειοθεραπεία και στοχευµένες θεραπείες- για τον έλεγχο των συµπτωµάτων και την παράταση της επιβίωσης.

Η ανάγκη για έγκαιρη διάγνωση παραµένει κρίσιµη. Τη δεκαετία του 1990, η εξέταση των τιµών του PSA στο αίµα αναδείχθηκε ως µια ελπιδοφόρα εξέταση προσυµπτωµατικού ελέγχου για τον καρκίνο του προστάτη. Η γενίκευση της χρήσης του PSA αύξησε σηµαντικά τον αριθµό των διαγνώσεων, όχι όµως αντίστοιχα και την επιβίωση από τη νόσο. Ως συνέπεια, σήµερα καµιά επιστηµονική εταιρεία δεν συστήνει τον καθολικό έλεγχο PSA στον πληθυσµό ως τρόπο για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη.

Είναι µια ετερογενής νόσος, που, όµως, σε πολύ µεγάλο ποσοστό, µπορεί να αντιµετωπιστεί ριζικά, ιδίως όταν διαγνωστεί έγκαιρα

Στη θέση του καθολικού ελέγχου προωθούνται εξατοµικευµένες, στοχευµένες προσεγγίσεις για οµάδες υψηλού κινδύνου. Σε αυτές ανήκουν άνδρες µε οικογενειακό ιστορικό της νόσου, όσοι είναι φορείς κληρονοµούµενων µεταλλάξεων που προδιαθέτουν για τη νόσο (π.χ. BRCA1/2), οι άνδρες µαύρης φυλής, καθώς και όσοι έχουν υψηλότερες τιµές PSA ήδη από την ηλικία των 40 ετών. Παράλληλα, νεότερες απεικονιστικές τεχνικές φαίνεται ότι µπορούν να συµβάλουν στην καλύτερη επιλογή των ασθενών που µπορεί να έχουν κλινικά σηµαντικό καρκίνο προστάτη και χρήζουν θεραπευτικής αντιµετώπισης. Ο συνδυασµός της εξέτασης PSA µε την πολυπαραµετρική µαγνητική τοµογραφία προστάτη µπορεί να επιλέξει καλύτερα, µε βάση τις κλινικές µελέτες, τους άνδρες εκείνους που είναι πιθανό να έχουν κλινικά σηµαντική νόσο και αξίζει να διερευνηθούν µε βιοψία προστάτη.

Στη βάση αυτών των δεδοµένων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως στόχο από το 2022 την ανάπτυξη στρατηγικών προσυµπτωµατικού ελέγχου για τον καρκίνο του προστάτη που θα βασίζονται στην αξιολόγηση κινδύνου και χρηµατοδοτεί προγράµµατα, όπως το PRAISE-U, στην κατεύθυνση της πιλοτικής ανάπτυξης και αξιολόγησης τέτοιων πρακτικών σε διάφορα κράτη της Ενωσης. Ο καρκίνος του προστάτη είναι µια ετερογενής νόσος, που, όµως, σε πολύ µεγάλο ποσοστό, µπορεί να αντιµετωπιστεί ριζικά, ιδίως όταν διαγνωστεί έγκαιρα και εφαρµοστούν οι κατάλληλες θεραπευτικές µέθοδοι.

*Άρθρο του Μιχάλη Λιόντου επίκουρου καθηγητή Θεραπευτικής - Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά