Μία πολύ φιλοσοφημένη, τεκμηριωμένη και απολύτως βάσιμη ένσταση, έναντι όλων εκείνων οι οποίοι διεκδικούν με μεγάλη ευκολία την καθολικά ίση και δωρεάν πρόσβαση σε ποιοτικά ανώτατες παροχές Υγείας, διατύπωσε ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Γιώργος Μέργος, σε μία συναρπαστική ομιλία του, κατά τη διάρκεια του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τις Πολιτικές και τα Οικονομικά της Υγείας 2025, το οποίο πραγματοποιήθηκε στις 9 – 11 Δεκεμβρίου, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.

Απαντώντας στις εν λόγω διεκδικήσεις, οι οποίες προέρχονται συστηματικά από την αριστερά, αλλά και τους συνδικαλιστές υγειονομικούς της χώρας μας, ο Γιώργος Μέργος ανέφερε, μεταξύ άλλων, σχετικά τα εξής:

“Μπορούμε να ικανοποιήσουμε όλες τις ανάγκες; Δυστυχώς όχι! Ο στόχος της δημόσιας πολιτικής να διασφαλίζει ικανοποίηση όλων των αναγκών υγείας χωρίς υπέρμετρη αύξηση της δημόσιας και της ιδιωτικής δαπάνης είναι ανέφικτος. Οι ανάγκες είναι απεριόριστες. Οι διαθέσιμοι δημόσιοι πόροι όμως πολύ περιορισμένοι. Δυστυχώς, είναι δύσκολη η αύξηση τόσο των φόρων, όσο και των εισφορών, αλλά και της ιδιωτικής δαπάνης. Βέβαια, θεωρούμε δεδομένο ότι η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό και η ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας είναι δικαίωμα του πολίτη.

Ωστόσο, η καθολική παροχή υγείας είναι μια πρόσφατη κοινωνική εξέλιξη του 20ου αιώνα. Και σήμερα, η ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας είναι ένας εθνικός στόχος με σαφείς στόχους πληθυσμιακής κάλυψης, επίπεδο παροχών και οικονομική προστασία. Αυτό βέβαια σε επίπεδο σχεδιασμού είναι πολύ ωραίο, αλλά σε επίπεδο εφαρμογής εξαιρετικά δύσκολο”.

Προκειμένου να καταστήσει τα επιχειρήματά του ακόμη πιο εύληπτα όσο και εύλογα, ο Γιώργος Μέργος συνέχισε ως εξής:

“Για παράδειγμα, κατά τη λήψη υγειονομικών αποφάσεων ανακύπτουν συχνά δύσκολα ηθικά και διαχειριστικά διλήμματα. Στην κατανομή των δημόσιων δαπανών υγείας, οι επιλογές δεν είναι ποτέ ουδέτερες. Σε κεντρικό επίπεδο, για παράδειγμα τίθεται το ερώτημα αν πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη χρηματοδότηση προγραμμάτων εμβολιασμού παιδιών ή στη στήριξη υπηρεσιών περίθαλψης και παρηγορητικής φροντίδας για καρκινοπαθείς.

Το κοινωνικό και οικονομικό όφελος του εμβολιασμού είναι προφανές αλλά οι καρκινοπαθείς έχουν συνεισφέρει στο σύστημα υγείας για ολόκληρη της εργασιακή ζωή τους. Σε ένα άλλο παράδειγμα, σχετικά με τη γεωγραφική κατανομή των πόρων, το δίλημμα μπορεί να αφορά την τοποθέτηση ενός επιπλέον παθολόγου σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή, όπως το Περιστέρι με 150.000 κατοίκους, ή σε ένα απομονωμένο νησί με πληθυσμό 3.000 κατοίκων. Σε ένα τρίτο παράδειγμα, η πολιτική διάσταση επηρεάζει συχνά αποφάσεις, όπως για παράδειγμα ο διορισμός ενός οδοντιάτρου σε μια προνομιούχα περιοχή όπως η Γλυφάδα αντί ενός μικροβιολόγου σε κενή θέση σε απομακρυσμένη περιοχή όπως τα Γρεβενά. Τα παραδείγματα αυτά αναδεικνύουν τη σύγκρουση του αξιακού υποβάθρου στις πολιτικές της υγείας για το ποιο είναι κοινωνικά σωστό, ποιο είναι οικονομικά επιθυμητό και ποιο είναι ηθικά δίκαιο. Δυστυχώς, όλες οι αποφάσεις χρηματοδότησης ενέχουν το στοιχείο της επιλογής μεταξύ αντικρουόμενων αξιών/αρχών. Αξιών/αρχών για τις οποίες δεν υπάρχει ξεκάθαρη άποψη ως το ποια έχει προτεραιότητα”.