EnΚαταστροφικές οι αρνητικές ιδέες για το γήρας: Τι γίνεται με τα μονοκλωνικά αντισώματα για τους ασθενείς με άνοια - Ο καθηγητής Ψυχιατρικής Αντώνης Πολίτης εξηγεί στο parapolitika.gr
Ο καθηγητής Ψυχιατρικής εξηγεί
Ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντώνης Πολίτης, εξηγεί στο parapolitika.gr γιατί οι ηλικιακές διακρίσεις είναι καταστροφικές
Αυτή η αδιαφορία για τους συνανθρώπους μας, μεγάλης ή ακόμη και πιο μεγάλης ηλικίας, σε κοινωνίες όπως η ελληνική, θα μας έρθει, στο ορατό μέλλον, στο κεφάλι, σύμφωνα με όσα εξηγεί, μεταξύ άλλων, σήμερα στο parapolitika.gr ο καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντώνης Πολίτης, ο οποίος είναι εξειδικευμένος στην Ψυχογηριατρική.
Καταστροφικές οι αρνητικές ιδέες για το γήρας: καθηγητής Ψυχιατρικής Αντώνης Πολίτης εξηγεί στο parapolitika.gr τι γίνεται με τα μονοκλωνικά αντισώματα για τους ασθενείς με άνοια
– Κύριε καθηγητά, λέτε συχνά ότι η γενικευμένη αδιαφορία, την οποία επιδεικνύουν σύγχρονες, ανεπτυγμένες κοινωνίες, όπως η ελληνική, προς τους συνανθρώπους μας μεγάλης και πιο μεγάλης ηλικίας, «θα καταπέσει τα επόμενα χρόνια στα κεφάλια μας». Γιατί το λέτε αυτό;
Η λέξη αδιαφορία σηματοδοτεί μια συμπεριφορά που δηλώνει τον ηλικισμό ή την ηλικιακή διάκριση (ageism), δηλαδή τη συνολική σιωπηρή κοινωνική προκατάληψη προς το γήρας, που περιλαμβάνει αρνητικές ιδέες, συναισθήματα και συμπεριφορές απέναντι σε ανθρώπους λόγω της μεγαλύτερης ηλικίας.
Η ηλικιακή αυτή διάκριση είναι πολύ διαδεδομένη και καταστροφική για την αξιοπρέπεια και την ευημερία των μεγαλύτερων ανθρώπων και ιδιαίτερα των ανθρώπων με προβλήματα ψυχικής και νοητικής υγείας, και επηρεάζει αρνητικά τις αποφάσεις οργανισμών και τις πολιτικές των κοινωνιών, με αποτέλεσμα να μην προσαρμόζουν την εκπαίδευση, τις υπηρεσίες υγείας και τις κοινωνικές υπηρεσίες στη φροντίδα τους. Οπότε μπορείτε να συλλογιστείτε τι μπορεί να συμβεί εάν η κοινωνία ή η πολιτεία δεν έχουν προετοιμαστεί και εξακολουθούν να «αδιαφορούν» για τη φροντίδα των μεγαλύτερων ανθρώπων που αυξάνονται διαρκώς, με επιβάρυνση του συστήματος υγείας, με επιβάρυνση των οικογενειών, των φροντιστών και με μοναξιά, που, με τη σειρά τους, δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο, ενδυναμώνοντας την ηλικιακή διάκριση και την παραμέληση των ανθρώπων αυτών.
– Κύριε καθηγητά, δεν είναι αντιφατικό κοινωνίες –η δική μας, για παράδειγμα– οι οποίες γηράσκουν ραγδαία, να μην αναγνωρίζουν τη Γηριατρική ή/και την Ψυχογηριατρική ως αυτόνομη ειδικότητα στις Ιατρικές Σχολές τους; Οι σχετικές κοινωνικές-υγειονομικές ανάγκες είναι τεράστιες και στη χώρα μας…
Σήμερα έχουμε μόνο σε πανεπιστημιακό επίπεδο μικρές αλλά σημαντικές δράσεις Ψυχογηριατρικής εκπαίδευσης και ψυχογηριατρικές υπηρεσίες σε πανεπιστημιακές ψυχιατρικές κλινικές. Παρ’ όλα αυτά, είναι πολύ χαμηλή η διαθεσιμότητα εξειδικευμένων λειτουργών ψυχικής και νοητικής υγείας για να μπορεί να αντιμετωπίσει τις αναδυόμενες σημερινές, αλλά κυρίως μελλοντικές ανάγκες, γνωρίζοντας τα δεδομένα για τον επιπολασμό των ψυχικών διαταραχών των μεγαλύτερων ανθρώπων στην Ελλάδα που μας επιτρέπουν να σχεδιάσουμε τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Συγκεκριμένα, πληθυσμιακές μελέτες στην Ελλάδα έδειξαν ότι ο επιπολασμός της άνοιας κυμαίνεται περίπου στο 5% και αυξάνεται σε 22% σε άτομα άνω των 80 ετών, της κατάθλιψης στο 17%, της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής στο 11% κ.λπ. Με αυτά τα δεδομένα, είναι απαραίτητη η αναγνώριση της Ψυχογηριατρικής ως εξειδίκευσης της Ψυχιατρικής κατά το πρότυπο άλλων εξειδικεύσεων και θα πρέπει να εντάσσεται στον σχεδιασμό δράσεων για την ψυχική υγεία.
– Θα λέγατε ότι είναι μοιραίο για τους οικείους των ασθενών με άνοια να φροντίζουν τους δικούς τους ανθρώπους με το ελάχιστον της συνδρομής εκ μέρους της πολιτείας ή θα λέγατε, αντιθέτως, ότι γίνονται κάποια ουσιαστικά βήματα, τα τελευταία χρόνια, στη χώρα μας;
Είναι προφανές ότι η παρούσα κατάσταση ψυχογηριατρικής περίθαλψης και γενικότερης διαχείρισης των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας με προβλήματα ψυχικής υγείας και στην Ελλάδα είναι ανεπαρκής. Ίσως αποτελεί εξαίρεση και θα συμφωνούσα μαζί σας ότι έχουν γίνει ουσιαστικά βήματα για την άνοια στην Ελλάδα, τόσο επιτελικά –ξεκινώντας από τη δημιουργία του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την άνοια αλλά και του Εθνικού Σχεδίου για την άνοια, το οποίο και πρόσφατα επικαιροποιήθηκε– όσο και σε επίπεδο υλοποίησης. Ας δούμε το παράδειγμα των Κέντρων Ημέρας για ανθρώπους με άνοια που πλέον βρίσκονται στα περισσότερα μεγάλα αστικά κέντρα και προσφέρουν υπηρεσίες όχι μόνο σε ανθρώπους που πάσχουν από άνοια, αλλά και συμβουλευτική σε φροντιστές, καθώς και δράσεις πρόληψης. Ίσως να μην είναι αρκετά, αλλά είναι, επαναλαμβάνω, ουσιαστικά, γιατί υπάρχει ένα σχέδιο που η πολιτεία προσπαθεί και υλοποιεί. Επίσης, γίνονται διεργασίες απ’ όσο γνωρίζω, έτσι ώστε αφενός να έρθουν στη χώρα μας οι νέες φαρμακευτικές θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα για ανθρώπους με άνοια και αφετέρου να διαμορφωθεί το πλαίσιο χορήγησής τους μέσα από τη δημιουργία ειδικής επιτροπής με εξαίρετους επιστήμονες.
– Ένας από τους μεγάλους στόχους του υφυπουργού Υγείας, αρμοδίου για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις, Δημήτρη Βαρτζόπουλου, είναι η ανάπτυξη ενός κατά το δυνατόν ολοκληρωμένου δικτύου δομών μακροχρόνιας φροντίδας Ψυχικής Υγείας σε όλη τη χώρα. Πρόκειται, άραγε, για μία καίρια μεταρρύθμιση, η οποία θα μπορούσε να μεταμορφώσει κατά τι αυτό το ξηρό τοπίο;
Ας συλλογιστούμε ότι διεθνώς ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, που απουσιάζει από τη χώρα μας, προϋποθέτει αναθεώρηση της κοινωνικής πολιτικής και της πολιτικής υγείας, λαμβάνοντας υπόψη τη δημογραφική αλλαγή και τη γήρανση. Τα εθνικά σχέδια δράσης για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας περιλαμβάνουν κατευθυντήριες γραμμές σε τέσσερις βασικούς τομείς:
- καταπολέμηση του ηλικισμού,
- δημιουργία φιλικών προς την ηλικία κοινοτήτων,
- παροχή ολοκληρωμένης φροντίδας,
- διασφάλιση πρόσβασης στη μακροχρόνια φροντίδα.
Σε αυτό το σημείο ο υπουργός εισάγει για πρώτη φορά ένα καλά σχεδιασμένο πρότυπο διαχείρισης της μακροχρόνιας φροντίδας. Αν μου επιτρέπετε, η πρόταση και ο σχεδιασμός για την ανάπτυξη ενός κατά το δυνατόν ολοκληρωμένου δικτύου δομών μακροχρόνιας φροντίδας Ψυχικής Υγείας σε όλη τη χώρα αποτελεί ένα ακόμη σοβαρό βήμα προς τη δημιουργία ενός Εθνικού Σχεδίου. Συνεπώς, γίνονται ουσιαστικά βήματα, αλλά τα βήματα πρέπει να είναι γρήγορα.
Ο καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντώνης Πολίτης
