Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι οι Μάγια χρησιμοποιούσαν μια μορφή «νοηματικής γλώσσας» σε έναν βωμό πριν από περίπου 1.300 χρόνια – ένα εύρημα που ενδέχεται να κρύβει σημαντικές ημερομηνίες του Ημερολογίου Μακράς Μέτρησης. Ο Rich Sandoval, γλωσσικός ανθρωπολόγος στο Metropolitan State University του Ντένβερ, εξηγεί ότι πρόκειται για το αρχαιότερο κείμενο που φαίνεται να περιλαμβάνει μια «πραγματική, καλά καθορισμένη γραφή με χειρονομίες», η οποία συγκρίνεται με τις άλλες μορφές γραφής των Μάγια.

Διαβάστε: Μεξικό: Φοιτητής ανακάλυψε κατά λάθος χαμένη πόλη των Μάγια στα βάθη της ζούγκλας - Εκτιμάται ότι φιλοξενούσε περισσότερους από 30.000 κατοίκους

Κοπάν: Ο Βωμός Q στην κλασική πόλη των Μάγια της Ονδούρας και το διπλό σύστημα γραφής 

Στο κέντρο της μελέτης βρίσκεται ο Βωμός Q – ένα ορθογώνιο λίθινο μνημείο από τον όψιμο 8ο αιώνα, στον αρχαιολογικό χώρο του Copán στην Ονδούρα. Οι τέσσερις πλευρές του είναι περίτεχνα σκαλισμένες, απεικονίζοντας 16 ηγεμόνες με συγκεκριμένες θέσεις χεριών, πλαισιωμένες από ιερογλυφικά.  Οι ερευνητές μελετούν τον Βωμό Q από τον 19ο αιώνα, ωστόσο ο Sandoval υποστηρίζει ότι η παρατήρηση των χεριών των ηγεμόνων μπορεί να αποκαλύψει νέες πληροφορίες. Όπως σημειώνει, σε μεγάλο μέρος της τέχνης των Μάγια οι μορφές εμφανίζονται με χαρακτηριστικές χειρονομίες, συχνά δίπλα στα ιερογλυφικά.

Η έρευνα του Sandoval δείχνει ότι το σύστημα γραφής των Μάγια δεν βασιζόταν μόνο στα ιερογλυφικά. Οι χειρονομίες ίσως αποτελούσαν ένα δεύτερο παράλληλο σύστημα γραφής. «Παλαιότερα θεωρούσαμε ότι το ιερογλυφικό ήταν το μόνο σύστημα γραφής των Μάγια», σημειώνει ο ίδιος, «όμως φαίνεται ότι υπήρχαν δύο μορφές γραφής – και το σύστημα είναι πολύ πιο περίπλοκο από όσο πιστεύαμε». Το γνωστό σύστημα γραφής των Μάγια αποτελείται από πάνω από 1.000 ιερογλυφικά, πολλά από τα οποία παραμένουν ακατανόητα. Ο Sandoval χρησιμοποίησε τον Βωμό Q σαν «Στήλη της Ροζέτας» για να συγκρίνει τα ιερογλυφικά με τις χειρονομίες. Διαπίστωσε ότι οι χειρονομίες στις τέσσερις πλευρές αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες ημερομηνίες της Μακράς Μέτρησης (437, 764, 776 και 820 μ.Χ.).

Η αποκωδικοποίηση των χειρονομιών

Η μέθοδος μέτρησης στο ημερολόγιο των Ίνκας αποτελείται από πέντε αριθμητικά «μπλοκ»: b’ak’tun, k’atun, tun, uinal και k’in. Οι ημερομηνίες που τελειώνουν με μηδενικά θεωρούνταν ιδιαίτερα σημαντικές, σηματοδοτώντας το τέλος περιόδων. Ο Sandoval παρατήρησε ότι δύο συγκεκριμένες χειρονομίες μοιάζουν με παραλλαγές του ιερογλυφικού μηδενός, και ότι οι 16 συνολικά χειρονομίες μιμούνται το μοτίβο των ημερομηνιών του Ημερολογίου Μακράς Μέτρησης. Θεωρεί ότι τα ελεύθερα χέρια των ηγεμόνων αποτυπώνουν αριθμητικές τιμές (k’atun, tun, uinal, k’in), ενώ η τιμή του b’ak’tun ίσως αποδίδεται από τη διάταξη στην κορυφή των πάνελ.

Ο αριθμός 16 και οι συμβολισμοί

Στα ιερογλυφικά, ο Sandoval βρήκε επαναλαμβανόμενα στοιχεία με το νούμερο 16. Για παράδειγμα, οι ημερομηνίες ανόδου και θανάτου του πρώτου και του τελευταίου ηγεμόνα προσθέτουν τον αριθμό 16. Το κάθε πάνελ του Βωμού Q φαίνεται να συνδέεται με σημαντικά γεγονότα, όπως ο θάνατος ηγεμόνων, προστάτες θεότητες και τελετουργίες. Παρά τον ενθουσιασμό του Sandoval, όχι όλοι οι ειδικοί πείστηκαν. Ο Alexandre Tokovinine, ανθρωπολόγος-αρχαιολόγος ειδικευμένος στην επιγραφική των Μάγια, χαρακτήρισε την πρόταση «πολύ απίθανη», υποστηρίζοντας ότι τα δεδομένα «φαίνεται να έχουν τροποποιηθεί ώστε να ταιριάζουν στην υπόθεση».

Παρά τις αντιρρήσεις, ο Sandoval πιστεύει ότι η μερική αποκωδικοποίηση θα λειτουργήσει ως βάση για μελλοντικές έρευνες. Αν επιβεβαιωθεί, η θεωρία του ανοίγει νέο κεφάλαιο στην κατανόηση της γραφής και της κοσμολογίας των Μάγια, αποκαλύπτοντας ένα ακόμη πιο σύνθετο και συναρπαστικό πολιτιστικό σύστημα.