Τα βίντεο που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη πλημμυρίζουν πλέον τα κοινωνικά δίκτυα, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς το αληθινό από το ψεύτικο. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια σημάδια που μπορούν να βοηθήσουν όσους δεν είναι εξοικειωμένοι να αναγνωρίσουν τα fake βίντεο, ένα από τα πρώτα είναι η κακή ποιότητα εικόνας. «Είναι ένα από τα πρώτα στοιχεία που εξετάζουμε», δηλώνει στο BBC ο Hany Farid, καθηγητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, πρωτοπόρος στην ψηφιακή εγκληματολογία και ιδρυτής της εταιρείας ανίχνευσης deepfake, GetReal Security.

Από την άλλη, όπως επισημαίνει ο Matthew Stamm, καθηγητής και επικεφαλής του Εργαστηρίου Πολυμέσων και Ασφάλειας Πληροφοριών στο Πανεπιστήμιο Drexel των ΗΠΑ, «αν δείτε κάτι χαμηλής ποιότητας, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι ψεύτικο ή κακόβουλο». Το ζήτημα είναι πως τα θολά, pixelated βίντεο AI είναι εκείνα που είναι πιο πιθανό να ξεγελάσουν, τουλάχιστον προς το παρόν. 

Τεχνητή νοημοσύνη: Ποια σφάλματα είναι εύκολο να περάσουν απαρατήρητα 

«Ακόμα και οι πιο προηγμένες γεννήτριες μετατροπής κειμένου σε βίντεο, όπως το Veo της Google και το Sora της OpenAI, συνεχίζουν να παρουσιάζουν μικρές ασυνέπειες», σημειώνει ο Farid. Ακόμα και τα πλέον εξελιγμένα μοντέλα σήμερα συχνά παράγουν εικόνες με ασυνήθιστα λείες υφές δέρματος, παράξενα ή μεταβαλλόμενα μοτίβα στα μαλλιά και τα ρούχα ή μικρά αντικείμενα στο φόντο που κινούνται με αφύσικο τρόπο. Αυτά τα σφάλματα της Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί εύκολα να περάσουν απαρατήρητα, όσο όμως καθαρότερη είναι η εικόνα, τόσο πιο εύκολο είναι να εντοπιστούν.

Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται η γοητεία των βίντεο χαμηλότερης ποιότητας: όταν ζητάτε από την τεχνητή νοημοσύνη να δημιουργήσει κάτι που μοιάζει με υλικό τραβηγμένο από παλιό κινητό ή κάμερα ασφαλείας, οι ατέλειες κρύβονται πιο αποτελεσματικά.

Παραπλανήθηκαν εκατομμύρια χρήστες 

Το τελευταίο διάστημα, μερικά βίντεο τεχνητής νοημοσύνης κατάφεραν να παραπλανήσουν εκατομμύρια ανθρώπους. Κοινό τους χαρακτηριστικό: η ρεαλιστική απλότητα. Ένα ψεύτικο αλλά χαριτωμένο βίντεο με άγρια κουνελάκια που πηδούν σε τραμπολίνο συγκέντρωσε πάνω από 240 εκατομμύρια προβολές στο TikTok, ενώ εκατομμύρια χρήστες συγκινήθηκαν με ένα υποτιθέμενο ρομαντικό στιγμιότυπο σε μετρό της Νέας Υόρκης — μέχρι που αποδείχθηκε ότι ήταν εξ ολοκλήρου ψεύτικο.

«Τα τρία στοιχεία που πρέπει να προσέξετε είναι η ανάλυση, η ποιότητα και η διάρκεια», εξηγεί ο Farid. Η διάρκεια είναι το πιο εύκολο κριτήριο: «Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα βίντεο τεχνητής νοημοσύνης είναι σύντομα — συχνά μικρότερα από τα τυπικά TikTok ή Instagram reels των 30 έως 60 δευτερολέπτων. Τα περισσότερα από αυτά που καλούμαι να επαληθεύσω διαρκούν μόλις έξι, οκτώ ή δέκα δευτερόλεπτα». Η δημιουργία βίντεο με AI παραμένει δαπανηρή, ενώ όσο αυξάνεται η διάρκειά του, τόσο μεγαλώνει και η πιθανότητα λαθών. «Μπορείτε να ενώσετε πολλά AI clips, αλλά θα δείτε σχεδόν πάντα μια αλλαγή κάθε οκτώ δευτερόλεπτα», προσθέτει.

Οι άλλοι δύο παράγοντες, ανάλυση και ποιότητα, σχετίζονται αλλά δεν είναι ταυτόσημοι. Η ανάλυση αφορά τον αριθμό των pixel σε μια εικόνα, ενώ η συμπίεση μειώνει το μέγεθος του αρχείου απορρίπτοντας λεπτομέρειες — κάτι που συχνά αφήνει πίσω του θολά μοτίβα και ασαφή περιγράμματα.

Η ουσιαστική λύση, σύμφωνα με τον ειδικό στην ψηφιακή παιδεία Mike Caulfield, είναι να αλλάξουμε όλοι τον τρόπο που σκεφτόμαστε όσα βλέπουμε στο διαδίκτυο. Πλέον, αυτό που έχει σημασία δεν είναι μόνο τι δείχνει ένα βίντεο, αλλά από πού προέρχεται, ποιος το δημοσίευσε, ποιο είναι το πλαίσιο και αν έχει επαληθευτεί από αξιόπιστη πηγή.