Τα γλωσσικά πειράγματα ανάμεσα σε Βορρά και Νότο αποτελούν διαχρονικό κομμάτι της ελληνικής καθημερινότητας. Από τα γνωστά αστεία «από τη Λαμία και πάνω» μέχρι τη διαμάχη για το αν λέγεται σουβλάκι ή σάντουιτς, οι διαλεκτικές διαφορές συχνά γίνονται αφορμή για χιούμορ. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές αφορά τη φράση «με λες» ή «την είπα», που ακούγεται συχνά στη Θεσσαλονίκη, σε αντίθεση με το αθηναϊκό «μου λες» και «του είπα».


Γιατί στη Θεσσαλονίκη λένε «με λες» αντί για «μου λες»

Πρόκειται για μια ιδιαιτερότητα της βόρειας ελληνικής διαλέκτου, την οποία πολλοί από τον Νότο αντιλαμβάνονται είτε ειρωνικά είτε ως γλωσσικό λάθος. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν πρόκειται για σφάλμα, αλλά για διαφορετική γλωσσική επιλογή με ιστορικές ρίζες.

Αν εξεταστεί γλωσσολογικά, η διαφορά ανάμεσα στο «μου λες» και το «με λες» αφορά τη χρήση διαφορετικής πτώσης. Στη νεοελληνική κοινή γλώσσα επικρατεί η γενική («μου»), ενώ στα βόρεια ιδιώματα συναντάται συχνότερα η αιτιατική («με»).

Η εξήγηση βρίσκεται στην ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Στα αρχαία ελληνικά υπήρχε η δοτική πτώση, η οποία χρησιμοποιούνταν για να δηλώσει το έμμεσο αντικείμενο. Η δοτική έχει πλέον εκλείψει από τα νέα ελληνικά, διατηρώνταςται μόνο σε ορισμένες παγιωμένες εκφράσεις, όπως «δόξα τω Θεώ» ή «τοις μετρητοίς». Καθώς η δοτική χάθηκε, τα διάφορα ιδιώματα την «αντικατέστησαν» με διαφορετικούς τρόπους: άλλα με τη γενική και άλλα με την αιτιατική.

Στη Θεσσαλονίκη και γενικότερα στα βόρεια ιδιώματα, η χρήση της αιτιατικής εξελίχθηκε και σε στοιχείο τοπικής ταυτότητας. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που την τονίζουν ακόμα περισσότερο όταν βρίσκονται στην Αθήνα, ως έναν άτυπο τρόπο δήλωσης καταγωγής.

Σε κάθε περίπτωση, και οι δύο τύποι θεωρούνται γλωσσικά αποδεκτοί. Παρά τους κατά καιρούς μύθους –όπως ένα ανύπαρκτο κείμενο που αποδόθηκε στον Γιώργο Μπαμπινιώτη– καμία από τις δύο χρήσεις δεν είναι «σωστή» ή «λάθος» περισσότερο από την άλλη. Είναι απλώς διαφορετικές εκφάνσεις της ίδιας ζωντανής γλώσσας.