Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, να επεκτείνει την έρευνα των ΗΠΑ σχετικά με την προέλευση της πανδημίας του κοροναϊού, με τη μία υπηρεσία πληροφοριών να κλίνει προς τη θεωρία ότι ο ιός διέφυγε από ένα εργαστήριο της Ουχάν, άνοιξε ένα νέο χάσμα στην ήδη τεταμένη σχέση της χώρας με την Κίνα.

Ο Μπάιντεν δήλωσε, χθες, ότι θα δημοσιεύσει τα αποτελέσματα μιας έρευνας 90 ημερών, την οποία έχει θέσει ως προτεραιότητα στις υπηρεσίες πληροφοριών.

Η κίνηση αυτή του Αμερικανού προέδρου αντιπροσωπεύει μια δραματική αλλαγή στη μέχρι τώρα πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης να αφήσει την έρευνα στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Οι ΗΠΑ ζήτησαν χθες από τον ΠΟΥ να διεξαγάγει μια δεύτερη φάση της έρευνάς της σχετικά με την προέλευση του κοροναϊού, ζητώντας να έχουν ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες πλήρη πρόσβαση σε πρωτότυπα δεδομένα και δείγματα στην Κίνα.

«Είναι ζωτικής σημασίας η Κίνα να παρέχει σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες πλήρη πρόσβαση σε πλήρη, πρωτότυπα δεδομένα και δείγματα που σχετίζονται με την κατανόηση της πηγής του ιού και των πρώτων σταδίων της πανδημίας», δήλωσε η αποστολή των ΗΠΑ στον ΟΗΕ στη Γενεύη.

Οργή του Πεκίνου

Το Πεκίνο αντέδρασε με οργή, περιγράφοντας την ανακοίνωση του Μπάιντεν ως μέρος μιας ευρύτερης γεωπολιτικής διαμάχης. Η κινεζική κυβέρνηση αμφισβήτησε τα κίνητρα της Ουάσιγκτον και θυμήθηκε το «διαβόητο ιστορικό» των υπηρεσιών πληροφοριών του Λευκού Οίκου που «οδήγησε στον πόλεμο κατά του Ιράκ το 2003».

Ωστόσο, όπως αναγνώρισε ο Μπάιντεν, η αμερικανική κοινότητα πληροφοριών είναι διχασμένη για την πιθανή προέλευση της πανδημίας. Το Γραφείο του Διευθυντή Εθνικών Υπηρεσιών Πληροφοριών (ODNI) εξέδωσε χθες μια δήλωση, παραδεχόμενο τη διαφωνία και τη συνεχιζόμενη έλλειψη βεβαιότητας για τα γεγονότα.

«Η αμερικανική κοινότητα πληροφοριών δεν γνωρίζει ακριβώς πού, πότε ή πώς μεταδόθηκε αρχικά ο ιός Covid-19, αλλά συγκλίνει σε δύο πιθανά σενάρια: είτε προέκυψε φυσικά από την ανθρώπινη επαφή με μολυσμένα ζώα, είτε ήταν εργαστηριακό ατύχημα», αναφέρεται στη δήλωση.

Ο ιός εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην κινεζική πόλη Ουχάν στα τέλη του 2019 και έκτοτε εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, σκοτώνοντας σχεδόν 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους. Η επικρατούσα άποψη μεταξύ των επιστημόνων είναι ότι η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι ο Covid-19 μεταπήδησε στον άνθρωπο από ξενιστή ζώο.

Χθες, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας, Ζάο Λιτζιάν, επανέλαβε τη θέση του Πεκίνου, ότι είναι «εξαιρετικά απίθανο» ο ιός να προήλθε από εργαστήριο της Ουχάν, θυμίζοντας τα ευρήματα της έκθεσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τον Μάρτιο.

«Οι ΗΠΑ έχουν ένα και μόνο σκοπό: να χρησιμοποιήσουν την πανδημία για να συνεχίσουν να στιγματίζουν και να χειραγωγούν πολιτικά, ώστε να μετατοπίσουν τις ευθύνες τους. Είναι ασεβείς προς την επιστήμη, ανεύθυνες ως προς τη ζωή των ανθρώπων, και αντιπαραγωγικές στις συντονισμένες παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση του ιού», συνέχισε ο Ζάο.

Μάλιστα, ο Ζάο «θυμήθηκε» και τον πόλεμο του Ιράκ του 2003 και την «αβάσιμη νοημοσύνη» που χρησιμοποιήθηκε από την Ουάσιγκτον για να δικαιολογήσει την εισβολή της. «Το διαβόητο ιστορικό της αμερικανικής κοινότητας πληροφοριών είναι από καιρό γνωστό στον κόσμο», τόνισε χαρακτηριστικά.

Η εντολή Μπάιντεν και η πίεση στην Κίνα

Την Τετάρτη, ο Μπάιντεν έδωσε στις υπηρεσίες πληροφοριών προθεσμία 90 ημερών για την υποβολή έκθεσης για την προέλευση του κοροναϊού.

«Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με τους εταίρους τους σε όλον τον κόσμο για να ασκήσουν πιέσεις στην Κίνα ώστε να συμμετάσχει σε μια πλήρη, διαφανή και στηριγμένη σε αποδείξεις διεθνή έρευνα», τόνισε ο Μπάιντεν στην ανακοίνωσή του, χωρίς να παραλείπει να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τη στάση που κρατά το Πεκίνο.

Οι φήμες ότι ο κοροναϊός ενδέχεται να προήλθε από ένα κινεζικό εργαστήριο άρχισαν να κυκλοφορούν λίγο μετά τα πρώτα κρούσματα που ανακοίνωσε η Κίνα στις αρχές του περασμένου έτους. Αν και τότε απορρίφθηκε ως ακραία θεωρία, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο υπουργός Εξωτερικών του, Μάικ Πομπέο, και ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τομ Κόττον, άρχισαν να την… υιοθετούν όσο ο αριθμός των νεκρών άρχισε να αυξάνεται τους τελευταίους μήνες της κυβέρνησης Τραμπ.

Η θεωρία απορρίφθηκε από τους περισσότερους επιστήμονες και τον Φεβρουάριο μια διεθνής αποστολή εμπειρογνωμόνων στην Κίνα εξ ονόματος του ΠΟΥ χαρακτήρισε τη θεωρία περί διαρροής από εργαστήριο ως «εξαιρετικά απίθανη».

Ο Πίτερ Μπεν Εμπάρεκ, επικεφαλής της αποστολής του ΠΟΥ, δήλωσε εκείνη τη στιγμή ότι οι εργασίες για τον εντοπισμό της προέλευσης του Covid-19 δείχνουν τις νυχτερίδες ως «φυσική δεξαμενή» του ιού, καθώς και ότι «είναι απίθανο» να συνέβη αυτό στην Ουχάν.

Ωστόσο, ο γενικός διευθυντής του Οργανισμού, Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρεγεσούς, δήλωσε τον Μάρτιο ότι «όλες οι υποθέσεις παραμένουν στο τραπέζι» αφού 14 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, έκαναν κοινή δήλωση για να εκφράσουν ανησυχίες για τα συμπεράσματα της ομάδας του ΠΟΥ.

Νέα δημοσιεύματα και η… θεωρία του Πεκίνου

Την Κυριακή, η «Wall Street Journal», επικαλούμενη «προηγουμένως μη αποκαλυφθείσα» πληροφορία των ΗΠΑ, ανέφερε ότι τρία μέλη του προσωπικού σε ένα βασικό εργαστήριο ιών στην Ουχάν είχαν αρρωστήσει με συμπτώματα τύπου Covid και μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο πριν καταγραφεί ο πρώτος ασθενής κοροναϊού, στις αρχές Δεκεμβρίου του 2019.

Την ίδια ώρα, επικαλούμενο πηγές με γνώση της υπόθεσης, το CNN ανέφερε τη Δευτέρα ότι η κοινότητα των πληροφοριών «εξακολουθεί να μην ξέρει από τι πραγματικά είχαν αρρωστήσει οι ασθενείς». «Στο τέλος της ημέρας, δεν υπάρχει ακόμη τίποτα οριστικό», δήλωσε πηγή με επίγνωση των πληροφοριών.

Το Πεκίνο αρνήθηκε σθεναρά το δημοσίευμα, χαρακτηρίζοντάς το ως «εξ ολοκλήρου αναληθές». Την Πέμπτη, ο Ζάο πρότεινε επίσης τη θεωρία της Κίνας, χωρίς –ωστόσο- αποδείξεις, ότι ο ιός μπορεί να προήλθε από αμερικανική στρατιωτική βάση στο Μέριλαντ.