Οικουμενικό Πατριαρχείο: Aποδέχτηκε την Εκκλησία των Σκοπίων ως Αρχιεπισκοπή Αχρίδας - Καμία αναφορά σε «Μακεδονική»
Η απάλειψη του όρου «Μακεδονική» και η ανατροπή στα σχέδια του Πατριαρχείου Μόσχας
Γιωργος Νοκος
Με μία αιφνιδιαστική απόφαση η Αγία και Ιερά Σύνοδος, υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο έδωσε λύση στο εκκλησιαστικό ζήτημα των Σκοπίων το οποίο αποτελούσε ένα άλυτο πρόβλημα για το οποίο μάλιστα δεν υπήρχε σχετική πρόβλεψη στη Συμφωνία των Πρεσπών.
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γίνεται δεκτή «εἰς εὐχαριστιακήν κοινωνίαν τήν Ἱεραρχίαν, τόν κλῆρον καί τόν λαόν τῆς ὑπό τόν Ἀρχιεπίσκοπον κ. Στέφανον Ἐκκλησίας ταύτης, θεραπεύουσα τήν πληγήν τοῦ σχίσματος». Στο τρίτο σημείο του ανακοινωθέντος μάλιστα επισημαίνεται: «Ἀναγνωρίζει ὡς ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τό “Ἀχρίδος” (νοουμένης τῆς περιοχῆς τῆς δικαιοδοσίας αὐτῆς μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῆς Βορείου Μακεδονίας), ὡς ὑπεσχέθη ἐγγράφως πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ὁ Προκαθήμενος αὐτῆς, ἀποκλείουσα τόν ὅρον “Μακεδονική” καί οἱοδήτι ἄλλο παράγωγον τῆς λέξεως “Μακεδονία”.».
Υπενθυμίζεται ότι στη γειτονική χώρα μέχρι πρότινος λειτουργούσαν δύο Εκκλησίες, η «Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας» η οποία υπάγεται στο Πατριαρχείο της Σερβίας και είναι αναγνωρισμένη και η «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία - Αρχιεπισκοπή Αχριδών», η οποία μέχρι σήμερα χαρακτηριζόταν ως σχισματική και είναι αυτή που είχε ζητήσει από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να της αποδοθεί η αυτοκεφαλία. Η δεύτερη, είναι η Εκκλησία που προέκυψε από την απόσχιση των μητροπόλεων Σκοπίων, Ζλετόβου-Στρωμνίτσας, Αχρίδας – Βιτωλίων από τη Σερβική Εκκλησία το 1958, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να θεωρηθεί σχιμασματική η «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία» μετά την απόρριψη από την Αρχιερατική Σύνοδο της Σερβικής Εκκλησίας του αιτήματος για χορήγηση αυτοκεφαλίας.
Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος, συνελθοῦσα σήμερον, Δευτέραν, 9ην Μαΐου 2022, ὑπό τήν προεδρείαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, συνεζήτησε διεξοδικῶς τό ἐκκλησιαστικόν θέμα τῶν Σκοπίων, καί, ἀξιολογήσασα εἰς τελικήν φάσιν τήν ὑποβληθεῖσαν τῇ Μητρί Ἐκκλησίᾳ ἔκκλητον προσφυγήν τῆς ἐκεῖσε Ἐκκλησίας, ὡς καί τάς ἀλλεπαλλήλους ἐκκλήσεις τῆς Πολιτείας τῆς Βορείου Μακεδονίας, ἀπεφάσισε τά ἑξῆς:
1) Δέχεται εἰς εὐχαριστιακήν κοινωνίαν τήν Ἱεραρχίαν, τόν κλῆρον καί τόν λαόν τῆς ὑπό τόν Ἀρχιεπίσκοπον κ. Στέφανον Ἐκκλησίας ταύτης, θεραπεύουσα τήν πληγήν τοῦ σχίσματος, καί ἐπιχέουσα εἰς τό τραῦμα τῶν ἐκεῖσε ἀδελφῶν ἡμῶν Ὀρθοδόξων “ἔλαιον καί οἶνον”. Πρός τοῦτο ἐκδίδεται καί ἡ σχετική Πατριαρχική καί Συνοδική Πρᾶξις.
2) Ἐπαφίησιν εἰς τήν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν τῆς Σερβίας τήν ρύθμισιν τῶν μεταξύ αὐτῆς καί τῆς ἐν Βορείῳ Μακεδονίᾳ Ἐκκλησίας διοικητικῶν θεμάτων, ἐν τῷ πλαισίῳ ἀσφαλῶς τῆς ἱεροκανονικῆς τάξεως καί ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως.
3) Ἀναγνωρίζει ὡς ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τό “Ἀχρίδος” (νοουμένης τῆς περιοχῆς τῆς δικαιοδοσίας αὐτῆς μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῆς Βορείου Μακεδονίας), ὡς ὑπεσχέθη ἐγγράφως πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ὁ Προκαθήμενος αὐτῆς, ἀποκλείουσα τόν ὅρον “Μακεδονική” καί οἱοδήτι ἄλλο παράγωγον τῆς λέξεως “Μακεδονία”.
Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον συνεχίζει νά ἐνδιαφέρεται διά τήν αὔξησιν, πρόοδον καί εὐστάθειαν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ταύτης ὀντότητος τῆς Ἀχρίδος, ὡς ἔπραξε διά μέσου τῶν αἰώνων δι᾿ ὅλας τάς κατά τόπους Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας, ὡς “τό πανδοχεῖον τῆς ἀγάπης, ἡ πηγή τῆς εὐσεβείας τοῦ Γένους τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν” (Δράμας Παῦλος).
Σύμφωνα με πληροφορίες του parapolitika.gr, o Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος, είχε εξετάσει το ενδεχόμενο αναγνώρισης της «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας - Αρχιεπισκοπής Αχριδών» παρακάμπτοντας την πρόσκληση σε διάλογο που έχει απευθύνει το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η δραστηριοποίηση του Πατριαρχείου Σερβίας είχε γίνει σε ευθυγράμμιση με το Πατριαρχείο Μόσχας, το οποίο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι απομονωμένο. Το Πατριαρχείο Σερβίας είχε ταυτιστεί με το Πατριαρχείο Μόσχας στο ζήτημα της ουκρανικής αυτοκεφαλίας, θεωρώντας ότι η απόδοση τόμου αυτοκεφαλίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Ουκρανική Εκκλησία έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με το αίτημα της Εκκλησίας του γειτονικού κράτους
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γίνεται δεκτή «εἰς εὐχαριστιακήν κοινωνίαν τήν Ἱεραρχίαν, τόν κλῆρον καί τόν λαόν τῆς ὑπό τόν Ἀρχιεπίσκοπον κ. Στέφανον Ἐκκλησίας ταύτης, θεραπεύουσα τήν πληγήν τοῦ σχίσματος». Στο τρίτο σημείο του ανακοινωθέντος μάλιστα επισημαίνεται: «Ἀναγνωρίζει ὡς ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τό “Ἀχρίδος” (νοουμένης τῆς περιοχῆς τῆς δικαιοδοσίας αὐτῆς μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῆς Βορείου Μακεδονίας), ὡς ὑπεσχέθη ἐγγράφως πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ὁ Προκαθήμενος αὐτῆς, ἀποκλείουσα τόν ὅρον “Μακεδονική” καί οἱοδήτι ἄλλο παράγωγον τῆς λέξεως “Μακεδονία”.».
Υπενθυμίζεται ότι στη γειτονική χώρα μέχρι πρότινος λειτουργούσαν δύο Εκκλησίες, η «Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας» η οποία υπάγεται στο Πατριαρχείο της Σερβίας και είναι αναγνωρισμένη και η «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία - Αρχιεπισκοπή Αχριδών», η οποία μέχρι σήμερα χαρακτηριζόταν ως σχισματική και είναι αυτή που είχε ζητήσει από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να της αποδοθεί η αυτοκεφαλία. Η δεύτερη, είναι η Εκκλησία που προέκυψε από την απόσχιση των μητροπόλεων Σκοπίων, Ζλετόβου-Στρωμνίτσας, Αχρίδας – Βιτωλίων από τη Σερβική Εκκλησία το 1958, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να θεωρηθεί σχιμασματική η «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία» μετά την απόρριψη από την Αρχιερατική Σύνοδο της Σερβικής Εκκλησίας του αιτήματος για χορήγηση αυτοκεφαλίας.
Ολόκληρο το ανακοινωθέν της αρχιγραμματείας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος, συνελθοῦσα σήμερον, Δευτέραν, 9ην Μαΐου 2022, ὑπό τήν προεδρείαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, συνεζήτησε διεξοδικῶς τό ἐκκλησιαστικόν θέμα τῶν Σκοπίων, καί, ἀξιολογήσασα εἰς τελικήν φάσιν τήν ὑποβληθεῖσαν τῇ Μητρί Ἐκκλησίᾳ ἔκκλητον προσφυγήν τῆς ἐκεῖσε Ἐκκλησίας, ὡς καί τάς ἀλλεπαλλήλους ἐκκλήσεις τῆς Πολιτείας τῆς Βορείου Μακεδονίας, ἀπεφάσισε τά ἑξῆς:
1) Δέχεται εἰς εὐχαριστιακήν κοινωνίαν τήν Ἱεραρχίαν, τόν κλῆρον καί τόν λαόν τῆς ὑπό τόν Ἀρχιεπίσκοπον κ. Στέφανον Ἐκκλησίας ταύτης, θεραπεύουσα τήν πληγήν τοῦ σχίσματος, καί ἐπιχέουσα εἰς τό τραῦμα τῶν ἐκεῖσε ἀδελφῶν ἡμῶν Ὀρθοδόξων “ἔλαιον καί οἶνον”. Πρός τοῦτο ἐκδίδεται καί ἡ σχετική Πατριαρχική καί Συνοδική Πρᾶξις.
2) Ἐπαφίησιν εἰς τήν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν τῆς Σερβίας τήν ρύθμισιν τῶν μεταξύ αὐτῆς καί τῆς ἐν Βορείῳ Μακεδονίᾳ Ἐκκλησίας διοικητικῶν θεμάτων, ἐν τῷ πλαισίῳ ἀσφαλῶς τῆς ἱεροκανονικῆς τάξεως καί ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως.
3) Ἀναγνωρίζει ὡς ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τό “Ἀχρίδος” (νοουμένης τῆς περιοχῆς τῆς δικαιοδοσίας αὐτῆς μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῆς Βορείου Μακεδονίας), ὡς ὑπεσχέθη ἐγγράφως πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ὁ Προκαθήμενος αὐτῆς, ἀποκλείουσα τόν ὅρον “Μακεδονική” καί οἱοδήτι ἄλλο παράγωγον τῆς λέξεως “Μακεδονία”.
Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον συνεχίζει νά ἐνδιαφέρεται διά τήν αὔξησιν, πρόοδον καί εὐστάθειαν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ταύτης ὀντότητος τῆς Ἀχρίδος, ὡς ἔπραξε διά μέσου τῶν αἰώνων δι᾿ ὅλας τάς κατά τόπους Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας, ὡς “τό πανδοχεῖον τῆς ἀγάπης, ἡ πηγή τῆς εὐσεβείας τοῦ Γένους τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν” (Δράμας Παῦλος).
Πατριαρχείο Μόσχας και Πατριαρχείο Σερβίας
Η δραστική παρέμβαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο οποίο είχε υποβληθεί έκκλητος προσφυγή και αίτημα επαναφοράς στην κανονικότητα από την Εκκλησία της γειτονικής χώρας ενώ τον Μάιο του 2018 ο τότε Σκοπιανός πρωθυπουργός, Ζόραν Ζάεφ, με επιστολή στον Οικουμενικό Πατριάρχη ζητούσε η Εκκλησία της γειτονικής χώρα να υπαχθεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο χωρίς το προσωνύμιο «Μακεδονική», ουσιαστικά αφοπλίζει το Πατριαρχείο Μόσχας το οποίο επιθυμούσε να παρέμβει στα Βαλκάνια μέσω Σερβίας.Σύμφωνα με πληροφορίες του parapolitika.gr, o Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος, είχε εξετάσει το ενδεχόμενο αναγνώρισης της «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας - Αρχιεπισκοπής Αχριδών» παρακάμπτοντας την πρόσκληση σε διάλογο που έχει απευθύνει το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η δραστηριοποίηση του Πατριαρχείου Σερβίας είχε γίνει σε ευθυγράμμιση με το Πατριαρχείο Μόσχας, το οποίο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι απομονωμένο. Το Πατριαρχείο Σερβίας είχε ταυτιστεί με το Πατριαρχείο Μόσχας στο ζήτημα της ουκρανικής αυτοκεφαλίας, θεωρώντας ότι η απόδοση τόμου αυτοκεφαλίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Ουκρανική Εκκλησία έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με το αίτημα της Εκκλησίας του γειτονικού κράτους
