Έντονη ανησυχία και δυσαρέσκεια έχει προκαλέσει στην κοινότητα του East Palo Alto η αιφνιδιαστική ανακοίνωση ότι το «The Primary School» το σχολείο χωρίς δίδακτρα που ίδρυσαν το 2016 ο ιδρυτής της Meta, Μαρκ Ζούγκερμπεργκ, και η σύζυγός του, δρ. Πρισίλα Τσαν, θα βάλει λουκέτο στο τέλος της φετινής σχολικής χρονιάς.

Το σχολείο ιδρύθηκε στο πλαίσιο της φιλανθρωπικής πρωτοβουλίας του ζευγαριού, Chan Zuckerberg Initiative (CZI), με στόχο να προσφέρει δωρεάν εκπαίδευση σε παιδιά από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος στην ευρύτερη περιοχή της Bay Area. Παράλληλα, το σχολείο λειτουργούσε με ένα καινοτόμο μοντέλο που συνδύαζε την εκπαίδευση με την υγειονομική φροντίδα και την ψυχολογική υποστήριξη, τόσο για τους μαθητές όσο και για τις οικογένειές τους.

Διαβάστε:Μαρκ Ζούκερμπεργκ: Η Meta δημιουργεί νέα εργαστήρια για υπερνοημοσύνη AI - "Στρατολόγηση" κορυφαίων ταλέντων από Google και Open AI

Μαρκ Ζούκερμπεργκ: Λουκέτο στο δωρεάν σχολείο για άπορα παιδιά από τον μεγιστάνα της META 

«Η απόφαση της Πρισίλα Τσαν να σταματήσει να χρηματοδοτεί το σχολείο που άνοιξε για να βοηθήσει άπορες οικογένειες δείχνει τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες όταν εξαρτώνται από πλούσιους ιδιώτες δωρητές», σχολίασε η Washington Post. Το 2016, όταν εγκαινίασε το φιλόδοξο εκπαιδευτικό εγχείρημα μαζί με τον σύζυγό της, ιδρυτή του Facebook, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, η Πρισίλα Τσαν αναφέρθηκε σε μία από τις πιο σύνθετες κοινωνικές προκλήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ένα επίμονο χάσμα στις ακαδημαϊκές επιδόσεις χωρίζει τα λευκά παιδιά από τα έγχρωμα, αλλά και τα παιδιά εύπορων οικογενειών από εκείνα με χαμηλότερο εισόδημα», επισημαινόταν στον ιστότοπο του σχολείου. «Αντίστοιχα, ένα εξίσου σημαντικό χάσμα στην υγεία αντανακλά αυτές τις κοινωνικές ανισότητες». Το εγχείρημα συνδύαζε εκπαίδευση και φροντίδα υγείας, με στόχο τη δημιουργία ενός πιο δίκαιου συστήματος υποστήριξης για παιδιά και οικογένειες από υποβαθμισμένες κοινότητες.

Υπενθυμίζεται ότι το 2018, η Τσαν παιδίατρος και η ίδια, δήλωσε στο CNN ότι την περίμενε μια μακροπρόθεσμη αλλαγή. «Για να κατανοήσετε πραγματικά τον πλήρη αντίκτυπο της δουλειάς σας», είπε για το σχολείο της, «απλώς θα πρέπει να είστε υπομονετικοί».

Φέτος τον Απρίλιο, λιγότερο από μια δεκαετία μετά το άνοιγμα του Δημοτικού Σχολείου, η Τσαν είπε στο προσωπικό ότι θα έκλεινε τις δύο εγκαταστάσεις του μετά το σχολικό έτος 2025-2026. Εβδομάδες νωρίτερα, το διοικητικό του συμβούλιο είχε ψηφίσει ομόφωνα το κλείσιμο λόγω έλλειψης χρηματοδότησης: Και αυτό γιατί η φιλανθρωπική πρωτοβουλία του ζεύγους δισεκατομμυριούχων Τσαν-Ζάκερμπεργκ, που ήταν οι μοναδικοί δωρητές του σχολείου, αποσύρθηκε.

Γιατί αποφασίστηκε το κλείσιμο του σχολείου χωρίς δίδακτρα

Ωστόσο, το ζεύγος δεν αποκάλυψε γιατί επέλεξε να εγκαταλείψει το Δημοτικό Σχολείο. Αλλά πρώην διευθυντές του σχολείου που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας δήλωσαν ότι η Τσαν είχε απομακρυνθεί τα τελευταία χρόνια καθώς η ακαδημαϊκή επίδοση του σχολείου μειώθηκε. Και το κλείσιμο έρχεται καθώς αυτή και ο σύζυγός της έχουν απομακρυνθεί από έργα που άπτονται κοινωνικών και πολιτικών ζητημάτων.

«Οι επιπτώσεις του κλεισίματος στις οικογένειες και την τοπική σχολική περιφέρεια δείχνουν τους κινδύνους για τις κοινότητες που εξαρτώνται από πλούσιους δωρητές για βασικές υπηρεσίες ή υποστήριξη. Η αλλαγή γνώμης ενός δισεκατομμυριούχου μπορεί να αποσταθεροποιήσει ευάλωτες οικογένειες ή τα οικονομικά της τοπικής αυτοδιοίκησης»

Γονείς και δάσκαλοι, οι οποίοι έμαθαν για το κλείσιμο σε μια συνάντηση της τελευταίας στιγμής μια Πέμπτη τον Απρίλιο δήλωσαν ότι σοκαρίστηκαν. Αρκετοί γονείς δήλωσαν στην Washington Post ότι η Τσαν έχει αθετήσει την υπόσχεσή της στα παιδιά τους, τα οποία φοιτούν στην κύρια τοποθεσία του σχολείου, δύο μίλια από την πανεπιστημιούπολη της εταιρείας του συζύγου της.



Περίπου 400 μαθητές φοιτούσαν στο σχολείο

Σχεδόν το 90% των περίπου 400 μαθητών του Δημοτικού Σχολείου, από το νηπιαγωγείο έως την όγδοη τάξη, ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες — Λατίνοι, Ασιάτες, Νησιώτες του Ειρηνικού, Αφροαμερικανοί ή πολυφυλετικοί. Στο παράρτημα του νηπιαγωγείου, που βρίσκεται απέναντι από τον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο, το 98% των οικογενειών πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια για κρατικά επιδοτούμενα δίδακτρα, εάν το σχολείο λειτουργούσε με το μοντέλο των ιδιωτικών σχολείων με δίδακτρα.

Για πολλές από αυτές τις οικογένειες, εναλλακτική λύση θα ήταν η εγγραφή στην τοπική δημόσια σχολική περιφέρεια, το Ravenswood, η οποία αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα και είχε προχωρήσει στο κλείσιμο δύο σχολείων περίπου την ίδια περίοδο που ξεκίνησε τη λειτουργία του το «Δημοτικό Σχολείο των Ζάκερμπεργκ».

Πρισίλα Τσαν - Μαρκ Ζάκερμπεγκ: Στόχος η παροχή δωρεάν εκπαίδευσης σε άπορα παιδιά 

Το East Palo Alto βρίσκεται δίπλα σε μερικές από τις πιο εύπορες πόλεις της Silicon Valley, όπως το Πάλο Άλτο, όπου τα παιδιά των υπαλλήλων της Google και της Meta —της εταιρείας του Μαρκ Ζάκερμπεργκ— απολαμβάνουν δωρεάν δημόσια εκπαίδευση κορυφαίου επιπέδου. Ωστόσο, λόγω ιστορικών κοινωνικών ανισοτήτων, το East Palo Alto παραμένει μια κοινότητα κυρίως έγχρωμων οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα, που συχνά δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στο υψηλό κόστος ζωής της περιοχής.

Σε αυτή την πραγματικότητα ήρθε να απαντήσει το σχολείο του East Palo Alto, που άνοιξε το 2016 με μόλις 40 μαθητές και μια ριζοσπαστική φιλοσοφία καθολικής φροντίδας. Το σχολείο προσφέρει όχι μόνο εκπαίδευση αλλά και δωρεάν υγειονομική περίθαλψη για μαθητές και οικογένειες, καθώς και υποστήριξη ψυχικής υγείας και καθοδήγηση για γονείς.

Πίσω από την πρωτοβουλία βρίσκεται η Πρισίλα Τσαν, κόρη προσφύγων από το Βιετνάμ, η οποία μεγάλωσε σε γειτονιά χαμηλού εισοδήματος στη Βοστώνη και γνωρίζει καλά τις προκλήσεις της κοινωνικής ανισότητας. «Εργαζόμαστε για έναν κόσμο όπου κάθε παιδί έχει τη δυνατότητα να λάβει εκπαίδευση που του δίνει μια δίκαιη ευκαιρία», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά το 2019.

Πρόκειται για τη δεύτερη μεγάλη παρέμβαση του ζευγαριού στο αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα, μετά τη δωρεά 100 εκατομμυρίων δολαρίων το 2011 στα δημόσια σχολεία του Newark — μια πρωτοβουλία που δέχθηκε έντονη κριτική, με αρκετούς να υποστηρίζουν ότι τα κονδύλια κατασπαταλήθηκαν χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.