Κατά τη διάρκεια και της χθεσινής συνάντησης του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ παρουσία της ισχυρή ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας, το μήνυμα από τους Ευρωπαίους συμμάχους ήταν ξεκάθαρο και επαναλαμβανόμενο: η Ουκρανία μπορεί να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας τύπου «Άρθρο 5» του ΝΑΤΟ. Μια τέτοια εξέλιξη, που άλλοτε θεωρούνταν απίθανη, παρουσιάζεται πλέον ως καθοριστικής σημασίας για την ασφάλεια της Ευρώπης.

Ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε, τόνισε Μάλιστα, ότι το ζητούμενο δεν είναι η πλήρης ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, αλά εξετάζεται η δυνατότητα παροχής μηχανισμών συλλογικής άμυνας, εμπνευσμένων από το Άρθρο 5, ως εναλλακτική λύση για το Κίεβο, το οποίο παραμένει στο στόχαστρο της ρωσικής εισβολής από τον Φεβρουάριο του 2022.

Διαβάστε: Ρούτε: Συζητώνται εγγυήσεις τύπου "άρθρου 5" για την Ουκρανία, όχι η ένταξή της στο ΝΑΤΟ

Τι είναι το "Άρθρο 5" του ΝΑΤΟ και πότε τίθεται σε εφαρμογή

Με αφορμή τη συζήτηση γύρω από πιθανές εγγυήσεις ασφαλείας τύπου ΝΑΤΟ για την Ουκρανία, ο ειδικός του Sky News σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, Michael Drummond, εξηγεί τι προβλέπει το Άρθρο 5 της Συμμαχίας. Πρόκειται για τον θεμελιώδη κανόνα του ΝΑΤΟ, που αριθμεί σήμερα 32 κράτη-μέλη, και ορίζει ότι μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός εξ αυτών θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.

Σε μια τέτοια περίπτωση, κάθε χώρα δεσμεύεται να λάβει «τα μέτρα που κρίνει απαραίτητα, περιλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης δύναμης», ώστε να αποκατασταθεί και να διαφυλαχθεί η ασφάλεια της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού. Η ισχύς του άρθρου καλύπτει την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Τουρκία, αλλά δεν επεκτείνεται σε βάσεις ή εδάφη εκτός της συμμαχικής ζώνης — γι’ αυτό και δεν ενεργοποιήθηκε ούτε στον πόλεμο του Βιετνάμ, ούτε στις Φώκλαντ, ούτε στην πρόσφατη ιρανική επίθεση σε αμερικανική βάση στο Κατάρ.

Πώς λειτουργεί το "Άρθρο 5"

Όταν το άρθρο 5 επικαλείται ένα μέλος του ΝΑΤΟ, οι σύμμαχοι μπορούν να παράσχουν οποιαδήποτε μορφή βοήθειας κρίνουν απαραίτητη για να ανταποκριθούν σε μια κατάσταση. Δεν σημαίνει αυτόματα στρατιωτική βοήθεια και εναπόκειται σε κάθε σύμμαχο να αποφασίσει ποια μέτρα θεωρεί απαραίτητα.

Η βοήθεια αυτή στη συνέχεια υλοποιείται σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της συμμαχίας. Αυτό ήταν ένα σημείο έντασης μεταξύ της Ευρώπης και των ΗΠΑ κατά την ίδρυση του ΝΑΤΟ – οι ΗΠΑ δεν ήθελαν να δεσμευτούν να παρέχουν αυτόματα βοήθεια – και είναι πολύ παρόμοιο με αυτό που βλέπουμε τώρα με τον πρόεδρο Τραμπ.

Έχει επικαλεστεί ποτέ κάποιος το "Άρθρο 5"

Ναι, μία φορά. Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ενεργοποίησαν το άρθρο 5 και έσπευσαν να βοηθήσουν τις ΗΠΑ.
Αυτό κορυφώθηκε με την εισβολή του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν, λόγω των κατηγοριών ότι η κυρίαρχη κυβέρνηση των Ταλιμπάν είχε προσφέρει καταφύγιο στην Αλ Κάιντα.
Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ πολέμησαν στο πλευρό των ΗΠΑ σε μερικές από τις πιο σφοδρές μάχες της εκστρατείας. Μοιράστηκαν το βάρος και εκείνων που δεν επέστρεψαν στην πατρίδα τους.