Σαν μια παλίρροια κι άλλοτε σαν κύμα που κορυφώθηκε στην Ευρώπη, τα λαϊκιστικά κόμματα βρίσκονται σε φάση οπισθοχώρησης και αφήνουν πίσω τους μια πικρή κληρονομιά. Αυτή είναι η ανάλυση του κάνει ο δημοσιογράφος των Financial Times, Τόνι Μπάρμπερ.

Σημειώνει πως αυτή η φάση ύφεσης; δεν απαντάται παντού και όχι πάντα για εντελώς παρήγορους λόγους. Ωστόσο, αυτό που πίστευαν πολλοί πριν από ένα χρόνο, ότι δηλαδή το πολιτικό σύστημα της Ευρώπης θα αναποδογυριστεί, αυτή τη στιγμή τίθεται εν αμφιβόλλω. Και τούτο διότι μπορεί οι «αντάρτες» να είχαν καλές επιδόσεις, αλλά όχι και εξαιρετικά καλές στις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο.

Παρεμπιπτόντως, στην Ελλάδα τα κεντροδεξιά και τα κεντροαριστερά κόμματα εμφανίζουν ανθεκτικότητα έναντι των «εικονοκλαστών» αντιπάλων τους. Ή, αντιστρέφοντας τους στίχους του Γέιτς, «τα πράγματα δεν καταρρέουν, το κέντρο μπορεί να κρατήσει».

Χάνουν δυνάμεις

Τα παραδείγματα δεν λείπουν ούτε από την υπόλοιπη Ευρώπη. Στη Γερμανία υπήρξε η παραίτηση του εξέχοντος επιχειρηματία Χανς-Όλαφ Χένκελ από την ηγετική ομάδα του AfD θεωρώντας πως το κόμμα πηγαίνει κόντρα στις σύγχρονες γερμανικές αξίες. Το αντι-ισλαμικό κίνημα Pediga βρέθηκε σε σύγχυση μετά τη δημοσιοποίηση μιας φωτογραφίας του ηγέτη του Λουτζ Μπάχμαν να ποζάρει ως άλλος Αδόλφος Χίτλερ. Την ίδια στιγμή, οι Ελεύθεροι Δημοκράτες, ένα παραδοσιακό φιλελεύθερο κόμμα που δεν κατάφερε να κερδίσει έδρες στις γερμανικές εκλογές του 2013, επανέρχεται στο προσκήνιο, σε περιφερειακό επίπεδο.

Στην Ιταλία, ο ιδιοσυγκρασιακός Πέπε Γκρίλο του Κινήματος των Πέντε Αστέρων από το 25%, στις εκλογές του 2013, βλέπει τις δυνάμεις του να εξαντλούνται. Το κόμμα του χάνει ποσοστά στις δημοσκοπήσεις, ενώ μέσα στη Βουλή έχει απολέσει 35 από τους 163 βουλευτές του. Κι όλα αυτά, όταν ο Ματέο Ρέντσι εμφανίζεται ως κατάλληλος άνθρωπος για να αντιμετωπίσει με δύναμη και ειλικρίνεια τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Ιταλία.

Το Podemos

Το ίδιο και στην Ισπανία όπου το Podemos βρίσκεται σε θέση άμυνας. Το γεγονός ότι η πορεία του σχετίστηκε με απερίσκεπτο τρόπο με τον ΣΥΡΙΖΑ, φαίνεται πως δεν του έκανε καλό. Στο μεταξύ, το νέο κόμμα των μετριοπαθών μεταρρυθμιστών Cuidadonos παίρνει σιγά-σιγά ψήφους από το Podemos. Ακόμη και οι True Finns στη Φινλανδία έχουν μετριάσει αρκετά τη ρητορική τους σε σχέση με το 2011, ενώ είναι πολύ πιθανό να πάρουν μέρος σε μια κυβέρνηση συνεργασίας μετά τη διεξαγωγή εκλογών στη χώρα. Η Βρετανία θα δοκιμάζει τον δεξιό λαϊκισμό στις εκλογές της 7ης Μαΐου με το UKIP να αναμένεται να κερδίσει μερικές έδρες, ενώ η Γαλλία θα πρέπει να περιμένει ως το 2017, οπότε και η ΛεΠεν θέλει να πάρει την πρωτιά στις Προεδρικές εκλογές.

Ο ΣΥΡΙΖΑ

Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο δημοσιογράφος αναφέρει πως έχει ήδη αμαυρώσει τη γοητεία του αριστερού λαϊκισμού, τη στιγμή που οι δεξιοί λαϊκιστές έχουν πετύχει τους στόχους τους. Οι τόνοι τους στη δημόσια συζήτηση έχουν σκληρύνει σε ό,τι έχει να κάνει με την εθνική ταυτότητα, τη μετανάστευση, την ένταξη στην ΕΕ και την αμοιβαία συνδρομή στην Ευρωζώνη. Κάποια από τα παραδοσιακά κόμματα της κεντροδεξιάς αρχίζουν να ασπάζονται αυτά τα θέματα και έτσι οι χαμένοι θα είναι η κοινωνική ειρήνη και η υγεία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.

Για να καταλήξει το άρθρο πως η στροφή προς τη λαϊκιστική παλίρροια θα ωφελήσει την Ευρώπη, μόνο αν τα παραδοσιακά κόμματα ξεφύγουν από το κακό παρελθόν τους (σκάνδαλα, διαφθορά) και επανακτήσουν τη χαμένη εμπιστοσύνη και την αφοσίωση των ψηφοφόρων. Δουλειά τους είναι πλέον είναι να δείξουν ότι μπορούν να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις και να επιτύχουν σε αυτό που λέγεται ευρωπαϊκός καπιταλισμός πρόνοιας.