Το "Μύρτιλλο" της ελπίδας!

Της Ματίνας Σπυροπούλου, εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Το «Μύρτιλλο» είναι το cafe της άλλης «όψης». Ενας χώρος όπου άξαφνα συνειδητοποιείς ότι δεν είναι ο καφές, τα γλυκά και τα φαγητά που σε κερδίζουν πρώτιστα, αλλά οι εργαζόμενοί του. Ατομα με ειδικές ικανότητες είναι αυτοί που σερβίρουν κι ετοιμάζουν τα πάντα. Ενας χώρος όπου «στενόμυαλες» περιχαρακώσεις και ταυτίσεις δεν χωρούν, αφού η «διαφορετικότητα» γίνεται συνώνυμο του «ίσου».
Στο Νέο Ηράκλειο Αττικής, βγαίνοντας από τον σταθμό του Ηλεκτρικού, αντικρίζεις καφετέριες παραταγμένες η μία δίπλα στην άλλη. Στην άκρη του δρόμου, το βλέμμα πέφτει σε μια μπλε, φωτεινή επιγραφή, που αναγράφει «Μύρτιλλο». Πρόκειται για μια καφετέρια διαφορετική, πρωτοποριακή και ελπιδοφόρα, που στέλνει ένα μήνυμα δυνατό και ξεκάθαρο. Το μύρτιλλο είναι το φυτό με τους μπλε καρπούς και ξεχωριστές ιδιότητες. Φυτό χαμηλής ανάπτυξης, που σχετίζεται με τη βελτίωση της όρασης και φημίζεται για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Επωνυμία καθόλου τυχαία…

Εκεί, σίγουρα δεν πρόκειται κάποιος να σταθεί στην εικόνα, τη μουσική ή τη διακόσμηση. Θα σταθεί, όμως, στο πώς λειτουργεί το «Μύρτιλλο». Προσφέρει εργασία σε άτομα με ειδικές ικανότητες και προερχόμενα από ευπαθείς ομάδες. Ανθρωποι που η κοινωνία βάζει στο περιθώριο απαρτίζουν το προσωπικό του «Μύρτιλλου». Ενός χώρου που δίνει μαθήματα επιχειρηματικότητας και ανθρωπιάς. Ατομα κοινωνικά αποκλεισμένα βγαίνουν από την απομόνωση, μπαίνουν στην παραγωγική διαδικασία, φανερώνουν τις δεξιότητές τους, συμμετέχουν στα κοινά, στον πολιτισμό, στην επικοινωνία και αποδεικνύουν πως όταν υπάρχει θέληση, δεν υπάρχουν εμπόδια! Αυτό που αξίζει να τονιστεί είναι πως το cafe δεν είναι ένα ίδρυμα, αλλά ένας χώρος εργασίας. Εχει ωράριο, απαιτήσεις και αμοιβή. Υπάρχουν θέσεις εργασίας για μάγειρα, σερβιτόρο, ζαχαροπλάστη και όποια άλλη ειδικότητα χρειάζεται ένα cafe που σερβίρει και φαγητό.

Η ΙΔΕΑ. Η ιδέα αυτού του cafe  μοιάζει τόσο μακρινή και ξένη για τα ελληνικά δεδομένα, κι όμως κατάφερε και έγινε πράξη, που καθημερινά επιβραβεύεται από τους θαμώνες του. Η ιδέα ήρθε από το Εδιμβούργο, όπου ζούσε η ιδιοκτήτρια, Γεωργία Βαμβουνάκη-Ραφάν. Εκεί ο δήμος και το πανεπιστήμιο στηρίζουν κάθε προσπάθεια ένταξης των ΑΜΕΑ στον κοινωνικό ιστό και δημιούργησαν ένα cafe-εστιατόριο που το διαχειρίζονται άτομα από ευπαθείς ομάδες. Παράλληλα, καλλιεργούν κάποια στρέμματα βιολογικών προϊόντων, τα οποία χρησιμοποιούν ως πρώτες ύλες για το εστιατόριό τους. Η κ. Ραφάν, η οποία διέμενε για πολλά χρόνια στη Σκωτία, ήταν εκείνη που έφερε την εμπειρία και την αγάπη της στήνοντας αυτό τον χώρο λόγου και Τέχνης, όπως αυτοσυστήνεται. Σε αυτόν οι ατομικές ικανότητες αξιοποιούνται, η δημιουργικότητα προβάλλεται και η κοινωνικοποίηση και η έξοδος στον κόσμο γίνεται πράξη. Εδώ η διαφορετικότητα λειτουργεί ενωτικά και ενθαρρυντικά, ώστε όλοι να παλέψουν για το καλύτερο.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ. Τα παιδιά που εργάζονται στο «Μύρτιλλο» είναι η αποστομωτική απάντηση στους απαίδευτους και αδαείς ανθρώπους, που κοιτάζουν με καχυποψία οτιδήποτε διαφορετικό, μη δίνοντας περιθώριο επιτυχίας σε κάτι τολμηρό για τα δικά τους δεδομένα. Εκεί συναντάς ανθρώπους που σε εκπλήσσουν ευχάριστα. Η κοπέλα στον μπουφέ σερβίρει, κάνει ταμείο, δουλεύει κανονικά, πληρώνεται και έχει ένσημα, παρότι είναι… κωφή. Είναι, όμως, «αστέρι» στη χειλανάγνωση και καταλαβαίνει τα πάντα από την πρώτη κιόλας φορά. Δέκα παραγγελίες και δεν βγάζει μπλοκάκι ο σερβιτόρος. Δεν το χρειάζεται! «Τα θυμάμαι όλα», σου απαντά όταν τον ρωτήσεις γιατί δεν τα καταγράφει. «Εχουμε αυτή την καλή μνήμη, λόγω του συνδρόμου Ασπεργκερ», είχε σχολιάσει μια άλλη κοπέλα σε παλαιότερη συνέντευξή της. Η ίδια θυμάται απ’ έξω όλα τα υλικά των συνταγών που παρασκευάζονται στην κουζίνα.

Το cafe των εκλεκτών ψυχών

Αυτό είναι το «Μύρτιλλο», το «cafe των εκλεκτών ψυχών» -έτσι το αποκαλεί η νόμιμη εκπρόσωπος της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚΟΙΝΣΕΠ), που λειτουργεί την καφετέρια. Κατάφερε να «αγκαλιάσει» και να απελευθερώσει άτομα που φοβούνταν να κάνουν όνειρα και να πιστέψουν πως μπορούν. Ρίσκαρε και ανταμείφθηκε από τα χαμόγελα προσωπικού και πελατών. Οι περισσότεροι δεν έχουν θέση εργασίας για ΑΜΕΑ. Τι και αν μπορούν; Κανένας δεν τους δοκιμάζει… Εκεί που άλλοι επιχειρηματίες έβρισκαν εμπόδια, η κυρία Γεωργία Βαμβουνάκη-Ραφάν τόλμησε και αυτό είναι προς τιμήν της. Το «Μύρτιλλο» στέκεται στο Νέο Ηράκλειο αποδεικνύοντας ότι οι ατέλειές μας, όταν αξιοποιηθούν σωστά, αποδίδουν καρπούς. Σαν τους σπάνιους και ευεργετικούς καρπούς του φυτού… Ας ελπίσουμε αυτό να γίνει παράδειγμα και να πολλαπλασιαστούν οι «τολμηροί», που θα προσφέρουν ευκαιρίες στην ισότητα του «διαφορετικού»!