Όταν το σεξ γίνεται εκδίκηση: Οι ειδικοί αναλύουν στα Παραπολιτικά τον εφιάλτη του revenge porn

Απελπισία, φόβος, τραύµα, εξευτελισµός, ταπείνωση, στιγµατισµός... Αυτά είναι µερικά από τα συναισθήµατα που βιώνουν θύµατα του «revenge porn», του εγκλήµατος που έχει µετατραπεί σε διαδικτυακό εφιάλτη. Το «revenge porn» ή, αλλιώς, «εκδικητικό πορνό» έχει µετατραπεί σε παγκόσµια µάστιγα. Ο συγκεκριµένος όρος αφορά την αναπαραγωγή και διάθεση υλικού µε σεξουαλικό περιεχόµενο, που δηµιουργήθηκε από ένα ζευγάρι κατά τη διάρκεια της ερωτικής τους σχέσης και δηµοσιεύεται αφότου η σχέση έχει τελειώσει, για εκδίκηση.

Αποτελεί µια µορφή κακοποίησης, έναν βιασµό, που αποδοµεί όλο το είναι του θύµατος, µε τραυµατικές συνέπειες. Θύµατα τις περισσότερες φορές φαίνεται να είναι γυναίκες και κορίτσια, που φοβούνται να µιλήσουν, καθώς πιστεύουν πως εκείνες προκάλεσαν τη συµπεριφορά του θύτη, ο οποίος δεν είναι απαραίτητα νυν ή πρώην σύντροφος και το κίνητρό του δεν είναι πάντα η εκδίκηση. Σε αρκετές περιπτώσεις, δράστης µπορεί να είναι κάποιος «φίλος» από το ∆ιαδίκτυο, µε τον οποίο, εκτός από µια απλή συνοµιλία, γίνεται και ανταλλαγή φωτογραφιών ή ακόµα και βίντεο. Μπορεί επίσης το κίνητρο να αφορά την επίτευξη κάποιου σκοπού ή και σε σπάνιες περιπτώσεις την απόκτηση φήµης ή χρηµάτων. Οσο για τις συνέπειες για το θύµα, είναι ολέθριες.

Ένα έγκλημα πλήρως ανεξέλεγκτο

Η απαράδεκτη πράξη του Στάθη Παναγιωτόπουλου, την οποία πλήρωσε µε την αποµάκρυνσή του από τις εκποµπές «Ράδιο Αρβύλα» και «Βινύλιο», ήταν η αφορµή να βγει στο προσκήνιο ένα έγκληµα που παρουσιάζει αυξητική τάση και δυστυχώς είναι πλήρως ανεξέλεγκτο. Σίγουρα δεν είναι σηµείο των καιρών, ούτε πρόκειται για κάποια σπουδαία ανακάλυψη των τελευταίων χρόνων, όµως η καλπάζουσα πρόοδος της τεχνολογίας καθιστά πολύ εύκολη τη δηµοσιοποίηση αλλά και τη µαζική κοινοποίηση παράνοµου υλικού.

Με τα κινητά τηλέφωνα να είναι το βασικό εργαλείο, ο διασυρµός των θυµάτων γίνεται µε µεγάλη ευκολία. «Πρέπει να καταστεί σαφές προς όλα τα θύµατα του revenge porn ότι αυτά τα βίντεο αποτελούν αρχείο ευαίσθητων προσωπικών δεδοµένων, όταν είναι διακριτά όχι µόνο το πρόσωπο, αλλά και το σώµα, η φωνή ή και οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό κατά την ερωτική συνεύρεση, και τα θύµατα έχουν δικαιώµατα. Πρέπει να ενηµερώνουν άµεσα τις Αρχές, ώστε να λαµβάνονται όλα τα ενδεδειγµένα µέτρα και δράσεις, τόσο προς το θύµα όσο και προς τον θύτη. Τα θύµατα έχουν δικαιώµατα και το οποιοδήποτε υλικό τα αφορά διέπεται από νοµοθεσία που τα προστατεύει. Ευελπιστώ ότι η κοινοποίηση γνωστών υποθέσεων revenge porn θα κινητοποιήσει τα θύµατα ανάλογων παράνοµων πράξεων. Το ελληνικό ∆ίκαιο προβλέπει ποινική δίωξη όσων έχουν παραβιάσει προσωπικά δεδοµένα στο ∆ιαδίκτυο. Προβλέπει ποινικές καταδίκες και παράλληλα τη δυνατότητα χρηµατικής ικανοποίησης», τονίζει στα «Π» η δικηγόρος Βικτώρια ∆. Σιαλµά.

Γ. ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ, ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ: Η διαδικτυακή διαπόμπευση στις πλατφόρμες revenge porn λειτουργεί με όρους... μαστροπείας

Τα κίνητρα των δραστών 

Για τους ψυχολόγους, τα κίνητρα των δραστών δεν είναι πάντα σαφή, ούτε και οι αιτίες. Σκοπός τις περισσότερες φορές είναι η ταπείνωση του θύµατος ως εκδίκηση για τον τερµατισµό της σχέσης. Από την άλλη, υπάρχουν κι αυτοί που παρουσιάζουν συχνά µια συµπεριφορά κακοποίησης και ελέγχου προς τα θύµατά τους, είτε αυτά είναι πρώην είτε νυν σύντροφοι.

«Τα αίτια ποικίλλουν και έχουν να κά- νουν µε το πόσο ο καθένας µπορεί να διοχετεύσει αυτόν τον θυµό, γιατί θέµα θυµού είναι, πόσο µπορεί να τον αντέξει, να τον επεξεργαστεί. Ο στόχος του είναι ο εξευτελισµός και η ταπείνωση πάνω σε µια δράση. Οσο για το θύµα, εξακολουθεί να υπάρχει το αίσθηµα της ντροπής, γιατί πάντα νιώθει πως έχει καταστραφεί η εικόνα του και υπάρχει και η ενοχή γιατί βρέθηκε εκεί. Είναι ένα τραύµα που µπορείς να το εµπιστευτείς µόνο σε κάποιον πολύ οικείο σου», εξηγεί η Μανουσία Κυπραίου, ψυχαναλύτρια - ψυχοθεραπεύτρια, ενώ εξηγεί πως ο φόβος είναι κάτι που δεν φεύγει εύκολα. «Η διαπόµπευση του θύµατος µέσω της διάρρευσης φωτογραφιών από προσωπικές στιγµές, παρά τη θέλησή του, βιώνεται σαν “βιασµός”, όπως έχουν περιγράψει θύµατα τέτοιας συµπεριφοράς. Επίσης, πολλές κοπέλες ανησυχούν “µη συµβεί και σε µένα”. Είναι ένα τραύµα, ένας φόβος. Το ότι µιλούν τα θύµατα και γνωστοποιούνται γεγονότα έχει βοηθήσει να µιλήσουν και να απενοχοποιηθούν πολλά άλλα θύµατα, καθώς και να ανταλλάξουν το βίωµά τους», δηλώνει.

Ανοίγουν στόματα

Το αισιόδοξο είναι πως οι καταγγελίες αυξάνονται, απόδειξη πως όλο και περισσότερα θύµατα αποφασίζουν να σπάσουν τη σιωπή τους και να καταλάβουν πως δεν ευθύνονται γι’ αυτό που τους συνέβη. Αφορµή, βέβαια, για να τολµήσουν να µιλήσουν είναι τα όσα δηµοσιοποιούνται τον τελευταίο καιρό. «Αν και είναι δυσάρεστο όλο αυτό, καθώς µιλάµε για µια µορφή κακοποίησης ανεξέλεγκτη, µπορώ µε βεβαιότητα να πω ότι έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες από κοπέλες που έχουν πέσει θύµατα του revenge porn. Εχω αυτήν τη στιγµή µηνύµατα από τρεις κοπέλες από την επαρχία που µε ρωτούν τι πρέπει να κάνουν», τονίζει ο Γιώργος Καλλιακµάνης, πρόεδρος της Ενωσης Αστυνοµικών Υπαλλήλων Νοτιοανατολικής Αττικής, που δέχεται καθηµερινά ερωτήσεις για το πώς πρέπει να κινηθούν τα θύµατα.

Μ. ΚΥΠΡΑΙΟΥ, ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΡΙΑ: Για το θύμα εξακολουθεί να υπάρχει το αίσθημα της ντροπής, γιατί πάντα νιώθει πως έχει καταστραφεί η εικόνα του

«Υπάρχει ακόµη ο φόβος, καθώς τρέµουν για το πώς θα τους αντιµετωπίσει η Αστυνοµία, καθώς, ξέρετε, όταν µπαίνεις σε µια διαδικασία να καταγγείλεις µια εγκληµατική πράξη, πρέπει να είσαι προετοιµασµένος για όλα, καθώς µπορεί ο άλλος να αµυνθεί µε τον ίδιο τρόπο. Φυσικά, υπάρχει και το µεγάλο ταµπού για το τι θα πει η κοινωνία, αν µαθευτεί», εξηγεί ο κ. Καλλιακµάνης. Ειδικά στην επαρχία, πολλές φορές ο κοινωνικός περίγυρος, λόγω περιορισµένης γνώσης επί του φαινοµένου, µπορεί να αποδώσει την ευθύνη στο θύµα που ενεπλάκη σε συνεύρεση µε τον σύντροφό του και δεν προφύλαξε τον εαυτό του.

Τι γίνεται, όµως, µε τις παράνοµες ιστοσελίδες που συνεχίζουν να υπάρχουν; Γιατί δεν υπάρχει τρόπος να µπει φραγή στην εγκληµατική πράξη των επιτηδείων, που έχουν σαν χόµπι να προωθούν ακατάλληλα βίντεο, χωρίς την έγκριση των συµµετεχόντων;

Χωρίς να υποστούν συνέπειες και ανεξέλεγκτα, διακινούνται στο ∆ιαδίκτυο παράνοµα βίντεο και φωτογραφίες ανυποψίαστων γυναικών, αλλά και ανδρών. Η διαδικτυακή διαπόµπευση στις πλατφόρµες revenge porn λειτουργεί µε όρους... µαστροπείας, µε τους χρήστες να δρουν ανενόχλητοι µε δικούς τους κανόνες, µοιράζοντας κλεµµένα προσωπικά δεδοµένα µε κάθε λογής τρόπο. «Το ∆ιαδίκτυο έχει απεριόριστες δυνατότητες. Είναι τεράστιος ο όγκος των δεδοµένων και τον κυβερνοχώρο δεν µπορείς να τον ελέγξεις. Το ηλεκτρονικό έγκληµα δουλεύει πολύ και, όταν εντοπίζονται από καταγγελίες, για παράδειγµα, τέτοιες σελίδες, τότε γίνεται προσπάθεια να βρεθούν µέσω των ηλεκτρονικών ιχνών ποιοι είναι οι χρήστες. Όµως, δεν υπάρχει περιορισµός...», εξηγεί.

Β. ΣΙΑΛΜΑ, ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ: Τα βίντεο αποτελούν αρχείο ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Το ελληνικό Δίκαιο προβλέπει ποινικές καταδίκες

∆υστυχώς, το σεξ για κάποιους χρησιµοποιείται ως πράξη εκδίκησης και άλλοτε εξουσίας. Και οι αποδέκτες αυτής της αρρωστηµένης συµπεριφοράς είναι το κοινό που αρέσκεται να παρακολουθεί τέτοια βίντεο. Το revenge porn τρέφεται επειδή υπάρχει ένα µεγάλο κοινό που ασπάζεται τέτοιες αντιλήψεις και, όσο συνεχίζει να επικροτεί τέτοιες πράξεις, τα βίντεο αυτά θα συνεχίζουν να υπάρχουν...