Είναι η παιδική… ασθένεια της εποχής, κάνει τον γύρο του κόσμου, εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου - αν όχι σε όλες, σίγουρα στην πλειοψηφία τους - και θέλει τα παιδιά όλων των ηλικιών που κρατούν ακόμη την σχολική σάκα, να παίρνουν έναν ρόλο. Αυτόν του θύτη ή αυτόν του θύματος...

Οι τρόποι που ένα παιδί μπορεί να χρησιμοποιήσει για να «πονέσει» κάποιον είναι πολλοί. ’λλωστε είναι γνωστό πως τα παιδιά είναι οι πιο σκληροί κριτές, γεγονός που μπορούν να εκμεταλλευτούν ακόμη περισσότερο όταν απευθύνονται στον «καθρέφτη» τους. Επιστημονικά, ο σχολικός εκφοβισμός αναφέρεται στη χρήση βίας μεταξύ μαθητών ή συνομηλίκων παιδιών με στόχο να προκληθεί πόνος ή αναστάτωση ή και τα δύο. Ενώ η μορφή με την οποία εμφανίζεται είναι είτε ο λεκτικός εκφοβισμός, είτε ο κοινωνικός, είτε ο σωματικός, είτε πολλές φορές η καταστροφή προσωπικών αντικειμένων.

Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους

Το bullying έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια και παρά το γεγονός πως γίνονται προσπάθειες για να εξαλείψουν το φαινόμενο, οι περισσότερες πέφτουν στο κενό. Μάλιστα, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα εφήβων 15-16 ετών από επτά ευρωπαϊκές χώρες, διαπιστώθηκε ότι 12,7% εμφανίζουν «οριακή διαδικτυακή συμπεριφορά», ενώ 1,2% εμφανίστηκαν να παρουσιάζουν «συμπεριφορές εξάρτησης». Ενώ σε σχέση με το ζήτημα της διαδικτυακής αποπλάνησης, αν και η Ελλάδα εμφανίστηκε να παρουσιάζει το μικρότερο ποσοστό κινδύνου, 5,4% του συνόλου του δείγματος ανέφεραν ότι η επικοινωνία με αγνώστους on-line τους έβλαψε με κάποιον τρόπο.

Κινήσεις αντιμετώπισης… μετά το κακό

Δεν είναι λίγοι όσοι θορυβούνται με τη «ραγδαία εξάπλωση» του φαινομένου και προσπαθούν με τον δικό τους τρόπο και τα δικά τους μέσα.

Μάλιστα, μία ομάδα Ελλήνων δημιούργησε ένα βίντεο με τίτλο «Νίκησε τον νταή χωρίς να τον αγγίξεις» στην προσπάθεια να αφηγηθεί τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά που δέχονται τον σχολικό εκφοβισμό, αλλά και την επίλυσή τους χωρίς βίαιο τρόπο, αφού θεωρητικά δεν είναι «δύσκολο» από θύμα να γίνεις θύτης. 

Ακόμη και στη Βουλή δεν είναι λίγες οι φορές που η συζήτηση έχει φθάσει στις σοβαρές επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας στη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών, γεγονός που καθιστούν επιτακτική την ανάγκη λήψης μέτρων για την πρόληψη και την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου.

Ενώ, το BeatBullying είναι αυτό που προστέθηκε τελευταίο στην μακριά λίστα των προσπαθειών, με το σλόγκαν «Είναι πάντα πιο εύκολο να μιλήσεις σε κάποιον της ηλικίας σου». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εστιάζει στην αντιμετώπιση της διαδικτυακής βίας, που επιτρέπει στα παιδιά-θύματα παρενόχλησης στο Ιντερνετ να αναζητούν υποστήριξη από συνομηλίκους τους και μάλιστα στο πλέον οικείο γι’ αυτά online περιβάλλον.

Τρόποι αντιμετώπισης… πριν το κακό

Είναι πραγματικά άγνωστο πόσοι και ποιοι είναι οι τρόποι εξάλειψης του φαινομένου που περικυκλώνει τον… Βενιαμίν του κάθε σπιτιού. Όπως όμως σε κάθε περίπτωση, έτσι και εδώ, η πρόληψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση, θεωρούν οι ειδικοί.

«Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να ακούν, να πειθαρχούν, να καταλαβαίνουν και να συμμερίζονται τον συνάνθρωπό τους» αναφέρει ένας… ειδικός στο δικό του αντικείμενο. Ο Γιώργος Καρατζήμας, ιδιοκτήτης και προπονητής της σχολής πολεμικών τεχνών στο Χαλάνδρι, Α.Σ. Πολύμαχου, ζει και κινείται μαζί με τα παιδιά που προπονεί στη σχολή του, ενώ πολλές είναι οι φορές που τα βοηθά να ξεπεράσουν τον όποιο ρόλο στο «παιχνίδι» του bullying έχουν αποκτήσει. Φυσικά, το γεγονός από μόνο του τον κάνει τον πλέον κατάλληλο άνθρωπο για να ψυχολογεί τα παιδιά και να τα αποτρέπει από αυτό.

«Οι πολεμικές τέχνες βοηθούν τα παιδιά να σέβονται, να αντιλαμβάνονται, να στέκονται στα πόδια τους και αμέσως μετά να κάνουν και μόνα τους τα πρώτα τους «σταθερά» βήματα. Όσο οξύμωρο και αν ακούγεται όλα αυτά μπορεί να τα δώσει μία πολεμική τέχνη» τονίζει ο κος Καρατζήμας.

Στη σχολή δεν υπάρχουν ηλικιακά όρια, αφού τα τμήματα ξεκινούν από 4,5 ετών και φθάνουν μέχρι την… 3η ηλικία. Φυσικά, οι ομάδες των μικρότερων παιδιών δεν μπορούν να αντιληφθούν τη σοβαρότητα αυτού που κάνουν και το αντιμετωπίσουν σαν παιχνίδι. Αλλά αρκεί, αφού αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να δείξεις σε ένα παιδί το σωστό!

«Η οικογένεια έχει τεράστιες ευθύνες, αφού όταν δεν μεγαλώσεις τα παιδιά σωστά, δίνοντάς τους αξίες, αυξάνονται οι πιθανότητες να γίνουν επιθετικά ή φοβισμένα. Μάλιστα, πολλές είναι οι φορές που έχουν καταφθάσει στη σχολή κηδεμόνες και των… δύο πλευρών. Οικογένειες δηλαδή που εκ των υστέρων αντιλήφθηκαν τι συμβαίνει στα παιδιά τους» αναφέρει ο ιδιοκτήτης του Α.Σ. Πολύμαχου.

Βέβαια και τα παιδιά όταν θα περάσουν το κατώφλι της σχολής θα έχουν πια συνειδητοποιήσει την πραγματική κατάσταση. Η οποία - ιδιαίτερα στις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου – είναι σε «έξαρση», αφού τότε παρατηρούνται τα περισσότερα ξεσπάσματα και η αλλαγή στη συμπεριφορά τους είναι θεαματική ακόμη και μέρα με την ημέρα. Ενώ το προφίλ όσων είναι αποδέκτες bullying μπορεί να χαρακτηριστεί με μία φράση: «έχουν άμεση ανάγκη για να ορθώσουν το ανάστημά τους», ενώ στον αντίποδα, θεωρούν πως είναι οι «άρχοντες του κόσμου».

Σεβασμός, η πρώτη λέξη που μαθαίνουν. «Σκοπός μας δεν είναι να τους μάθουμε να αμύνονται, αλλά να σέβονται – γι’ αυτό και απευθυνόμαστε και στις δύο κατηγορίες – όπως και να απαιτούν τον σεβασμό των άλλων» αναφέρει ο κος Καρατζήμας και συμπληρώνει πως ακόμη και όταν απειληθεί δεν υπάρχει περίπτωση να χάσει τον έλεγχο, αλλά θα σταματήσει εκεί ακριβώς που ξεκινούν τα δικαιώματα του άλλου, ακόμη και αν αυτός είναι ο ίδιος ο υποκινητής της βίας. Γι’ αυτό και ποτέ το θύμα δεν γίνεται θύτης. Το αντίθετο, πολλές φορές βοηθά με τον δικό του τρόπο και άλλα θύματα».

Μάλιστα η πλειοψηφία των θυμάτων δεν ξεχνά πως αυτό το άθλημα τους βοήθησε να βρουν τις δυνάμεις τους, γι’ αυτό και δεν τα παρατάνε όταν «κατακτήσουν» τον πρώτο τους στόχο που είναι η αυτοκυριαρχία τους, αλλά βάζουν νέους, όπως η εξέλιξή τους στο ίδιο το άθλημα.

Τα θύματα είναι γένους αρσενικού...

«Τα κορίτσια πατάνε γερά στα πόδια τους» λέει χαρακτηριστικά ο κος Καρατζήμας, ρίχνοντας στο τραπέζι των… επιχειρημάτων τα ποσοστό των θυμάτων. Οκτώ στους δέκα που δέχονται οποιαδήποτε μορφή βίας είναι γένους αρσενικού, κάνοντας το bullying ανδρική υπόθεση. Αυτός είναι ακόμη ένας λόγος που τα αθλήματα της πυγμαχίας, του κικ μπόξινγκ, του τζούντο και του παγκράτιου - που είναι τα αθλήματα που διδάσκονται στον Α.Σ. Πολύμαχο – γίνονται επιθυμία και των ίδιων των παιδιών, αφού η αυτοπεποίθησή τους ανεβαίνει.