Πολίτες σε όλη την Ελλάδα αντιδρούν κατά της παράνοµης κατάληψης παραλιών από επιχειρηµατίες παραθαλάσσιων επιχειρήσεων, οι οποίοι τοποθετούν οµπρέλες και ξαπλώστρες.

Ο λόγος για το «Κίνηµα απελευθέρωσης των παραλιών» ή αλλιώς, όπως έγινε γνωστό στα ΜΜΕ, το «Κίνηµα της πετσέτας», που προκάλεσε και την κινητοποίηση των αρµόδιων ελεγκτικών Αρχών. Ποια είναι, όµως, η ταυτότητα αυτού του κινήµατος; Από πού και από ποιους ξεκίνησε, αλλά και ποιοι το στηρίζουν;

Το εν λόγω κίνηµα ξεκίνησε από την Πάρο, όπου οι κάτοικοι άρχισαν να διαµαρτύρονται έντονα, καθώς πλέον δεν υπήρχε παραλία που να µην είχε καταληφθεί από ξαπλώστρες. Οπως ανέφεραν οι ίδιοι, ορισµένοι επιχειρηµατίες που έχουν µισθώσει από το ∆ηµόσιο τµήµα των παραλιών καταλαµβάνουν παράνοµα περισσότερα τετραγωνικά µέτρα και τοποθετούν ακόµα περισσότερες ξαπλώστρες. Επίσης, υπάρχουν επιχειρηµατίες που παρεµποδίζουν µε άνδρες «ασφαλείας» την πρόσβαση των πολιτών στην παραλία, καθώς οι τελευταίοι δεν επιθυµούν να πληρώσουν για κάποια ξαπλώστρα.

Επίσης, σε αρκετές περιπτώσεις οι τιµές που ζητούν οι επιχειρηµατίες για τη χρήση µιας ξαπλώστρας είναι εξωφρενικές. Στη Σάντα Μαρία, µέχρι πρότινος, η τιµή για ένα ζευγάρι από ξαπλώστρες ξεπερνούσε τα 60 ευρώ, ενώ σε όσες βρίσκονταν πιο κοντά στη θάλασσα η τιµή έφτανε τα 120 ευρώ. Yστερα από τη δηµοσιότητα που πήρε το θέµα, φάνηκε ότι το «Κίνηµα απελευθέρωσης των παραλιών» άρχισε να κερδίζει έδαφος. Βλέποντας αυτή την εξέλιξη, και άλλοι πολίτες σε διάφορα µέρη της Ελλάδας ξεκίνησαν τις διαδηλώσεις στις παραλίες, προκειµένου να διεκδικήσουν ελεύθερη πρόσβαση στη θάλασσα. Ηδη, παραλίες σε Νάξο, Χαλκιδική, Κρήτη, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας έχουν ξεκινήσει να απελευθερώνονται από τις ξαπλώστρες ύστερα από τις κινητοποιήσεις των κατοίκων.

Σε µια προσπάθεια να διασφαλιστεί η τήρηση της νοµοθεσίας, η Αστυνοµία ξεκίνησε ένα µεγάλο «σαφάρι» ελέγχων. Σε αυτούς τους ελέγχους προσδιορίστηκαν παραβάσεις και εφαρµόστηκε η αυτόφωρη διαδικασία. Στο πλαίσιο αυτό, κατά το τριήµερο από 4 έως 6 Αυγούστου 2023, στα νησιά των Κυκλάδων και του Ιονίου, πραγµατοποιήθηκαν έλεγχοι από κλιµάκια τοπικών αστυνοµικών υπηρεσιών. Κατά τη διάρκεια των ελέγχων συνελήφθησαν 16 άτοµα (σε νησιά όπως η Μύκονος, η Σύρος, η Μήλος, η Σέριφος, η Ζάκυνθος, η Κέρκυρα και η Κεφαλλονιά) ως ιδιοκτήτες, υπεύθυνοι ή νόµιµοι εκπρόσωποι καταστηµάτων, για παραβάσεις που διαπιστώθηκαν.

Κατάληψη

Οι συγκεκριµένες παραβάσεις αφορούσαν την κατάληψη των αιγιαλών µε οµπρελοκαθίσµατα χωρίς άδεια, την υπέρβαση της άδειας µέσω κατάληψης επιπλέον χώρου, τη χρήση χώρου που εµπίπτει σε προστατευτικές διατάξεις της αρχαιολογίας και την παρεµπόδιση της πρόσβασης στη θάλασσα µέσω τοποθέτησης οµπρελοκαθισµάτων σε απόσταση µικρότερη των 5 µέτρων από την ακτογραµµή. Την ιδιοκτησία των περισσότερων παραλιών έχει το υπουργείο Οικονοµικών και τη διαχείρισή τους η Κτηµατική Υπηρεσία, η οποία έχει την ευθύνη της σχετικής δηµοπρασίας.

Το ∆ηµοτικό Συµβούλιο της κάθε περιοχής, µε τη σειρά του, καθορίζει κάθε χρόνο τις προς δηµοπράτηση θέσεις και το υπουργείο Οικονοµικών τις παραχωρεί. Σύµφωνα µε τις προβλέψεις του νόµου, µπορεί να παραχωρηθεί σε έναν ή σε πολλούς ιδιώτες το 50% της έκτασης µιας παραλίας, ωστόσο η συνολική έκτασή του να µην υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά µέτρα. Η αξιοποίηση από τον ιδιώτη δεν πρέπει να υπερβαίνει το 60% του συνόλου της παραλίας. Ετσι, οποιοσδήποτε δραστηριοποιείται στην ακτή θα πρέπει να διατηρεί ελεύθερο χώρο γύρω και ανάµεσα στις ξαπλώστρες, προκειµένου να διασφαλίζεται η πρόσβαση των λουοµένων στη θάλασσα. Αναφορικά µε την πρόσβαση, προβλέπεται υποχρεωτικά να υπάρχουν ελεύθερη ζώνη και ακώλυτη πρόσβαση τουλάχιστον 5 µέτρα κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα από την ακτογραµµή.

Σε περίπτωση διαδοχικών µισθώσεων επιχειρήσεων, απαιτείται να διατηρείται απόσταση τουλάχιστον 2 µέτρων µεταξύ τους. Σηµειώνεται, επίσης, ότι παρέχεται υποχρεωτική ελεύθερη πρόσβαση στην ακτή για όλους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν η µοναδική διαδροµή προς την παραλία περνά µέσα από τις εγκαταστάσεις των ιδιωτών. Τέλος, σε περίπτωση που ένα ξενοδοχείο ή κάµπινγκ καταλαµβάνει ολόκληρη την ακτή και δεν υπάρχει άλλος τρόπος να εισέλθουν οι επισκέπτες στην παραλία, οι ιδιώτες υποχρεούνται να παραχωρήσουν τις εγκαταστάσεις τους, προκειµένου να διασφαλίζεται η πρόσβαση όλων όσοι επιθυµούν να φτάσουν στη θάλασσα.

Η μάχη

Το µέλος της «Κίνησης πολιτών Πάρου για ελεύθερες παραλίες» Ηλίας Πετράκης, µιλώντας στα «Π», αναφέρθηκε στους λόγους για τους οποίους ξεκίνησαν να µάχονται για τις ελεύθερες παραλίες και στο ποιοι είναι αυτοί που αποτελούν το κίνηµα.

«Η “Κίνηση πολιτών Πάρου για ελεύθερες παραλίες” σχηµατίστηκε από µόνιµους κάτοικους του νησιού κατά βάση και από επισκέπτες που επιλέγουν την Πάρο κάθε καλοκαίρι για να περνούν τις διακοπές τους και νοιάζονται για τον τόπο. Είµαστε ετερόκλητο σύνολο, καθώς στην κίνησή µας συµµετέχουν αγρότες, καθηγητές πανεπιστηµίου, επιχειρηµατίες του τουρισµού και εκπαιδευτικοί. Τα τελευταία χρόνια στα κυκλαδονήσια υπάρχει άγχος, γιατί, από τη µία, είδαµε τα εισοδήµατα να αυξάνονται, από την άλλη, όµως, βλέπουµε ότι υπάρχει σοβαρό κόστος γι’ αυτήν την αύξηση. Η αύξηση του τουρισµού έφερε µια σειρά από προβλήµατα, όπως την επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Φτάσαµε στο σηµείο να βλέπουµε πολλές αυθαιρεσίες και αυτό µας προκαλούσε ανησυχία για το τουριστικό µας προϊόν. Αµα συνεχίσουµε µε αυτόν τον ρυθµό να διαλύουµε το φυσικό περιβάλλον, κάποια στιγµή θα επηρεαστεί και ο τουρισµός», ανέφερε ο κ. Πετράκης.

Και συνέχισε: «Οι παραλίες µας είναι η βιτρίνα του νησιού µας. Βλέπουµε µε τον καιρό ότι οι αυθαιρεσίες σε αυτές εξαπλώνονται και ότι οι παραλίες του νησιού µας δεν ήταν προσβάσιµες στο κοινό, γιατί ήταν γεµάτες µε ξαπλώστρες. Οι κύριες παρανοµίες είναι η καταπάτηση χώρου από πλευράς του επιχειρηµατία, η ηχορρύπανση και οι αυθαίρετες κατασκευές. Πριν ξεκινήσουµε είχαµε κάνει µια πάρα πολύ καλή προεργασία. Βρήκαµε τις συµβάσεις αρκετών µαγαζιών που δραστηριοποιούνται στις παραλίες και είδαµε ποια είναι τα νόµιµα όριά τους. Τοποθετήσαµε από πάνω τους αεροφωτογραφίες που τραβήξαµε και έδειχναν τα πραγµατικά τους όρια. Οι επιχειρηµατίες, αντί να εκµεταλλεύονται 16 τετραγωνικά µέτρα, εκµεταλλεύονταν παράνοµα ένα στρέµµα. Είναι πλέον εύκολα κατανοητό τι είναι αυτό που µας κάνει να διαµαρτυρόµαστε. ∆εν είµαστε κατά της επιχειρηµατικότητας, απλά θέλουµε ο επιχειρηµατίας να µείνει µέσα στα νόµιµα όριά του και να µην πουλάει κάτι το οποίο δεν του ανήκει». Καταλήγοντας, πρόσθεσε: «Είµαστε χαρούµενοι µε το γεγονός ότι κινητοποιήθηκαν και άλλοι άνθρωποι σε όλη την Ελλάδα για ακριβώς το ίδιο πρόβληµα. Επίσης, µε ιδιαίτερη χαρά είδαµε το γεγονός ότι κινητοποιήθηκε η Πολιτεία. ∆εν είναι δική µας δουλειά να γινόµαστε ο ελεγκτικός µηχανισµός».

Mάρκος Κωβαίος: «Να εφαρμόζεται το γράμμα του νόμου»

Για το θέµα της καταπάτησης παραλιών από επιχειρηµατίες τοποθετήθηκε στα «Π» ο δήµαρχος Πάρου, Μάρκος Κωβαίος, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι ο νόµος πρέπει πάντα να τηρείται και σε καµία περίπτωση δεν πρέπει να στερείται κανένας πολίτης την ελεύθερη πρόσβαση στη θάλασσα.

«Ως ∆ήµος Πάρου, είµαστε υπέρ της νοµιµότητας. Πρέπει να δουλεύουν όλοι οι επιχειρηµατίες και στηρίζουµε τους νοικοκύρηδες, όµως πρέπει να υπάρχουν όρια και αυτά τα βάζει η νοµοθεσία. Οταν όλοι τηρούµε τον νόµο, µπορούµε να αξιοποιούµε µε τον καλύτερο τρόπο το τουριστικό µας προϊόν. Σε ό,τι έχει να κάνει µε το θέµα των οµπρελοκαθισµάτων, αυτό που επιδιώκουµε είναι να τηρούνται τα όρια από όλες τις επιχειρήσεις», ανέφερε στην αρχή ο κ. Κωβαίος. Και συνέχισε: «Πρέπει πάντα να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση, ώστε όλοι οι πολίτες να µπορούν να απολαµβάνουν τη θάλασσα». Αµέσως µετά αναφέρθηκε και στο γεγονός ότι η νοµοθεσία δεν είναι ξεκάθαρη σχετικά µε τις αρµοδιότητες που έχουν οι δήµοι: «Εµείς, ως δήµοι, δεν έχουµε αρµοδιότητες από το 2015 και έπειτα. Οι αρµοδιότητές µας πλέον είναι να κάνουµε αυτοψία και να στέλνουµε τα αποτελέσµατά της στην Κτηµατική Υπηρεσία του ∆ηµοσίου. ∆εν έχουµε δυνατότητα ελέγχου και επιβολής προστίµων».

Κωνσταντίνος Κούκας: «Να περάσει εξ ολοκλήρου η διαχείρηση στους δήμους»

Για το ίδιο θέµα µίλησε στα «Π» ο δήµαρχος Μυκόνου και αντιπρόεδρος της ΚΕ∆Ε, Κωνσταντίνος Κουκάς, ο οποίος ανέφερε ότι αυτήν τη στιγµή οι δήµοι δεν έχουν την εξολοκλήρου διαχείριση των παραλιών.

«Πάγιο αίτηµά µας είναι να περάσει η διαχείριση των παραλιών εξολοκλήρου στους δήµους. ∆εν νοείται εµείς, οι δήµοι, να είµαστε υπεύθυνοι για τη ναυαγοσωστική κάλυψη, τον καθαρισµό και όλες τις άλλες υποχρεώσεις των παραλιών και την ίδια στιγµή να µην έχουµε καµία δυνατότητα παρέµβασης για τη συµµόρφωση των επιχειρηµατιών που παραβαίνουν τον νόµο στους τόπους παραχώρησης. Μια πρόταση για ουσιαστική αποκέντρωση κρατικής αρµοδιότητας και µεταφοράς της στους δήµους θα ήταν επιτέλους να αποκτήσουµε αυτήν τη δυνατότητα», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 12/8