Πρωτοφανής άνθηση σε εγκλήματα βαριάς μορφής καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, με την ανθρώπινη ζωή να αποδεικνύεται πως δεν έχει καμία αξία. Εγκλήματα για μια θέση πάρκινγκ, για μια διαφωνία ανάμεσα σε ένα ζευγάρι, επειδή η μητέρα μίλησε απότομα στον γιο, ακόμα και για ένα σπρώξιμο σε κατάμεστο νυχτερινό κέντρο έχουν καταγραφεί το τελευταίο διάστημα τόσο στην Αθήνα όσο και στην περιφέρεια.

Τέτοια περιστατικά ανέκαθεν σημειώνονταν, ωστόσο τα τελευταία τρία χρόνια, και ειδικά μετά την καραντίνα, αυξήθηκαν κατακόρυφα. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εγκλήματος έχουν αλλάξει άρδην, αφού η ευκολία με την οποία κάποιος τραβά πιστόλι ή μαχαίρι και σκοτώνει για την πλέον ασήμαντη αφορμή ξαφνιάζει και ξενίζει συνάμα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της δολοφονίας του άτυχου Αντώνη, του νεαρού Κρητικού που οδηγήθηκε στον θάνατο από τον ύπαρχο πλοίου που δεν τον άφησε να επιβιβαστεί στο «Blue Horizon», τον έριξε στη θάλασσα και επέστρεψε στο πόστο του σαν να μη συνέβη απολύτως τίποτα. Ακόμα πιο πρόσφατα, μόλις την περασμένη εβδομάδα, ένας 68χρονος κάτοικος του Πειραιά, επειδή θεωρούσε πως μια υπαίθρια επιχείρηση στάθμευσης στη γειτονιά τού δημιουργούσε κυκλοφοριακά προβλήματα με το «βάλε-βγάλε» των οχημάτων, θεώρησε πως θα λύσει το πρόβλημα πυροβολώντας δύο φορές, σχεδόν εξ επαφής, έναν 39χρονο υπάλληλο, πατέρα τριών παιδιών.

Σύμφωνα με έμπειρους αστυνομικούς του Τμήματος Εγκλημάτων κατά Ζωής της Ασφάλειας Αττικής, η ατιμωρησία ή η πλημμελής τιμωρία σε συνδυασμό με την ελευθεριότητα με την οποία αντιμετωπίζονται πλέον οι καταστάσεις έχουν οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση.

Eγκλήματα που συντάραξαν

egklimata


Οι τέσσερις αιτίες

Μιλώντας στα «Π» η καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας Κέλλυ Ιωάννου αναφέρει τους τέσσερις άξονες πάνω στους οποίους κινείται η ποιοτική εξέλιξη του εγκλήματος σήμερα:

1. Αλλαγές στα κίνητρα: Τα κίνητρα πίσω από πράξεις βίας και ανθρωποκτονίας έχουν εξελιχθεί. Ενώ οι μεταξύ ανθρώπων διαφορές και διαμάχες παραμένουν κυρίαρχες αιτίες, άλλα κίνητρα έχουν εξίσου σημειωθεί. Η βία που καθοδηγείται από ιδεολογίες, όπως ο τρομοκρατικός (απειλητικός) χαρακτήρας, έχει γίνει σημαντικό πρόβλημα. Οι διακρίσεις τροφοδοτούν τον ανοδικό ρόλο των μισαλλόδοξων εγκλημάτων.

2. Μαζικές επιθέσεις με όπλα: Περιλαμβάνουν άτομα που χρησιμοποιούν πυροβόλα όπλα για να στοχεύσουν μεγάλες ομάδες ανθρώπων, με αποτέλεσμα πολλά θύματα. Οι αιτίες των μαζικών επιθέσεων με όπλα είναι πολύπλοκες και μπορούν να περιλαμβάνουν προβλήματα ψυχικής υγείας, ριζοσπαστικοποίηση και εύκολη πρόσβαση σε πυροβόλα όπλα.

3. Βία σε συμμορίες: Σε αστικές περιοχές, η βία που σχετίζεται με συμμορίες συνεχίζει να αποτελεί σημαντική πρόκληση. Οι συμμορίες εμπλέκονται σε διάφορες εγκληματικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου ναρκωτικών, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε βίαιες διαφορές για την κυριαρχία εδαφών. Η αντιμετώπιση της βίας που σχετίζεται με συμμορίες συνήθως απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση, συμπεριλαμβανομένων της εμπλοκής της κοινότητας και προγραμμάτων πρόληψης.

4. Οικογενειακή βία: Η οικογενειακή βία, συμπεριλαμβανομένων της βίας μεταξύ συντρόφων και της κακοποίησης παιδιών, παραμένει σοβαρό πρόβλημα. Η χρήση τεχνολογίας, όπως τα smartphones και τα κοινωνικά μέσα, έχει εισαγάγει νέες μορφές ενδοοικογενειακής βίας, όπως ο κυβερνοεκφοβισμός, η μη συναινετική διανομή σεξουαλικού υλικού, η διαδικτυακή εμμονική παρενόχληση και παρακολούθηση. Οι αλλαγές στις πολιτιστικές νόρμες και στις αντιλήψεις προς τον ρόλο του φύλου και τις σχέσεις μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση της ενδοοικογενειακής βίας. Οι οικονομικές πιέσεις, όπως η απώλεια θέσης εργασίας ή η οικονομική αναστάτωση, μπορούν να συμβάλουν στην ένταση στις σχέσεις και πιθανόν να οδηγήσουν σε αυξημένες περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 23/9