Του Νίκου Σίμου

Είναι εκπληκτικό το πώς οι Έλληνες επαναλαμβάνουν τα λάθη τους, επαναλαμβάνοντας συγχρόνως την ιστορία χωρίς μάλιστα αυτή να ξαναεμφανίζεται ως φάρσα. Ξεφυλλίζοντας λ.χ. βιβλία για το Βυζάντιο, ανακάλυψα ότι και πριν από 10 αιώνες, συνέβαιναν πράγματα που πολλά έχουν να μας διδάξουν για τη φύση μας ως λαού αλλά και για τον τρόπο διακυβέρνησης. Παράδειγμα.

Το Κράτος –πολύ πιο μεγάλο τότε, είναι αλήθεια- αντιμετώπιζε όπως και σήμερα οικονομικές δυσχέρειες, παρά το γεγονός ότι, οι πηγές εισοδημάτων δεν του έλειπαν.
Υπήρχαν μεγάλοι φόροι για τα ακίνητα, κάτι αντίστοιχο με τον ΦΑΠ και τον ΕΝΦΙΑ. Με φόρους επιβαρύνονταν οι εισαγωγές και οι εξαγωγές. Υπήρχε και φόρος κατανάλωσης, προφανώς πιο επιτυχημένος από τον ΦΠΑ, διότι δεν συνεργούσαν τα δύο μέρη στην καταστρατήγησή του. Φόροι βάραιναν και τις αγροτικές εκτάσεις, χωρίς οι αυτοκράτορες, που δεν εκλέγονταν βεβαίως από το λαό, να απαλλάσσουν τους αγρότες από τη φορολογία, προσδοκώντας στη θετική εκλογική ψήφο τους. Ακόμη και αυτοί που ήθελαν να κάνουν κάποια επιχείρηση, πλήρωναν προκαταβολικώς κάποιο φόρο, κάτι ανάλογο με την εισφορά που έχει επιβληθεί στους ελεύθερους επαγγελματίες.

Ο κόσμος επιβαρυνόταν και τότε όπως τώρα. Κι όμως, η Οικονομία κατέρρεε. Μία σύγκριση του τότε και του τώρα είναι αποκαλυπτική. Τότε, η υπαλληλική αριστοκρατία ήλεγχε απολύτως την κρατική μηχανή. Οι νέοι κύριοι –αντίστοιχοι με τις σημερινές κυβερνήσεις- είχαν δημιουργήσει, όπως διαπίστωσαν οι ιστορικοί, έναν εκπληκτικά μεγάλο αριθμό υπαλληλικών θέσεων! Κάθε λεπτομέρεια της καθημερινής ζωής ρυθμιζόταν από το κράτος. Η κυβέρνηση καθόριζε τιμές και μισθούς, έδινε τις άδειες ασκήσεως εμπορίου, άδειες ταξιδίων(σημερινά διαβατήρια). Κοινώς δεν είχαμε τότε απελευθέρωση επαγγελμάτων! Ήταν η κατά τον Γκυ Σορμάν « εμμονή της διοικητικής νομενκλατούρας, για περισσότερο κράτος, ώστε να δικαιολογεί τη θέση, την εξέλιξη, το μισθό και τη χρησιμότητά της».

Όπως επισημαίνουν οι ιστορικοί « …η ανάπτυξη των δημοσίων υπηρεσιών αύξησε αντίστοιχα τις δαπάνες του διοικητικού οργανισμού. Η κατάσταση χειροτέρευσε επειδή η αύξηση δαπανών συνοδευόταν από μείωση του εθνικού εισοδήματος...». Υπάρχει και συνέχεια που θα μπορούσε να μας γεμίσει με κάποια αισιοδοξία. Την εποχή του Βυζαντίου αν και πολλές θέσεις-κλειδιά «καταλαμβάνονταν από ανθρώπους ασυνείδητους και ιδιοτελείς, που λιγότερο ενδιαφέρονταν για το κράτος και περισσότερο για τον εαυτό τους, που μεγάλωναν τις περιουσίες τους εισπράττοντας ό,τι μπορούσαν από το Κράτος, αποφεύγοντας αυτοί να πληρώσουν τους νόμιμους φόρους, όμως η πλειοψηφία των υπαλλήλων κρατήθηκε πάνω από κάθε υποψία…».

Σας θυμίζουν όλα αυτά τίποτε σύγχρονο;