Αμφίπολη: Έργο του κατασκευαστή και όχι τυμβωρύχων, το όρυγμα
Πως δίνεται η απάντηση στο αίνιγμα της "θαμένης" μαρμάρινης πόρτας
Του Σταύρου Παπαντωνίου
Το σενάριο της κατασκευής του ορύγματος από τυμβωρύχους αναφέρουν ουκ ολίγοι αρχαιολόγοι τις τελευταίες ημέρες, αποδίδοντας το μεγάλο άνοιγμα 4 επί
Η ANAKΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ "ΜΑΡΤΥΡΑ" ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ:
Πάμε να δούμε την ανακοίνωση του υπουργείου και να ερμηνεύσουμε κάποια σημεία του:
"Κατά την αποχωμάτωση του τέταρτου χώρου διαπιστώθηκε η ύπαρξη τεχνητού ορύγματος επί του φυσικού σχιστολιθικού εδάφους, επιφάνειας, 4Χ2,10μ., το οποίο είναι επιχωμένο με ιλυώδη άμμο (όπως αλλωστε και η υπόλοιπη επίχωση του μνημείου). Ήδη έχει προχωρήσει η ανασκαφή, σε βάθος περίπου 1,40μ. από την επιφάνεια του κατωφλίου και η επίχωση συνεχίζεται. Κατά την απομάκρυνση της αμμώδους επίχωσης εντοπίστηκε το δεύτερο μαρμάρινο θυρόφυλλο σε καλή κατάσταση διατήρησης, πεσμένο μέσα στο όρυγμα, διαστάσεων, 2Χ0,90Χ0,15μ. και βάρους περίπου έναμισυ τόνο. Σήμερα επιχειρείται η απομάκρυνσή του από το σημείο εύρεσης. 4. Πριν από τη συνέχιση της απομάκρυνσης των χωμάτων του ορύγματος, θα γίνουν εργασίες εγκιβωτισμού και αντιστήριξης των κατακόρυφων παρειών του (αλλά και της επίχωσης κάτω από το θεμέλιο των πλαϊνών τοίχων), ώστε να διασφαλισθεί η ευστάθεια της θεμελίωσης των πλαϊνών τοίχων".
Aυτό είναι το σημείο της ανακοίνωσης του υπουργείου που αφορά το όρυγμα. Οι τυμβωρύχοι όμως , λειτουργούν αρπακτικά, σκάβουν άτακτα και δεν είναι λογικό να δημιουργούσαν ποτέ ένα κανονικό ορθογώνιο 4 επί 2,1, που οι πλευρές του είναι ίσες.
Επιπλέον το γεγονός ότι το υπουργείο Πολιτισμού μας ενημερώνει πως το όρυγμα είναι επί του φυσικού σχιστολιθικού εδάφους, φανερώνει πως η συγκεκριμένη κατασκευή έχει γίνει από τον αρχιτέκτονα , αφού οι τυμβωρύχοι αν έπεφταν πάνω στον φυσικό βράχο θα αντιλαμβάνονταν ότι το μνημείο τελείωσε και δεν θα είχαν λόγο να ψάξουν κάπου αλλού. Ακόμη όμως και αν έσκαβαν επί του φυσικού εδάφους, δεν θα έκαναν τόσο βαθιά τομή (1, 40 λέει το υπουργείο και συνεχίζει), εκτός της εμφάνισης συμμετρικότητας του ορύγματος.
Η ανακοίνωση του υπουργείου μας δίνει μία ακόμα σημαντική πληροφορία: "θα γίνουν εργασίες εγκιβωτισμού και αντιστήριξης των κατακόρυφων παρειών του (αλλά και της επίχωσης κάτω από το θεμέλιο των πλαϊνών τοίχων), ώστε να διασφαλισθεί η ευστάθεια της θεμελίωσης των πλαϊνών τοίχων"
Οι παρειές είναι το "καμπύλο πλευρικό τοίχωμα". Οι τυμβωρύχοι δεν είναι λογικό να έφτιαχναν και παρειές στο όρυγμα, αφού πρώτα είχαν μετακινήσει ένα κεφάλι
ΤΙ ΡΟΛΟ ΠΑΙΖΕΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΟΡΥΓΜΑ;
Έχοντας αυτά στο μυαλό , καταλήγουμε στο λογικό συμπέρασμα πως η συγκεκριμένη κατασκευή είναι από τον αρχιτέκτονα του τύμβου. Αυτό ωστόσο δεν απαντάει στο δεύτερο βασικό ερώτημα , που είναι τι ρόλο μπορεί να έπαιζε αυτό το όρυγμα και μάλιστα κρυμμένο κάτω από τους πωρόλιθους του δαπέδου. Μπορεί να ήταν αποθετικός χώρος ή κάτι άλλο; Στο ερώτημα αυτό δεν μπορεί κανείς να απαντήσει αν δεν υπάρξουν κινητά ευρήματα, που να πιστοποιούν κάτι τέτοιο. Την ίδια ώρα το υπουργείο δεν μας έχει ενημερώσει για πιθανά ευρήματα γενικά στον τέταρτο χώρο, που να πιστοποιούν ότι είναι και ο κυρίως ταφικός θάλαμος ενώ η ανασκαφή μέσα στο όρυγμα , δεν έχει ολοκληρωθεί για να μας δώσει επίσης ευρήματα- απαντήσεις.
ΠΩΣ ΒΡΕΘΗΚΕ Η ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ ΠΟΡΤΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΔΑΠΕΔΟ:
Μακράν το μεγαλύτερο μυστήριο μέχρι τώρα είναι πως η τεράστια πόρτα βρέθηκε κάτω από το ΥΨΟΣ (προσοχή στις λέξεις) του δαπέδου και πεσμένη λίγο πιο κάτω από την επίχωση του ορύγματος. Πριν καταλήξουμε σε οποιοδήποτε συμπέρασμα (που θα είναι σαφώς εικασία όσο το δυνατόν βασισμένη στην λογική) ας δούμε ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ τι μας λέει το υπουργείο:
Κατά την ανασκαφή, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, διαπιστώθηκε η ύπαρξη δαπέδου σφράγισης από πώρινους λίθους. Σώζονται τα τμήματα του δαπέδου τα οποία βρίσκονται σε επαφή με τους πλαϊνούς τοίχους (σς άρα τα υπόλοιπα έχουν καταστραφεί) Στο δυτικό τμήμα του δαπέδου οι λίθοι παρουσιάζουν υποχώρηση και σημαντική στροφή προς το εσωτερικό του χώρου, ως αποτέλεσμα καθίζησης-ολίσθησης της υποκείμενης επίχωσης. Στο ανατολικό τμήμα οι λίθοι του δαπέδου βρίσκονται στην αρχική τους θέση. (σς από το σημείο αυτό έχει τραβηχτεί και η φωτογραφία, εκεί όπου δεν υπάρχει καθίζηση). Πραγματοποιείται η απομάκρυνση των δυτικών λίθων, ώστε να αποκαλυφθεί η κατάσταση θεμελίωσης του δυτικού πλαϊνού τοίχου και να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αντιστήριξης και στερέωσης της θεμελίωσης.
To υπουργείο είναι πολύ προσεκτικό στις ανακοινώσεις του και τις λέξεις που χρησιμοποιεί, απλά εμείς διαβάζουμε μάλλον πρόχειρα τις ανακοινώσεις που είναι περισσότερο αποκαλυπτικές από όσο νομίζουμε.
Τι μας λέει σε αυτό το σημείο; ότι δυτικά (στο αριστερό χέρι όπως μπαίνει κάποιος από την μαρμάρινη θύρα) το δάπεδο με τον φθηνό πωρόλιθο έχει πάθει καθίζηση και έχει μία τάση προς τα μέσα (δηλαδή προς το όρυγμα) . Παράλληλα μας δείχνει και την φωτογραφία για το λόγου το αληθές. Με την φωτογραφία αυτή μπορούμε επίσης να καταλάβουμε και που είμαστε μέσα στον θάλαμο, αφού μας ενημερώνει ότι οι πεσμένοι πωρόλιθοι είναι δυτικά.
ΦΩΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ:
Και πάμε στο επόμενο σημείο της ανακοίνωσης:
«Κατά την αποχωμάτωση (σς δεν μιλάει πουθενά για αφαίρεση των πωρόλιθων του δαπέδου όπως λανθασμένα θεώρησαν όλοι και μπερδεύτηκαν) του τέταρτου χώρου διαπιστώθηκε η ύπαρξη τεχνητού ορύγματος επί του φυσικού σχιστολιθικού εδάφους, επιφάνειας, 4Χ2,10μ., το οποίο είναι επιχωμένο με ιλυώδη άμμο (όπως αλλωστε και η υπόλοιπη επίχωση του μνημείου). Ήδη έχει προχωρήσει η ανασκαφή, σε βάθος περίπου 1,40μ. από την επιφάνεια του κατωφλίου (σς επιβεβαιώνεεται η υπόθεση που κάναμε βάσει της φωτογραφίες, ότι το ορυγμα είναι ακριβώς πίσω από την μαρμάρινη θύρα) και η επίχωση συνεχίζεται. Κατά την απομάκρυνση της αμμώδους επίχωσης εντοπίστηκε το δεύτερο μαρμάρινο θυρόφυλλο σε καλή κατάσταση διατήρησης, πεσμένο μέσα στο όρυγμα, διαστάσεων, 2Χ0,90Χ0,15μ. και βάρους περίπου έναμισυ τόνο. Σήμερα επιχειρείται η απομάκρυνσή του από το σημείο εύρεσης»
Τι συμπεραίνουμε από όλα αυτά:
Η ανασκαφική ομάδα βρήκε ήδη κατεστραμμένο το δάπεδο κατά την αφαίρεση της επιχωμάτωσης στο σημείο που είναι το όρυγμα. Δεν έγινε πουθενά αφαίρεση πωρόλιθων , κατά το κοινώς λεγόμενο «ξήλωμα» , ώστε να βρήκαν το μαρμάρινο θυρόφυλλο κάτω από το δάπεδο, κάτι που δημιούργησε την μεγάλη σύγχυση για το πώς βρέθηκε το μαρμάρινο θύρωμα στο σημείο αυτό. Προφανώς αυτό συνέβη γιατί κανείς δεν διάβασε ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ την ανακοίνωση και θεώρησαν όλοι ότι υπήρξε αφαίρεση πωρόλιθων, δημιουργώντας μία μεγάλη απορία η οποία στην ουσία δεν υφίσταται. Το ερώτημα από την λανθασμένη ανάγνωση της ανακοίνωσης ήταν «πως βρέθηκε το θυρόφυλλο «θαμμένο» κάτω από το δάπεδο, καθώς σε μία τέτοια περίπτωση θα έπρεπε να είχε πέσει η πόρτα και μετά αυτός που σφράγισε τον τάφο να την «έθαψε» από κάτω, πράγμα ακατανόητο.
Εικάζουμε λοιπόν ότι η σφράγιση του τύμβου έφτανε μέχρι τον τέταρτο θάλαμο. Ουδέποτε αυτός που το σφράγισε μπήκε στην διαδικασία να επιχωματώσει και το όρυγμα με το άγνωστο βάθος, αφού αυτό το είχε «κρύψει» με τον πωρόλιθο. Η πόρτα βάρους 1,5 τόνων κάποια στιγμή έπεσε, αφού η επιχωμάτωση του τέταρτου χώρου, είχε ήδη μειωθεί, καθώς είχε γεμίσει το όρυγμα και ο χώρος πίσω από την μαρμάρινη θύρα είχε μείνει κενός. Όταν το θυρόφυλλο βάρους 1,5 τόνων έπεσε, ο φτηνός πωρόλιθος που αποτελεί το δάπεδο του τέταρτου θαλάμου, δεν άντεξε το βάρος στο σημείο που ήταν «κούφιο» από κάτω (το σημείο του ορύγματος) και κάποια στιγμή έσπασε, δημιουργώντας την φορά προς τα κάτω που δείχνει η φωτογραφία. Σε αυτή ακριβώς την κατάσταση το βρήκαμε μέχρι σήμερα. Δηλαδή με τάση προς το κέντρο λόγω του βάρους της πόρτας. Έτσι εξηγείται και το πλήρες γέμισμα του ορύγματος από την επίχωση. Γιατί τόσο πριν πέσει οριστικά το θυρόφυλλο, (λόγω ρωγμών στον πωρόλιθο) έριχναν το χώμα μέσα στο όρυγμα. Μην ξεχνάμε ότι ό τάφος είναι 23 αιώνων και έχει υποστεί αμέτρητα φυσικά φαινόμενα. Απόδειξη ότι το όρυγμα δεν είχε επιχωματωθεί είναι πως αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο , ο τέταρτος χώρος θα είχε βρεθεί μέχρι πάνω πάνω επιχωματωμένος και όχι τόσο «άδειος»
Δείτε το σχεδιάγραμμα του Μιχάλη Λεφαντζή για το λόγου το αληθές:
Το πώς τώρα η πόρτα βρέθηκε πιο χαμηλά και μέσα στην επιχωμάτωση του ορύγματος , μπορεί και αυτό να εξηγηθεί επιστημονικά. Το βάρος της πόρτας σε συνδυασμό με τα φυσικά φαινόμενα και την αυξημένη υγρασία , αφού μιλάμε πλέον για συνθήκες σπηλαίου, την οδήγησε σε χαμηλότερο στρώμα , βάσει του φαινομένου της υγροποίησης του εδάφους.
Φαινόμενο υγροποίησης εδάφους:
Αντιγράφουμε τι είναι το φαινόμενο αυτό:
«Το φαινόμενο της υγροποίησης του εδάφους είναι ένα φαινόμενο στο οποίο η αντοχή και ακαμψία του εδάφους μειώνεται από σεισμό ή άλλη ανακίνηση. Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη συμπεριφορά των κοκκωδών μη συνεκτικών (ψαθυρών) εδαφών όταν υποβάλλονται σε ανακυκλιζόμενη φόρτιση ( κυρίως σεισμική ). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η σεισμική φόρτιση είναι πρακτικά μια επανάληψη κύκλων φόρτισης-αποφόρτισης μεταβλητού πλάτους που διαρκεί μικρό χρονικό διάστημα σε σχέση με τον χρόνο που χρειάζεται το έδαφος για να αποστραγγιστεί. Πρακτικά δηλαδή έχουμε αστράγγιστες συνθήκες φόρτισης»
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ:
Κατ αρχήν να πούμε πως τα συμπεράσματα θα μας τα δώσει η ανασκαφή, όπως συμβαίνει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις. Εμείς κάνουμε απλά εικασίες, βάσει της λογικής. Με αυτή την θεώρηση, σημαίνει πως την πόρτα αποκλείεται να την έσπασαν τυμβωρύχοι. Οι τυμβωρύχοι είχαν μπει είτε από τις οπές στο πάνω μέρος του μνημείου ( άρα μετά την επιχωμάτωση , κάτι που μπορεί να μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι ασύλητο) είτε πριν αυτό επιχωματωθεί, κάτι που σημαίνει ότι έχει συληθεί. Οι ρηγμένες ωστόσο πόρτες δεν είναι έργο τυμβωρύχων, αφού η επιχωμάτωση απαγόρευε κάτι τέτοιο , βάσει της ροής γεγονότων που περιγράψαμε. Οι τυμβωρύχοι ή οι βάνδαλοι, είναι πιθανόν να τις έσπασαν , επιχειρώντας να μπούνε στο μνημείο και να δημιούργησαν τις προυποθέσεις ώστε αυτές να καταρρεύσουν αργότερα με σεισμούς. Εξάλλου μιλάμε για καταπονημένες πόρτες που ανοιγόκλειναν , όπως μαρτυρούν οι ράγες που βρέθηκαν. Αναμένοντας λοιπόν τα νεώτερα της ανασκαφής μπορούμε να δώσουμε ένα ακόμη στοιχείο, που μπορεί να είναι κομβικό. O σχιστόλιθος από τον οποίο αποτελείται ο φυσικός βράχος στο οποίο ήδη έχουμε φτάσει, είναι ένα πέτρωμα, το οποίο σκίζεται εύκολα σε παράλληλα επίπεδα, με ό, τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
