Του Χρήστου Ζαμπούνη - Εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Η οικονομοτεχνική μελέτη για το πρώην βασιλικό κτήμα παρεδόθη ΙΑΧ (ιδίαις αυτού χερσίν) στον τότε πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά, και σε δύο συμβούλους του.

Το ημερολόγιο έγραφε Μάρτιος του 2014. Ετεροι αποδέκτες υπήρξαν ο υπουργός Πολιτισμού, Κώστας Τασούλας (σ.σ. όταν ανέλαβε, τον Μάιο του ίδιου έτους), η γενική γραμματεύς του ΥΠ.ΠΟ., Λίνα Μενδώνη, ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης, και ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιάννης Σγουρός. Οπως εξηγεί στα «Π» ο Κώστας Σταματόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας, η οποία είχε παραγγείλει τη μελέτη στη Euroconsultants, «για λόγους διακριτικότητας δεν αφήσαμε να διαρρεύσει στον Τύπο, κρίνοντας ότι οι αποδέκτες της θα ενδιαφερθούν για την προστασία και αξιοποίηση ενός εξαιρετικού κάλλους και μεγάλης ιστορικής αξίας περιουσιακού στοιχείου του ελληνικού κράτους. Δυστυχώς, έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος και δεν έχει γίνει απολύτως τίποτε».

Η συγκεκριμένη μελέτη χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων του Λουξεμβούργου και από τη Europa Nostra, ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων), με πάνω από 5.000.000 μέλη και αντικείμενο δραστηριότητας την προστασία της ευρωπαϊκής πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος της Europa Nostra είναι ο διάσημος τενόρος Placido Domingo και αντιπρόεδρος ο Κώστας Καρράς, ιδρυτής της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. «Πρόκειται για ένα master plan που προτείνει να λειτουργήσει το Κτήμα Τατοΐου ως ιδιωτική επιχείρηση, κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του Δημοσίου», τονίζει ο συνομιλητής μας. Από το 2003, όταν το πρώην βασιλικό Κτήμα Τατοΐου περιήλθε στην ιδιοκτησία του ελληνικού κράτους, ο νέος ιδιοκτήτης έπραξε ελάχιστα για τη διάσωση και αξιοποίησή του. Παρά τις ενθαρρυντικές πρώτες δηλώσεις και κινήσεις του τότε υπ. Πολιτισμού, Γιώργου Βουλγαράκη, οι επίγονοί του επέδειξαν παγερή αδιαφορία, στα όρια του πολιτικού ψύχους. Το αποτέλεσμα είναι τα κτίρια να καταρρέουν και τα φορητά και μη κειμήλια να λεηλατούνται.

Νωπή είναι η καταγγελία του προέδρου του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου, Βασίλη Κουτσαβλή, για την αφαίρεση πριν από λίγους μήνες των μαντεμένιων καλοριφέρ και των κολωνιδίων της πισίνας. «Επιπλέον, ψηφίσθηκαν δύο ολέθρια προεδρικά διατάγματα, εμπνεύσεως του Γιώργου Σουφλιά, που καταργούν τα ιστορικά όρια του κτήματος και εντάσσουν το δασικό κομμάτι στον εθνικό δρυμό Πάρνηθας. Από την άλλη, χωρίζουν το κτήμα σε ζώνες οριζόντιας χρήσεως, για τις οποίες τα κτίρια είναι ακατάλληλα». Δεν είναι όμως μόνον οι λανθασμένες ενέργειες των διαδοχικών κυβερνήσεων που απαξιώνουν τη δημόσια περιουσία. Η μακρά χείρα των κλεπτών κάθε είδους βρήκε εύκολη λεία στο μη κατοικημένο μετά το βασιλικό αντικίνημα της 13ης Δεκεμβρίου του 1967 κτήμα. «Η λεηλασία του Τατοΐου ξεκίνησε την τελευταία περίοδο της χούντας, επί Ιωαννίδη, και συνεχίσθηκε συστηματικά κατά τη Μεταπολίτευση.

Σε κάθε απογραφή έλειπαν από σερβίτσια με το βασιλικό οικόσημο μέχρι πίνακες και χαλιά, που μπορούσε την ίδια στιγμή να τα βρει κανείς στα παλαιοπωλεία. Αυτό που είναι άγνωστο είναι ότι στο βουστάσιο, στο οποίο ουδείς έχει εισχωρήσει από το 1977, υπάρχει το σύνολο των αντικειμένων που ήλθαν με εντολή Καραμανλή από τις άλλες βασιλικές κατοικίες», επισημαίνει ο Κώστας Σταματόπουλος. «Αλλη αξιόλογη συλλογή που παραμένει άθικτη είναι οι εικόνες της βασίλισσας Φρειδερίκης και οι αρχαιότητες της Δεκέλειας, που ο Κωνσταντίνος δεν θέλησε να εξαγάγει, σεβόμενος τον νόμο. Σώζονται ακόμη οι 15 βασιλικές άμαξες, μεταξύ των οποίων αυτή του κόμη του Chambord, που πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1886, αν και σήμερα σαπίζουν, οι οποίες μαζί με τις 3-4 Rolls Royce, τις MG και όσα συλλεκτικά αυτοκίνητα απέμειναν θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα σπουδαίο μουσείο οχημάτων».

Κεφάλαια από το εξωτερικό

Οι συντάκτες της οικονομοτεχνικής μελέτης για το Τατόι απευθύνθηκαν σε δύο χώρες της Ευρώπης, στην Αγγλία, που είναι μοναρχία, και στη Γαλλία, που είναι αβασίλευτη δημοκρατία, επιδιώκοντας με βάση τη διεθνή εμπειρία να υπάρξει η βέλτιστη διαχείριση του κτήματος. Το πρώτο μέλημα είναι η βιωσιμότητα, με χρονικό ορίζοντα πενταετίας, ούτως ώστε να γίνει αύταρκες και στη συνέχεια κερδοφόρο. Τα κριτήρια που προκρίνονται είναι η αποτελεσματικότητα και η έλευση κεφαλαίων από το εξωτερικό, χωρίς να θίγεται το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Ο σεβασμός στο παρελθόν αποτελεί τη λυδία λίθο του όλου εγχειρήματος, αφού η βασιλική έπαυλη Τατοΐου προβλέπεται να μετατραπεί σε Μουσείο Δυναστείας. Οπως αναγράφεται ευκρινώς στη μελέτη, «Βασική αρχή της πρότασης αποτελεί η ανάγκη προστασίας του δημοσίου συμφέροντος. Επιπλέον, όμως, η μείωση των βαρών που προκύπτουν από τις ανάγκες συντήρησης, δαπάνες που, ενώ σήμερα καλύπτονται από το ελληνικό Δημόσιο, είναι δυνατόν, σε καθεστώς βιώσιμης λειτουργίας του, να αυτοχρηματοδοτούνται». Ο λόγος ανήκει πλέον στον νέο αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού, Νίκο Ξυδάκη, για τον οποίο, λόγω μακρόχρονης διακονίας του στο πολιτιστικό ρεπορτάζ, το Κτήμα Τατοΐου δεν είναι terra incognita. Επιπροσθέτως, η νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν χρήσιμο να τοποθετηθεί σαφώς σχετικώς με τις προθέσεις της προηγουμένης κυβερνήσεως να ιδιωτικοποιήσει, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, το πρώην βασιλικό Κτήμα του Τατοΐου.