Του Γιώργου Παππά, Εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

(ένθετο MoneyPro)

Ούτε να το σκέφτονται δεν θέλουν στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο το σενάριο της παρατεταμένης εκλογικής και πολιτικής αβεβαιότητας, γι’ αυτό άλλωστε, σύμφωνα με πληροφορίες, «ευλογούν» την προσφυγή στις κάλπες το συντομότερο δυνατόν. Οπως σημειώνει στο «MoneyPro» κοινοτικός αξιωματούχος, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει σχεδιασμός για το ενδεχόμενο να μην προκύψει κυβέρνηση. Οχι, όμως, γιατί οι Ευρωπαίοι έχουν στα χέρια τους κάποιες… μυστικές δημοσκοπήσεις, που δείχνουν αυτοδυναμία, αλλά γιατί, πολύ απλά, η θηλιά των χρηματοδοτικών αναγκών είναι τόσο σφικτή, ώστε εκτιμούν ότι θα πιέσει τα κόμματα να καταλήξουν στις αναγκαίες συνεργασίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης.

«Αν γίνουν γρήγορα οι εκλογές, δεν θα πάμε πολύ πίσω», σημειώνει χαρακτηριστικά ο ίδιος αξιωματούχος, μεταφέροντας την εκτίμηση που υπάρχει στο ανώτατο επίπεδο, ότι οι υποχρεώσεις του Μνημονίου και ο δημοσιονομικός σχεδιασμός δεν θα ανατραπούν, αν οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα προσαρμοστούν στις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας.

Τι γίνεται, όμως, αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως περιμένουν οι Ευρωπαίοι, δηλαδή αν δεν μπορέσει να σχηματιστεί αμέσως κυβέρνηση; Παραπέμποντας στη γνωστή παροιμία, που λέει ότι «Οπως στρώσαμε θα κοιμηθούμε», ο κοινοτικός αξιωματούχος επιμένει ότι οι Βρυξέλλες δεν έχουν εκπονήσει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την περίπτωση πολιτικού αδιεξόδου, καθώς οι προβλέψεις της νέας συμφωνίας και, πολύ περισσότερο, οι ανάγκες και οι υποχρεώσεις της χώρας είναι τέτοιες, ώστε ουσιαστικά θα υποχρεώσουν τα κόμματα να καταλήξουν στις ενδεδειγμένες πολιτικές λύσεις. «Υπάρχουν προθεσμίες στο Μνημόνιο. Χωρίς εφαρμογή, δεν βλέπω πώς θα εκταμιεύονται χρήματα, ούτε πώς θα γίνει η συζήτηση για το χρέος», παρατηρεί ο ίδιος αξιωματούχος, ο οποίος παραπέμπει στην αμείλικτη πραγματικότητα των αριθμών.

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

 Με βάση τον σχεδιασμό του ESM, που έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή, έως το τέλος Οκτωβρίου η Ελλάδα έχει υποχρεώσεις 2,2 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ και 100 εκατ. ευρώ για διάφορους άλλους τόκους, ενώ περί τα 2,3 δισ. ευρώ είναι οι χρηματοδοτικές ανάγκες που προκύπτουν από τον ελλειμματικό, πλέον, Προϋπολογισμό.

Τι μπορεί να εκταμιευθεί έως το τέλος Νοεμβρίου, εάν και εφόσον όλα βαίνουν καλώς, χωρίς καθυστερήσεις και αποκλίσεις από τις προβλέψεις του νέου Μνημονίου; Τρία  δισ. ευρώ, και μάλιστα όχι μια και έξω, αλλά πολύ πιθανώς σε υποδόσεις, οι οποίες θα συνδεθούν με προαπαιτούμενα και στόχους.

Ποιος είναι ο βασικός κίνδυνος; Να επιβεβαιωθούν διεθνείς αναλυτές και οίκοι αξιολόγησης, που διαβλέπουν ότι η φάση μετασχηματισμού της ελληνικής πολιτικής σκηνής θα οδηγήσει σε μια μακρά περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας, με αποτέλεσμα η οικονομία να παραμείνει δέσμια και το νέο δάνειο να χαθεί στην άβυσσο της αστάθειας.

Στην πραγματικότητα, πολλοί αναλυτές -αλλά και τεχνοκράτες της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών- θεωρούν ότι, αν και έως το 2019 δεν προβλέπονται άλλες υποχρεωτικές εκλογικές αναμετρήσεις, δύσκολα μπορεί να υπάρξει κυβέρνηση μακράς πνοής, εάν τα σημερινά κόμματα δεν υπερβούν τις γραμμές τους. Από την άλλη, δύσκολα θα γίνουν κοινωνικά αποδεκτές οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εφαρμόσει το πολιτικό σύστημα, αν δεν υπάρξουν πολύ γρήγορα τα πρώτα απτά δείγματα αναζωογόνησης της οικονομίας και δικαιότερης ανακατανομής των βαρών.

Και κάπου εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Σύμφωνα με υψηλόβαθμο αξιωματούχο του υπουργείου Οικονομικών, ο συμπληρωματικός Προϋπολογισμός του 2015 θα είναι έτοιμος μέσα στον Οκτώβριο, ενώ σε αυτόν θα ενσωματωθεί η πρόβλεψη για πρωτογενές έλλειμμα 0,25% αντί πλεονάσματος 3%.

Ωστόσο, αυτή η δουλειά, που κανονικά πρέπει να έχει τελειώσει μέσα στον Σεπτέμβριο, είναι η… εύκολη. Αυτό που προκαλεί πονοκέφαλο στις υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, αλλά και στις Βρυξέλλες, είναι η εκπόνηση του προσχεδίου του Προϋπολογισμού του 2016, το οποίο, βάσει συνταγματικής πρόβλεψης, θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου, δηλαδή στις 5 του μηνός. Επί του παρόντος, το μόνο δεδομένο είναι ο στόχος, ήτοι πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ. Τι λείπει; Τα μέτρα που θα διασφαλίζουν αυτόν τον στόχο.

ΚΛΕΙΔΙ

 Αν και η κυβέρνηση έχει αποδεχθεί και έχει ψηφίσει ένα πακέτο 6,8 δισ. ευρώ, με αυξήσεις ΦΠΑ, καταργήσεις απαλλαγών και εξαιρέσεων, περικοπές συντάξεων και επιδομάτων, τα μέτρα αυτά δεν αρκούν. «Κλειδί» χαρακτηρίζεται ο αναμορφωμένος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, ο οποίος θα πρέπει να παρουσιαστεί μέσα στον Σεπτέμβριο και να ψηφιστεί μέσα στον Οκτώβριο.

Ποιος υπουργός Οικονομικών θα εισηγηθεί, όμως, τις αναγκαίες αλλαγές εν μέσω προεκλογικής περιόδου, όταν αυτές θα προκαλέσουν «αιμορραγία» σε χιλιάδες νοικοκυριά; Ποιος και πότε θα αποφασίσει, για παράδειγμα, ποια εισοδήματα θα επιβαρυνθούν περισσότερο από την ενσωμάτωση της έκτακτης εισφοράς; Ποιος και πότε θα αποφασίσει ποια ισοδύναμα μπορούν και πρέπει να συζητηθούν με τους δανειστές, ώστε να περιοριστούν οι επιβαρύνσεις στους αγρότες, οι οποίοι από τον Οκτώβριο κιόλας θα πληρώνουν τριπλάσιο φόρο στο πετρέλαιο που θα χρησιμοποιούν; Ποιος και πότε θα αποφασίσει πώς θα γίνουν οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις από τον Σεπτέμβριο και μετά, κατ’ εφαρμογήν της μνημονιακής δέσμευσης για χρηματοδότηση των επικουρικών Ταμείων αποκλειστικά εξ ιδίων πόρων;

Αυτό που τονίζουν οι Ευρωπαίοι είναι ότι, εάν η Αθήνα προχωρήσει ταχέως, οι αναπόφευκτες μικρές καθυστερήσεις δεν θα προκαλέσουν πρόβλημα στην προγραμματισμένη αξιολόγηση του Οκτωβρίου. Ομως, αν βυθιστεί σε εσωστρέφεια και μείνουν πίσω τα ορόσημα, τότε και η χρηματοδότηση και η συζήτηση για το χρέος θα «παγώσουν» μέχρι νεωτέρας, με αποτέλεσμα να ανατρέψουν τον ήδη εύθραυστο μακροοικονομικό σχεδιασμό.

Σημειώνεται ότι το ΔΝΤ έχει εκφράσει έντονες επιφυλάξεις, ειδικά όσον αφορά στις προβλέψεις για το ΑΕΠ, που υποτίθεται ότι θα έχει θετικό πρόσημο το δεύτερο μισό του 2016. Και αν οι πολιτικές εξελίξεις επιβεβαιώσουν αυτές τις επιφυλάξεις, η συμμετοχή του Ταμείου μόνο σίγουρη δεν θα πρέπει να θεωρείται.

Οι 9 εστίες κινδύνου

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν επισημάνει τις εννέα εστίες κινδύνου που απειλούν να τινάξουν στον αέρα τη συμφωνία που έχει επιτευχθεί. Αυτές είναι:

  • Η εκπόνηση μη ρεαλιστικού προσχεδίου Προϋπολογισμού για το 2016.
  • Οι καθυστερήσεις στις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος.
  • Οι αμφίβολης δημοσιονομικής απόδοσης αλλαγές στη φορολογική κλίμακα.
  • Οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή του σχεδιασμού για τη φοροδιαφυγή.
  • Οι αλλαγές προσώπων σε θέσεις-κλειδιά.
  • Οι καθυστερήσεις στην έκδοση αποφάσεων και εγκυκλίων για το Ασφαλιστικό.
  • Οι παλινωδίες στον σχεδιασμό για το νέο Δημόσιο (Μισθολόγιο - κινητικότητα).
  • Οι καθυστερήσεις στην έκδοση αποφάσεων και εγκυκλίων για τα «κλειστά» επαγγέλματα.
  • Οι παλινωδίες στο πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων.