Του Σωτήρη Ξενάκη - Εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Φωτογραφίες: Βαγγέλης Ρασσιάς

Στο «άβατο» των υπογείων των Γενικών Αρχείων του Κράτους, ανάμεσα σε χιλιάδες τόμους με ντοκουμέντα για τη σύγχρονη ελληνική Ιστορία, φυλάσσονται προσεκτικά περισσότεροι από 800 φάκελοι βουλευμάτων για υποθέσεις δωσίλογων και εγκληματιών πολέμου από την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Σκονισμένοι από την πολυκαιρία, κλειστοί εδώ και πολλά χρόνια στα βαριά, μεταλλικά ερμάρια και «απαγορευμένοι» για κάθε μορφής δημοσιοποίηση, κρύβουν τα ένοχα μυστικά όχι μόνο των Γερμανών κατακτητών-δολοφόνων, αλλά και πολλών Ελλήνων, που συνεργάστηκαν μαζί τους όταν η συντριπτική πλειονότητα του λαού μας υπέφερε τα πάνδεινα από την μπότα του κατακτητή.

Το υλικό που κρύβουν οι 800 φάκελοι, με εκατοντάδες περιπτώσεις Ελλήνων που κατηγορήθηκαν ότι συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς ή διέπραξαν εγκλήματα πολέμου, είναι –όπως είναι αναμενόμενο– άγνωστο στο ευρύ κοινό. Ο λόγος που τα Γενικά Αρχεία τους φυλάσσουν είναι ότι αποτελεί υποχρέωσή τους να τους θέτουν στη διάθεση της κάθε ενδιαφερόμενης υπηρεσίας σε πρώτη ζήτηση, αλλά και στο κοινό, με απαγόρευση δημοσιοποίησης των προσωπικών δεδομένων των προσώπων που αφορούν όπου δεν υπάρχουν τελεσίδικες καταδικαστικές αποφάσεις δικαστηρίου, όπως συμβαίνει στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με επωνύμους της εποχής που συνεργάστηκαν με το κατοχικό καθεστώς, αλλά και με απλούς πολίτες που δέχτηκαν να γίνουν διερμηνείς της Βέρμαχτ και της Γκεστάπο, προδότες πατριωτών τους στα SS, σύγχρονοι «Εφιάλτες», απεχθείς ακόμα και για τις ίδιες τις οικογένειές τους.

ΣΤΟ ΦΩΣ

Παραμονές της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου, τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» έσπασαν για πρώτη φορά το «άβατο» των ΓΑΚ και φέρνουν στο φως τους χώρους όπου φυλάσσονται αυτά τα πολύτιμα αρχεία, μαζί με μια σειρά από ντοκουμέντα που βρίσκονται στη διάθεση των ερευνητών, πάντα με την –υποχρεωτική– επιφύλαξη της απαγόρευσης δημοσιοποίησης προσωπικών δεδομένων.

Κι αυτό γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις Ελλήνων που κατηγορήθηκαν για συνεργασία με τους ναζί οι Αρχές τους οδήγησαν μεν στη Δικαιοσύνη, αλλά δεν καταδικάστηκαν. Αν και έχουν φύγει πλέον από τη ζωή, το «στίγμα» των προδοτικών πράξεών τους βαραίνει ακόμα τους ώμους των οικογενειών τους, που φυσικά δεν φέρουν ευθύνη, αλλά δεν επιθυμούν και να συνδέονται μαζί τους – κάτι που θα συνέβαινε, αν δημοσιοποιούνταν τα στοιχεία τους.

Τα «Αρχεία Δωσίλογων», στα οποία επιτρέπεται η πρόσβαση, φυλάσσονται σε ένα και μόνο κουτί και αποτελούνται από πέντε ογκώδεις φακέλους. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από ερευνητές, καθώς αφορούν υποθέσεις που εξετάστηκαν από Ειδικά Δικαστήρια, τα οποία συστάθηκαν για αυτό τον σκοπό. Ωστόσο, χιλιάδες σελίδες με υλικό από μαρτυρικές καταθέσεις, συλλήψεις, δίκες και βουλεύματα τηρούνται ως υπαγόμενα στα «Αρχεία διηνεκούς υπηρεσιακής χρησιμότητας», τα οποία, όπως παλαιότερα είχε δηλώσει ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και έγκριτος νομικός Αντώνης Ρουπακιώτης, «εξακολουθούν να έχουν υπηρεσιακή χρησιμότητα».

Η ελληνική Πολιτεία, τις προηγούμενες δεκαετίες και κυρίως την περίοδο αμέσως μετά τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, ελάχιστα έκανε για την αναζήτηση ποινικών, αλλά και ηθικών ευθυνών από τους κουκουλοφόρους της Κατοχής, τους προδότες του αγώνα και εκείνους που θησαύρισαν συνεργαζόμενοι με τους Γερμανούς. Υπήρξαν και περιπτώσεις προσώπων που συμμετείχαν σε

κατοχικές κυβερνήσεις και καταδικάστηκαν, όπως αυτή του υπουργού στις κυβερνήσεις Λογοθετόπουλου και Ράλλη, Εκτορα Τσιρονίκου, στον οποίο επιβλήθηκε η ποινή του θανάτου, αλλά ποτέ δεν εκτελέστηκε, καθώς εκδόθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες και επέστρεψε τη δεκαετία του ’60 στην Ελλάδα για να πεθάνει στο γηροκομείο.

Συνομιλίες με τον Μεταξά στους πέντε «καυτούς» φακέλους

Στον πρώτο από τους φακέλους των «Αρχείων Δωσίλογων» εμφανίζονται τρία γερμανικά ονόματα. Για το ένα από αυτά διευκρινίζεται ότι πρόκειται για πρόσωπο γερμανικής καταγωγής, με ελληνική υπηκοότητα. Πρόκειται για τους Κ.Γ., Χ.Τ. και Κ.Ρ.

Για τον Κ.Γ. υπάρχει πληθώρα εγγράφων, όπως αποδεικτικά κατάθεσης σε δικαστήριο, ένταλμα σύλληψης (1945), κατασχετήριο 1945), αποδεικτικά κλήτευσης μαρτύρων, απολογίες κατηγορουμένων, ένορκες βεβαιώσεις, φύλλα εφημερίδων της εποχής και πρακτικά συνεδριάσεων της Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής της περιόδου 1946-1947.

Για τον Χ.Τ. υπάρχουν ένορκες καταθέσεις μαρτύρων, εκθέσεις εξετάσεως μαρτύρων, αποδεικτικά επίδοσης κλήτευσης μαρτύρων, ιατρικές βεβαιώσεις κ.ά.

Για τον Κ.Ρ. (Γερμανό δημοσιογράφο) υπάρχουν καταθέσεις μαρτύρων και αποδεικτικά επίδοσης κλήτευσης μαρτύρων.

Ο δεύτερος φάκελος αφορά Ελληνα επιχειρηματία με τα αρχικά Κ.Μ. και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αλληλογραφία του με τον Ιωάννη Μεταξά πριν από την κήρυξη του πολέμου, ευχαριστίες Οργανισμών προς την οικογένειά του (1940-1941), απάντηση του υφυπουργού Στρατιωτικών προς την οικογένειά του (1941) και υπόθεση εξώσεως εταιρείας του (1944-1947).

Ο τρίτος φάκελος σχετίζεται με τον ελληνικής υπηκοότητας κατηγορούμενο ως δωσίλογο Κ.Γ., ενώ ο τέταρτος με Ελληνα με τα αρχικά Ε.Ν. και περιέχει υλικό, όπως εκθέσεις, καταθέσεις μαρτύρων, αλληλογραφία με τη Διεύθυνση Υπηρεσιών Πολέμου κ.λπ.

Τέλος, υπάρχει ακόμα ένας φάκελος για Γερμανό με τα αρχικά B.E. για τη χρονολογία 1935-1948, με μήνυση εναντίον του. Κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των υποθέσεων είναι ότι στους φακέλους δεν υπάρχουν οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις ή τα σχετικά βουλεύματα. Ωστόσο, οι δεκάδες σελίδες από τις καταθέσεις μαρτύρων, αλλά και προσώπων που υπέβαλαν μηνύσεις εναντίον τους μαρτυρούν το μέγεθος της φρικαλεότητας που προκάλεσαν με την προδοτική στάση τους. Συγκεκριμένα, υπάρχουν περιγραφές για τον τρόπο με τον οποίο κατέδιδαν πατριώτες, για τα ανταλλάγματα που έπαιρναν από τους ναζί και για τις συναλλαγές τους με το δωσιλογικό καθεστώς, αλλά και απευθείας με τις γερμανικές Αρχές σε κομβικής σημασίας υπηρεσίες: από τον έλεγχο της Ραδιοφωνίας ως τα πολύτιμα για την επιβίωση τρόφιμα που εξασφάλιζαν τους χειμώνες που τα παιδιά πέθαιναν στους