Του Γιώργου Τόλη, εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

«Ο Στρατός δεν είναι catering», είχε δηλώσει στα τέλη Μαρτίου ο υπουργός Αμυνας, Πάνος Καμμένος. Εναν μήνα μετά, το υπουργείο έχει αναλάβει εξ ολοκλήρου τη διενέργεια διαγωνισμών για τη σίτιση των προσφύγων σε όλα τα κέντρα φιλοξενίας της χώρας, σε μία περίοδο που ο αριθμός τους στη χώρα μας καταγράφηκε πάνω από 50.000. Ξεκινώντας από τον Απρίλιο, με τη διαδικασία να συνεχίζεται μέχρι σήμερα, οι Ενοπλες Δυνάμεις προκηρύσσουν διαγωνισμούς για να βρουν τις καταλληλότερες εταιρείες catering που για τουλάχιστον 30 μέρες θα είναι αρμόδιες για την καθημερινή σίτιση αυτών των ανθρώπων.

Οι διαγωνισμοί διεξάγονται με διαδικασίες-εξπρές, απόρροια της αυξανόμενης ροής προσφύγων και μεταναστών στα κέντρα φιλοξενίας, με τις ενδιαφερόμενες εταιρείες να καλούνται να υποβάλουν τους φακέλους τους μέσα σε λίγες μέρες από τις προκηρύξεις.

Αξίζει να σημειωθεί πως η σίτιση για την οποία μεριμνεί το υπουργείο Αμυνας καλύπτεται πλήρως από τα ειδικά κονδύλια που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ενωση για το Προσφυγικό, ενώ αφορά μόνο σε οργανωμένα κέντρα φιλοξενίας και όχι σε ανοιχτά, όπως η Ειδομένη και το λιμάνι του Πειραιά, στα οποία το συγκεκριμένο έργο έχουν αναλάβει από την αρχή Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και άλλοι φορείς. H απουσία της κυβέρνησης από τις συγκεκριμένες περιοχές εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής «πίεσης» των προσφύγων να τις εκκενώσουν, παρουσιάζοντας την εν λόγω παροχή ως ακόμα ένα κίνητρο για να πειστούν να πάνε σε οργανωμένα κέντρα.

ΟΙ ΟΡΟΙ

 Εκτός από τις σύντομες προθεσμίες, οι διαγωνισμοί του ΥΠΕΘΑ έχουν ιδιαίτερα απαιτητικούς όρους για τις ενδιαφερόμενες εταιρείες, στην προσπάθεια της κυβέρνησης να αντεπεξέλθει στις τεράστιες διατροφικές ανάγκες των χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών, χωρίς να προκληθούν αναπάντεχα προβλήματα, που θα εξέθεταν τη χώρα διεθνώς. Η σίτιση αυτών των ανθρώπων διασφαλίζεται μέσω τριών γευμάτων καθημερινά (πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό), τα οποία ποικίλλουν, με κριτήριο την ηλικία.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν διαφορετικά γεύματα για ενηλίκους, παιδιά, διαβητικούς, βρέφη έως 6 μηνών και βρέφη μεταξύ 6 μηνών και 1 έτους, αλλά και για τις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες. Οπως αναφέρεται στους κανονισμούς, τα τρία γεύματα πρέπει να παρατίθενται από προσωπικό της αναδόχου από τις 07:00 έως τις 09:00 για το πρωινό, από τις 12:30 έως τις 14:30 για το μεσημεριανό και από τις 19:00 έως τις 21:00 για το βραδινό και στην ενδεικνυόμενη προς βρώση θερμοκρασία.

Το κόστος της σίτισης ανέρχεται στα 5,87 ευρώ την ημέρα ανά άτομο για 30 ημέρες, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Οσον αφορά τα παρεχόμενα τρόφιμα, περνούν από αυστηρούς υγειονομικούς ελέγχους προτού εγκριθούν για σερβίρισμα, ενώ οι εταιρείες που συμμετέχουν στον διαγωνισμό, εκτός από φορολογική ενημερότητα και το απαιτούμενο ISO για τις συνθήκες υγιεινής, πρέπει να αποκτήσουν και πιστοποίηση HALAL.

Πρόκειται για ειδική βεβαίωση από μουσουλμανική Αρχή η οποία πιστοποιεί πως τα συσσίτια ακολουθούν τις αρχές του Κορανίου, δηλαδή δεν περιέχουν ίχνος χοιρινού κρέατος ή αλκοόλ, ενώ το κοτόπουλο που σερβίρεται έχει θανατωθεί με κατάλληλο τρόπο!

Παράλληλα, οι μερίδες πρέπει να είναι ισόποσες. Αν περισσέψουν μετά την παρέλευση των 30 ημερών, η ανάδοχος εταιρεία πρέπει να συνεχίσει να σερβίρει και τις επόμενες μέρες, έως ότου οι μερίδες εξαντληθούν, σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού. Η ανάδοχος είναι, επίσης, αποκλειστικά υπεύθυνη για τη διανομή των συσσιτίων εντός των κέντρων φιλοξενίας, κάτι που επισημαίνεται πολύ αυστηρά στους όρους. Συγκεκριμένα, η εταιρεία οφείλει να μεριμνά από την κατάσταση του χώρου στον οποίο

προσέρχονται οι πρόσφυγες για να πάρουν το φαγητό τους, προφυλάσσοντας τις εγκαταστάσεις, μέχρι και για τα μαχαιροπίρουνα και τις χαρτοπετσέτες που συνοδεύουν κάθε γεύμα. Οσο για την καθαριότητα, στο τέλος κάθε μέρας ο χώρος παρασκευής των γευμάτων πρέπει να καθαρίζεται, όπως και τα οχήματα που μεταφέρουν τα τρόφιμα, προκειμένου να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος μολύνσεων. Επιπλέον, το φαγητό πρέπει να σερβίρεται σε ειδικές συσκευασίες μίας χρήσης, οι οποίες θα το κρατούν φρέσκο και στην κατάλληλη θερμοκρασία. Σε διαφορετική περίπτωση, προβλέπονται «τσουχτερά» πρόστιμα, που ξεκινούν από τα 1.000 ευρώ και φτάνουν τα 5.000 ευρώ ανά παράβαση, με ανώτατη ποινή την έκπτωση της εταιρείας από το έργο.

Μενού τριών γευμάτων με 2.000 θερμίδες και διατροφική ποικιλία

Το μενού των 30 ημερών περιλαμβάνει τρία πλήρη γεύματα, συνολικά 2.000 θερμίδων, τα οποία έχουν διατροφική ποικιλία και ισορροπία, καθώς σερβίρονται ζυμαρικά, κρέας και όσπρια εναλλάξ.

Το πρωινό περιλαμβάνει ένα κρουασάν, έναν χυμό και ένα φρούτο, ενώ για τα βρέφη προβλέπεται κρέμα και για τα παιδιά γάλα. Στο μενού για το μεσημέρι και το βράδυ την «τιμητική» τους έχουν ορισμένα παραδοσιακά ελληνικά φαγητά, όπως τα φασολάκια, η φασολάδα και οι φακές, ενώ αρκετά συχνά σερβίρονται ομελέτα με τρία αυγά και πατάτες φούρνου, καθώς είναι πιο οικονομικά. Παράλληλα, όλα τα γεύματα συνοδεύονται από μικρές μερίδες ψωμιού και συχνά ελιές.

Οσο για την κάλυψη της ανάγκης για νερό, η ανάδοχος εταιρεία είναι υποχρεωμένη να παρέχει καθημερινά 1,5 λίτρο νερό σε κάθε πρόσφυγα και μετανάστη που βρίσκεται στα οργανωμένα κέντρα φιλοξενίας.

Τα μπάτζετ ανά περιοχή και το απρόοπτο στα Οινόφυτα

Μέχρι σήμερα το υπουργείο Αμυνας έχει προκηρύξει και ολοκληρώσει διαγωνισμούς για τη σίτιση των προσφύγων και των μεταναστών στα περισσότερα κέντρα φιλοξενίας της χώρας, ενώ οι τελευταίοι που είναι σε εξέλιξη αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα αυτού του μήνα. Ενας από τους μεγαλύτερους διαγωνισμούς που έχει προκηρυχθεί αναζητά ανάδοχο για ένα «πακέτο» κέντρων φιλοξενίας σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Με προϋπολογισμό 1.223.895 ευρώ, καλύπτεται η σίτιση των περίπου 7.000 προσφύγων και μεταναστών που παραμένουν εδώ και εβδομάδες στα κέντρα της Ριτσώνας και των Οινόφυτων Βοιωτίας, της Φιλιππιάδας Θεσπρωτίας, της Νέας Χράνης Πιερίας, της Μυρσίνης Κυλλήνης-Ανδραβίδας και του Ελληνικού στην Αττική.

Τη σίτιση των 700 ατόμων που διαμένουν στο γήπεδο της Νέας Χράνης και στο Κτήμα Ηρακλή, που βρίσκεται στο 13ο χιλιόμετρο Κατερίνης-Ελασσόνας, έχει αναλάβει η εταιρεία «Ζαφειράκογλου Αδαμάντιος», με budget 109.830 ευρώ. Στη Φιλιππιάδα, για τους 1.000 πρόσφυγες που παραμένουν στο στρατόπεδο «Πετροπουλάκη» προβλέπονται 176.100 ευρώ, ενώ για το Λιτόχωρο, όπου διαμένουν 1.400 πρόσφυγες και μετανάστες, στην Πέτρα Ολύμπου, ο προϋπολογισμός εκτοξεύεται στα 246.540 ευρώ. Στη Λέσβο η εταιρεία «Τζανέτος Εμμανουήλ» είναι ανάδοχος για 2.497 άτομα, με προϋπολογισμό 18.217 ευρώ, τη στιγμή που στην Κω η Hellenic Catering Α.Ε. μεριμνεί για 1.200.

264.150 ευρώ διατίθενται για τη σίτιση στη Μαλακάσα, όπου διαμένουν 1.500 άτομα, ενώ στη Χίο φιλοξενούνται 2.000 άτομα, για τα οποία διατίθενται από το κράτος 352.200 ευρώ. Στη Λέρο τον διαγωνισμό για τη σίτιση 1.200 ατόμων κέρδισε η «Αθανάσιος-Θεολόγος Σκορδάλης», καταβάλλοντας εγγυητική ύψους 18.217,24 ευρώ. Υπήρξαν, βέβαια, και απρόοπτα, καθώς για το κέντρο φιλοξενίας στα Οινόφυτα ο διαγωνισμός για τη σίτιση των 400 προσφύγων και μεταναστών, προϋπολογισμού 49.200 ευρώ, προκηρύχθηκε εκ νέου, διότι η επιτευχθείσα τιμή κρίθηκε μη συμφέρουσα για την υπηρεσία, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα άλλων πρόσφατων διαγωνιστικών διαδικασιών.

Πέρασαν τρεις για Σκαραμαγκά

Στην Αττική, το υπουργείο Αμυνας έχει αναλάβει τη σίτιση των προσφύγων και των μεταναστών στο κέντρο φιλοξενίας στον Σκαραμαγκά. Εδώ και μέρες έχει προκηρύξει σχετικό διαγωνισμό για εταιρείες που προτίθενται να αναλάβουν το έργο, με προϋπολογισμό 997.900 ευρώ. Προσφορά με σφραγισμένους φακέλους κατέθεσαν πέντε εταιρείες και σε πρώτη φάση απορρίφθηκαν δύο.

Συγκεκριμένα, απορρίφθηκαν οι προτάσεις της Ε. Κοτσαμπάσης και ΣΙΑ Ο.Ε., με αιτιολογία την «παράλειψη υποβολής δικαιολογητικού που να αποδεικνύει την έγκριση/καταχώρισή του σε μητρώο εμπόρων ζωικών και προϊόντων ζωικής προέλευσης για τις εγκαταστάσεις και τη δραστηριότητά του», και της ΤΑΚΕ Εργαστήριο Τροφίμων – Ελένη Νικολοπούλου Ε.Π.Ε., «λόγω υποβολής Υπεύθυνων Δηλώσεων δηλωθέντων προμηθευτών οι οποίοι δήλωσαν ότι θα την εφοδιάζουν υπό την αίρεση εκπλήρωσης χρηματοδοτικών όρων, γεγονός που αφενός συνιστά προσφορά υπό αίρεση, αφετέρου δεν διασφαλίζει την ασφάλεια εφοδιασμού στην υλοποίηση του έργου». Στον δεύτερο γύρο προκρίθηκαν τρεις εταιρίες, οι οικονομικοί φάκελοι των οποίων αποσφραγίστηκαν και σύντομα αναμένεται να ανακοινωθεί ποια θα αναλάβει το έργο. Συγκεκριμένα, οι Γευσήνους ΑΒΕΕ - ΠΟΤ και ΠΑΝ Φουντσέρβις Α.Ε., Daily Taste Ε.Π.Ε. και Εν Ελλάδι Catering, Ευάγγελος Ζιμπάρας και ΣΙΑ Ε.Π.Ε.

Φαγητό στα σκουπίδια και λεπίδα κατά αστυνομικού

Παρά τις προσπάθειες του υπουργείου, και εν γένει της κυβέρνησης, να διαχειριστεί πλήρως τη σίτιση των προσφύγων, καθημερινά σημειώνεται ένταση στα κέντρα φιλοξενίας. Σε όποια από αυτά τα συσσίτια λειτουργούν εδώ και πολλές εβδομάδες, όπως στη Μόρια της Λέσβου, στον Μαραθώνα και στις εγκατάστασεις ΜΟΖΑ του Βόλου, ομάδες προσφύγων και μεταναστών διαμαρτύρονται για την ποιότητα και την ποσότητα του φαγητού, πετώντας στα σκουπίδια τις σερβιριζόμενες μερίδες ή απέχοντας από το βραδινό γεύμα.

Σύμφωνα με καταγγελίες ανθρωπιστικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται υπέρ των δικαιωμάτων των προσφύγων στην Ελλάδα, οι τελευταίοι ζητούν περισσότερο κρέας και φρούτα στο μενού, ενώ άλλοι διαμαρτύρονται για τα μπαχαρικά που χρησιμοποιούνται. Συνήθως οι διαμαρτυρίες παίρνουν τη μορφή της ειρηνικής διαδήλωσης, όπως στον Μαραθώνα το Μεγάλο Σάββατο, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις η κατάσταση ξεφεύγει.

Στη Σάμο κάποιοι μετανάστες απείλησαν με λεπίδα αστυνομικό, κατά τη διάρκεια έντονων διαμαρτυριών. Το επεισόδιο έλαβε ανησυχητικές διαστάσεις και έκτοτε οι τοπικές Αρχές που έχουν αναλάβει τη φύλαξη των κέντρων φιλοξενίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ζητώντας την παρέμβαση της κυβέρνησης προτού η κατάσταση τεθεί εκτός ελέγχου.