Tα αποκαλυπτήρια του Mνημείου του Σαλαμίνιου Ευάγγελου Κ. Λουκά (Κουταλιανός), ο οποίος γεννήθηκε το 1905 και πέθανε το 1983, πλοιάρχου του Εμπορικού Ναυτικού, ο οποίος συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση (1941-1945), αλλά και στον απελευθερωτικό αγώνα των Κυπρίων (1955-1959), κατά των Βρετανών αποικιοκρατών, πραγματοποιήθηκαν στη Σαλαμίνα, από τον Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Αμύνης Δημήτρη Βίτσα και τον Κύπριο Υπουργό Αμύνης Χριστόφορο Φωκαΐδη. 
Στην εκδήλωση παρέστησαν επίσης, δηλώνοντας και την κυπριακή ευγνωμοσύνη, ο Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος και ο δήμαρχος Πάφου, Φαίδωνας Φαίδωνος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανέγερση της προτομής έγινε μετά τη σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Σαλαμίνος, και υλοποιήθηκε με εισφορές της Αρχιεπισκοπής Κύπρου, της Μητρόπολης Πάφου και άλλων ιδιωτών και φορέων της Κύπρου. Την ιδέα της προτομής την είχε εδώ και αρκετά χρόνια που το προσπαθούσε, ο κοινοτάρχης Χλώρακα Κλεόβουλος Παπακώστας. Προηγήθηκε, πριν από μερικούς μήνες, η αδελφοποίηση της Ελλαδίτικης Σαλαμίνος (γιατί υπάρχει και Κυπριακή) με τη Χλώρακα της Κύπρου.


Στη σύντομη ομιλία του ο Δ.Βίτσας τόνισε μεταξύ άλλων, ότι «η υπενθύμιση της ηρωικής αντίστασης και της πίστης στην ελευθερία, διαχρονικά αποτελούν τα νήματα τα οποία ενώνουν, μέσα στους αιώνες τους Ελλαδίτες με τους Κύπριους αδελφούς τους». Και πρόσθεσε: «Είναι ιερό καθήκον και ύψιστη υποχρέωση ο αγώνας μας για τα ιδανικά της αξιοπρέπειας, της αντίστασης, της αυτοθυσίας. Απόδειξη τα ίδια τα λόγια του Κουταλιανού στο Kακουργιοδικείο Πάφου "Ως Έλλην έπραξα το καθήκον μου, όπως κάποτε βοήθησα εσάς, έτσι τώρα βοηθάω τους αδελφούς Κυπρίους γιατί είμαι αποδεδειγμένα φίλος της Ελευθερίας". Λόγια που ανάγκασαν τους ίδιους τους καταχτητές να αναγνωρίσουν το μεγαλείο και το δίκαιο του αγώνα». Και ο ΑΝΥΕΘΑ κατέληξε: «Εμείς σήμερα κάνουμε το ελάχιστο, τιμούμε τη μνήμη του και αφήνουμε παρακαταθήκη στη νέα γενιά τη θυσία του. Γιατί μόνο οι λαοί που κρατούν ζωντανή τη μνήμη τους και την ιστορία προχωρούν με βήματα σταθερά προς το μέλλον».
Όπως σημειώνει ο Πέτρος Παπαπολυβίου στην ιστοσελίδα της εφημερίδος της Κύπρου «Ο Φιλελεύθερος» (www.philenews.com) πληροφορούμεθα τα  εξής, αναφορικώς με τη δράση του Καπετάν Κουταλιανού.
«Αναφορά στον «καπετάν Βαγγέλη» και στη σύλληψή του, ως πλοιάρχου του καϊκιού «Άγιος Γεώργιος», στις 25 Ιανουαρίου 1955, είχαμε κάνει από αυτή τη στήλη στην 60ή επέτειο των γεγονότων που διαδραματίστηκαν στην ακτή Ροδαφίνια της Χλώρακας. Τότε συνελήφθησαν, μεταφέροντας οπλισμό και πυρομαχικά για τον υπό προετοιμασία απελευθερωτικό αγώνα, ο Κουταλιανός, ο ιδιοκτήτης του καϊκιού Α. Μέλλος, από τον Πόρο, ο Α. Καραδήμας από τη Λιβαδειά, και οι ναύτες Μ. Χριστοδουλάκης από τη Νικήτη Χαλκιδικής και Μ. Αλιφραγκής από τη Σαντορίνη. Μαζί τους συνελήφθησαν η ομάδα υποδοχής, όλοι Χλωρακιώτες, και ο δικηγόρος Σωκράτης Λοϊζίδης, στενός συνεργάτης του Γεώργιου Γρίβα, που επρόκειτο να επιστρέψει στην Ελλάδα. Ήταν το δεύτερο ταξίδι του Βαγγέλη Λουκά με οπλισμό προς την Κύπρο, αφού ήταν καπετάνιος και στο «Σειρήν», που τον Μάρτιο του 1954 μετέφερε τα πρώτα όπλα για τον κυπριακό αγώνα, στις ίδιες ακτές.


Ο καπετάνιος Ευάγγελος Λουκάς (1905-1983) από τη Σαλαμίνα, ήταν ένας από τους Έλληνες ναυτικούς που το 1941-1942 είχε προσφέρει, με αυτοθυσία, τις υπηρεσίες του στη διαφυγή στρατιωτικών του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος, από την κατακτημένη από τους Ναζί Ελλάδα, στην Τουρκία και στη Μέση Ανατολή. Αργότερα, στρατολογήθηκε από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες που έδρευαν στη Σμύρνη, αναλαμβάνοντας τη διαφυγή Ελλήνων για τη Μέση Ανατολή, αλλά και μεταφορά οπλισμού στην κατεχόμενη Ελλάδα, για την αντίσταση κατά της φασιστικής κατοχής.
Δέκα περίπου χρόνια αργότερα, ανέλαβε ανάλογους κινδύνους υπέρ της Κύπρου. Γράφει ο Ανδρέας Αζίνας, υπεύθυνος από την πλευρά των Κυπρίων για τη μεταφορά του οπλισμού, στον πρώτο τόμο του βιβλίου του «50 χρόνια σιωπής. Η ώρα της αλήθειας», για την απάντηση του Ε. Λουκά, όταν τον ενημέρωσαν για τη διαδικασία πληρωμής του, για την αποστολή του στην Κύπρο: «Εγώ δεν θέλω λεφτά, ούτε πάω για λεφτά. Πάω γιατί μου γουστάρει, για τα αδέλφια μας. Δεν συζητάω για λεφτά. Έχω μπέσα εγώ.»
Ανάλογη απάντηση έδωσε ο Κουταλιανός και στη δίκη των συλληφθέντων του «Αγίου Γεωργίου», που συνέπεσε με την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ και προκάλεσε τεράστιο ενδιαφέρον. Όταν του ζητήθηκε από τον πρόεδρο του Κακουργιοδικείου να μιλήσει πριν από την επιβολή της ποινής του, δήλωσε: «Ως Έλλην έπραξα το καθήκον μου και είχον ιεράν υποχρέωσιν να βοηθήσω τους αδελφούς μου της νήσου Κύπρου». Καταδικάστηκε σε φυλάκιση τεσσάρων χρόνων. Όπως είπε ο Βρετανός αρχιδικαστής, το δικαστήριο έλαβε υπόψη τα πιστοποιητικά του για την υπηρεσία του στον συμμαχικό αγώνα και τον ρόλο του στη διάσωση συμμάχων στρατιωτών.
Ο καπετάν Βαγγέλης αφού εξέτισε όλη σχεδόν την ποινή του, επέστρεψε στη Σαλαμίνα το 1959. Διατήρησε άσβεστη την αγάπη του για την Κύπρο, και τη μετέδωσε και στην οικογένειά του. Αρνήθηκε να πάρει αποζημίωση, και το 1974 πρόσφερε τη σύνταξή του υπέρ των Κυπρίων προσφύγων. Η προτομή του, σε μια μικρή πλατεία της γενέτειράς του, θα θυμίζει έναν ανιδιοτελή Έλληνα μιας άλλης, μακρινής εποχής. Από αυτούς που η κοινωνία μας έχει τόσο πολύ ανάγκη σήμερα».

Λ.Σ.Μ.