του Χάρη Παπαβασιλείου - Εφημερίδα Παραπολιτικά

Σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες και συγκεκριμένα στις 8 Σεπτεμβρίου θα αποφασιστεί στις Βρυξέλλες αν το ζήτημα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα από την περίοδο της Κατοχής θα εισαχθεί για συζήτηση στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η ημερομηνία θεωρείται κομβική και γι’ αυτό η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα από το μαρτυρικό Κομμένο της Αρτας, ο οποίος έστειλε μήνυμα στο Βερολίνο ότι το θέμα των αποζημιώσεων και του δανείου πρέπει να λυθεί με διπλωματικό τρόπο, αλλά, αν χρειαστεί, και με νομικό, δεν ήταν τυχαία.

Αλλωστε, το γερμανικό περιοδικό «Spiegel» πριν από λίγες ημέρες δημοσίευσε πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η Αθήνα θα μπορούσε να πιέσει το Βερολίνο απειλώντας να εκτελέσει τρεις υπάρχουσες, αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις υπέρ θυμάτων (σε Δίστομο, Αίγιο και Ρέθυμνο), οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κατασχέσεις γερμανικής περιουσίας στην Ελλάδα.

Πέραν των πολιτικών σκοπιμοτήτων, η Αθήνα έχει πλέον στο οπλοστάσιό της και μια περιληπτική, αλλά εντυπωσιακή καταγραφή των αξιώσεων που έχει από τη Γερμανία. Αυτές απεικονίζονται σε οικονομικά μεγέθη στην από 30/12/2014 έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και τεκμηριώνονται νομικά με την από 30/12/2014 έκθεση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Οι αξιώσεις της Ελλάδας από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ανέρχονται, βάσει του ποσοτικού προσδιορισμού, που αναλύεται στη με ημερομηνία 30/12/2014 έκθεση της Ειδικής Επιτροπής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, σε 9.189.270.837 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τις αξιώσεις από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφορούν:

  • Θανατώσεις με διαφόρους τρόπους ανθρώπων, τραυματισμούς ανθρώπων και πρόκληση αναπηριών με διαφόρους τρόπους, εγκλεισμούς σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκασμό σε εργασία, φυλακίσεις, αφαίρεση ή καταστροφή ιδιωτικών περιουσιών λόγω αρπαγών, κλοπών και άλλων τρόπων κ.λπ.
  • Καταστροφή ή διαρπαγή ή αφαίρεση υποδομών και εγκαταστάσεων (σιδηροδρόμων κ.λπ.), πολεμικού και στρατιωτικού υλικού, εκκλησιών, μουσείων, κατοικιών, οδών, πλατειών, βιομηχανιών, πλοίων, χρυσού, υδραυλικών έργων, γεωργικών προϊόντων, αγροτικών εγκαταστάσεων και φυτειών, αλυκών, μεταλλείων, λουτροπόλεων, κτηνοτροφιών, δασικού πλούτου κ.ά.
  • Καταβολές σε μετρητά στα γερμανικά και τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής (κατοχικό δάνειο).
  • Κλοπή αρχαιολογικών θησαυρών.

Σύμφωνα με την κατάταξη αυτή, οι αξιώσεις της Ελλάδας κατηγοριοποιούνται σε: 1. Πολεμικές αποζημιώσεις, 2. Πολεμικές επανορθώσεις, 3. Αποπληρωμή του κατοχικού δανείου, 4. Επιστροφή των κλεμμένων αρχαιολογικών θησαυρών.

Στο πόρισμα διαπιστώνεται το νομικώς ενεργό αυτών των αξιώσεων, που δεν «υποκύπτουν», κατά το Διεθνές Δίκαιο, σε καταλυτικούς ή αποσβεστικούς θεσμούς, όπως η αποδυνάμωση του δικαιώματος ή η παραγραφή.  

Η έκθεση της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής υπολογίζει με δύο τρόπους τις αξιώσεις της Ελλάδας:

Α. Με βάση τη Συμφωνία των Παρισίων (1946). Με έτος έναρξης απαιτήσεων το 1946 και ημερομηνία λήξης αυτών την 31η/12/2014, προκύπτει ότι το σύνολο του υπολοίπου των καθαρών απαιτήσεων της Ελλάδας από τη Γερμανία ανέρχεται σε 309.498.827.179,51 ευρώ. Σημειωτέον ότι ο ανωτέρω προσδιορισμός ΔΕΝ περιλαμβάνει τις απαιτήσεις: α. Για αποζημιώσεις λόγω απώλειας ανθρωπίνων ζωών ή πρόκλησης αναπηριών κ.λπ., β. Για αποζημιώσεις από τη βύθιση εμπορικών πλοίων, γ. Για αποζημιώσεις από την αφαίρεση χρυσού, δ. Για αποζημιώσεις από τη διαρπαγή χρυσού ιδιωτών, ε. Εναντι της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, στ. Από αποζημιώσεις που εδόθησαν σε Γερμανούς υπηκόους, ζ. Από το κατοχικό δάνειο, η. Για καταστροφή ιδιωτικών περιουσιών, θ. Από αφαιρεθέντα καπνά, ι. Για αποθετικές ζημίες.

Β. Με βάση το πρωτότυπο αρχειακό υλικό. Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην πλήρη καταγραφή κάθε κατηγορίας απαιτήσεων, κυρίως από πλευράς αποδεικτικής ισχύος (στηριχθείσα σε επίσημα έγγραφα, λογιστικές εγγραφές, τραπεζικούς λογαριασμούς κ.λπ.), η Ειδική Επιτροπή του ΓΛΚ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι καθαρές απαιτήσεις της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας, μετά την αφαίρεση των απολήψεων, ανέρχονταν την 31η/12/2014 σε 171.442.057.838 ευρώ.

Επίσης, βάσει του αρχειακού υλικού η επιτροπή του ΓΛΚ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η απαίτηση της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας από το κατοχικό δάνειο ανερχόταν την 31η/12/2014 σε 10.344.859.092 ευρώ. Ομοίως βάσει του ιδίου υλικού, η επιτροπή του ΓΛΚ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η απαίτηση της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας από αποθετικές ζημίες (1940-1944) ανερχόταν την 31η/12/2014 σε 33.873.928.462 ευρώ.

Τέλος, επίσης βάσει του αρχειακού υλικού, η εν λόγω επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η απαίτηση της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας από μείωση παραγόμενου προϊόντος (1940-1944) ανερχόταν την 31η/12/2014 σε 53.886.160.462 ευρώ. Συνεπώς, βάσει του αρχειακού υλικού, η επιτροπή του ΓΛΚ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η συνολική απαίτηση της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας ανερχόταν την 31η/12/2014 σε 269.547.005.854 ευρώ. Σημειωτέον ότι ο συγκεκριμένος προσδιορισμός δεν περιλαμβάνει τις απαιτήσεις αποζημιώσεων για την απώλεια ανθρώπινων ζωών ή την πρόκληση αναπηριών κ.λπ.

«Χρειάζεται σθεναρή διεκδίκηση»

Ο Σαράντος Θεοδωρόπουλος δικηγόρος και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, μιλά αποκλειστικά στα «Π» για την πορεία της μεγάλης αυτής υπόθεσης.

«H έκθεση της Διακομματικής Επιτροπής είναι ένα βήμα για τη διεκδίκηση. Εχω την άποψη ότι χρειάζεται η συμπλήρωση της έκθεσης με τα στοιχεία για το Ελληνογερμανικό Συμψηφιστικό - Αντιπραγματιστικό Εμπόριο της δεκαετίας του ’30, με σύστημα clearing, που αφήνει ένα τεράστιο παθητικό σε βάρος της Γερμανίας. Αφορά σε χρέη ειρηνικής περιόδου και ίσως να μπορούσε να αποτελέσει και τον πολιορκητικό κριό των ελληνικών απόψεων, προκειμένου η Γερμανία να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Ο πρωτότυπος Χάρτης του 1946 που έχω καταθέσει στη Διακομματική Επιτροπή το 2016 και παριστά τα 1.770, ολικώς ή μερικώς κατεστραμμένα, χωριά και πόλεις της Ελλάδας θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό εφόδιο για τη συζήτηση στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 8 Σεπτεμβρίου 2016, οπότε θα αποφασιστεί αν το ζήτημα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα θα εισαχθεί για συζήτηση στην Ολομέλεια. Τέλος, χρειάζεται αγωνιστικότητα, σθένος και αποφασιστικότητα στη διεκδίκηση. Μέσα σε ένα καθεστώς πλήρους εξάρτησης από τη γερμανοκρατούμενη Ε.Ε., πλήρους εξαθλίωσης του λαού μας και υποβάθμισης της πατρίδας μας από το καθεστώς των μνημονίων, έχω τεράστια αμφιβολία για το κατά πόσο μπορεί να επιδειχθεί μια τέτοια στάση».

 

Οι αξιώσεις ιδιωτών για το λουτρό αίματος

Τα μέλη της Ειδικής Επιτροπής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους στην έκθεσή τους, αφού αναφέρονται σε στατιστικά δεδομένα, που και χωρίς ανάλυση και σχολιασμό είναι από μόνα τους τρομακτικά, καταλήγουν στην εκτίμηση ότι, αν δεν μεσολαβούσε ο πόλεμος, ο πληθυσμός της Ελλάδας θα είχε αυξηθεί κατά 410.000 άτομα.

Επομένως, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, αν στον πληθυσμό αυτόν προστεθούν και τα 558.000 θύματα, τότε ο πληθυσμός της χώρας θα είχε αυξηθεί κατά 968.000 ή 13% περίπου -το στοιχείο αυτό παρατίθεται και για να γίνουν αντιληπτές οι αποθετικές ζημίες για τα μετά την Κατοχή χρόνια της ελληνικής οικονομίας. Στην έκθεσή της η εν λόγω επιτροπή επιχείρησε να κάνει δύο προσεγγίσεις για τον προσδιορισμό των αποζημιώσεων βάσει του αριθμού των θυμάτων.

Κατά την πρώτη προσέγγιση, δέχεται έναν μέσο αριθμό θυμάτων (εκτελεσθέντων ή φονευθέντων), μόνον από πολεμικές ενέργειες ή εγκλεισμούς σε στρατόπεδα και φυλακές, περίπου 120.000. Με μια μέση αποζημίωση 15 ανθρωποετών με μέσο μηνιαίο μισθό 700 ευρώ, οι αξιώσεις για αποζημίωση από την αιτία αυτή ανέρχονται σε 15.120.000.000 ευρώ. Στο ποσό αυτό προστίθενται οι αξιώσεις για αναπηρία από πολεμικές ενέργειες ή εγκλεισμούς σε στρατόπεδα και φυλακές, οι οποίες υπολογίζονται σε 7.000.000.000 ευρώ. Συνολικώς, δηλαδή, ανέρχονται στο ποσό των 22.120.000.000 ευρώ (χωρίς να υπολογίζονται οι τόκοι).

Κατά τη δεύτερη προσέγγιση, δέχεται το σύνολο του αριθμού των θανόντων και των αναπήρων από κάθε αιτία στην περίοδο της Κατοχής (φονευθέντες, εκτελεσθέντες, θάνατοι από λιμό και ασθένειες κ.λπ.), όπως προσδιορίσθηκαν στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων το 1946 (δηλαδή, σύνολο ατόμων 1.438.000, εκ των οποίων 558.000 θανόντες και 880.000 ανάπηροι). Με μια μέση αποζημίωση 15 ανθρωποετών για κάθε θανόντα και 5 ετών για κάθε ανάπηρο με μέσο μηνιαίο μισθό 700 ευρώ, οι αξιώσεις για αποζημίωση από την αιτία αυτή ανέρχονται σε 107.268.000.000 ευρώ (χωρίς να υπολογίζονται οι τόκοι).

Σημειωτέον ότι εκκρεμούν ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων ατομικές ή ομαδικές αγωγές χιλιάδων Ελλήνων πολιτών, οι οποίες πρόκειται να επανεκκινήσουν με την επικείμενη κατάργηση του υπέρογκου δικαστικού ενσήμου και στις αναγνωριστικές αγωγές αποζημίωσης των θυμάτων του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Επίσης έχουν επιφυλαχθεί να ασκήσουν παρόμοιες αγωγές ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων χιλιάδες Ελληνες πολίτες. Η στάση και των μεν και των δε εξαρτάται από τη δικαστική εξέλιξη του ζητήματος της ετεροδικίας.