Αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσες θα φέρει φέτος το πρώτο κουδούνι που χτυπάει σήμερα για χιλιάδες μαθητές.

Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα λειτουργήσουν με μικρότερα ή μεγαλύτερα «ρετουσαρίσματα», αλλαγές στο ωρολόγιο πρόγραμμα, στις προαγωγικές εξετάσεις αλλά και στη διδακτέα ύλη. Ακολουθούν αναλυτκά οι αλλαγές:

 Νηπιαγωγεία

Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά στο νηπιαγωγείο, τρεις είναι οι σημαντικότερες αλλαγές που θα ισχύσουν. Τα 5.394 νηπιαγωγεία σε όλη τη χώρα θα λειτουργήσουν με το Πρόγραμμα του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Νηπιαγωγείου, 13.373 νηπιαγωγοί θα έχουν πλέον διδακτικό ωράριο όπως όλοι οι εκπαιδευτικοί και οι εγγραφές στο νηπιαγωγείο θα γίνονται από τον Μάιο μήνα για την επόμενη σχολική χρονιά.

Ο Νέος Ενιαίος Τύπος Ολοήμερου Νηπιαγωγείου προσφέρει, σύμφωνα με το υπουργείο, «ίσες ευκαιρίες μάθησης σε όλα τα νήπια-προνήπια, καταργώντας την ύπαρξη διαφορετικών τύπων νηπιαγωγείων (κλασικά και ολοήμερα) και αμβλύνοντας τις ανισότητες που υπήρχαν μέσα στην ίδια σχολική μονάδα, η οποία λειτουργούσε με δύο (2) διαφορετικά τμήματα και με δύο (2) διαφορετικά προγράμματα».

Έτσι, σύμφωνα πάντα με το υπουργείο, «εξασφαλίζεται η δημιουργία τμημάτων με ισόρροπη κατανομή των μαθητών ως προς το φύλο, την ηλικία και τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες τους, ενώ πριν η κατανομή γινόταν με βάση τις ανάγκες των γονέων για κλασικό ή ολοήμερο τμήμα».

Με το Ενιαίο Τύπο Ολοήμερου Νηπιαγωγείου, όλα τα νηπιαγωγεία γίνονται εν δυνάμει ολοήμερα και λειτουργούν με βάση ένα ενιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα, το οποίο αρχίζει στις 8:20 και τελειώνει στις 13:00.

Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα απογευματινού προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος μετά τις 13:00 και μέχρι τις 16:00 για τα παιδιά των εργαζομένων, ανέργων και ευπαθών κοινωνικά ομάδων, με μείωση του ελάχιστου αριθμού εγγραφέντων νηπίων-προνηπίων από 14 σε 5 στα μονοθέσια, 10 στα διθέσια καθώς και λειτουργία πρωινής ζώνης από τις 7:45 μέχρι τις 8:30, με ελάχιστο αριθμό μαθητών 5 (νήπια - προνήπια) και όχι όπως παλιά που ήταν μόνο για νήπια. Το προηγούμενο ωράριο της πρωινής ζώνης κρίθηκε αντιπαιδαγωγικό καθώς δεν είναι εφικτό για ένα παιδί αυτής της ηλικίας να βρίσκεται στο χώρο του σχολείου από τις 7:00 μέχρι της 16:00 με δεδομένο ότι ούτε στο δημοτικό, ούτε ακόμα και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ένα παιδί δεν παραμένει τόσες ώρες στο σχολείο.

Δημοτικό

Όσον αφορά στο δημοτικό, 3.555 δημοτικά σε όλη τη χώρα θα λειτουργήσουν με το Πρόγραμμα του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου.

Οι γονείς, ωστόσο, θα έρθουν αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα, αφού θα καλούνται όλοι να παίρνουν τα παιδιά τους από το σχολείο στις 13:15, μιας και καταργείται η 7η ώρα, ως αντιπαιδαγωγική.

Σχετικά με το ολοήμερο πρόγραμμα, η έναρξή του προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος ορίζεται στις 13:15 και η λήξη του στις 16:00 με μειωμένο τον απαιτούμενο ελάχιστο αριθμό σε 14 μαθητές άνω των 6/θεσίων και τους 10 μαθητές σε 4/θέσια-5/θέσια.

Επίσης,  εξασφαλίζεται και γενικεύεται σε όλα τα σχολεία η ώρα Μελέτης-Προετοιμασίας με εκπαιδευτικό του κλάδου ΠΕ 70, ώστε οι μαθητές να απαλλάσσονται, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, από τον φόρτο προετοιμασίας των μαθημάτων και των εργασιών της επόμενης ημέρας.

Στη τρίτη ώρα του ολοήμερου προγράμματος προσφέρεται ένα σύνολο από επιλογές διδακτικών αντικειμένων (ΤΠΕ, Αγγλικά, Αθλητισμός, Εικαστικά, Θεατρική Αγωγή, Μουσική, Πολιτιστικοί Όμιλοι Δραστηριοτήτων) που δίνουν την ευκαιρία στην πολύπλευρη ανάπτυξη των ψυχοκινητικών και γνωστικών δεξιοτήτων των μαθητών.

Τέλος, δύναται να λειτουργήσει Τμήμα Πρόωρης Υποδοχής μαθητών (7:00-8:00) των οποίων οι γονείς είναι εργαζόμενοι, άνεργοι ή ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, με ελάχιστο αριθμό αιτήσεων 7 μέχρι τα 8/θέσια και 10 από 9/θέσια και άνω.

Οι αλλαγές στο Γυμνάσιο

Οσον αφορά στο γυμνάσιο, το ωρολόγιο πρόγραμμα έχει ελαφρυνθεί κατά τρεις ώρες, οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν, ανάλογα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών για ενισχυτική διδασκαλία ή ομίλους ενδιαφερόντων ή προγράμματα περιβαλλοντικά κ.τ.λ.

Ο διδακτικός χρόνος χωρίζεται σε τετράμηνα αντί σε τρίμηνα. Έτσι, όπως σημειώνει το υπουργείο Παιδείας, τα υποχρεωτικά ωριαία διαγωνίσματα θα διενεργούνται με μεγαλύτερη άνεση, εφόσον διπλασιάζεται το διαθέσιμο χρονικό διάστημα (το 1ο τετράμηνο έως 20 Ιανουαρίου και το 2ο έως 31 Μαΐου), ενώ οι εκπαιδευτικοί θα έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους, ιδίως στο 1ο τετράμηνο, ώστε να σχηματίσουν γνώμη σχετικά με την επίδοση των μαθητών/τριών τους. Επίσης, στο 2ο τετράμηνο οι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να επιλέξουν αντί διαγωνίσματος την ανάθεση μιας συνθετικής-δημιουργικής εργασίας.

Αλλαγές όμως έρχονται και στις προαγωγικές τελικές εξετάσεις. Τα γνωστικά αντικείμενα στα οποία οι μαθητές/τριες θα εξετάζονται γραπτώς στο τέλος του σχολικού έτους περιορίζονται από δώδεκα-δεκατέσσερα (12-14) σε τέσσερα (4): α) η Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, β) Μαθηματικά, γ) Φυσική, δ) Ιστορία.

Με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με το υπουργείο, είναι εφικτή η παράταση των μαθημάτων έως 31 Μαΐου.

Η ενισχυτική διδασκαλία επεκτείνεται και μετά τη λήξη του έτους: Το σχολείο θα προσφέρει τον Ιούνιο εντατικά μαθήματα σε όσους/ες μαθητές/τριες δεν προαχθούν σε κάποιο μάθημα, και στη συνέχεια θα εξετάζονται στα τέλη του Ιουνίου. Στόχος είναι το σχολείο να υποστηρίζει τους/τις μαθητές/τριες που δεν επέτυχαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και να μην τους/τις υποχρεώνει να καταφύγουν σε βοήθεια επί πληρωμή ή -αν δεν έχουν τέτοια δυνατότητα- να τα βγάλουν πέρα μόνοι/ες τους για να εξετασθούν τον Σεπτέμβριο.

Επίσης, θεσπίστηκε η «Ημέρα Επαγγελματικού Προσανατολισμού»: Σε κάθε σχολική μονάδα θα πραγματοποιηθεί από ειδικούς, κατά τη διάρκεια μιας σχολικής ημέρας, αναλυτική ενημέρωση για τις εναλλακτικές επιλογές εκπαίδευσης που προσφέρονται μετά το γυμνάσιο καθώς και σχετικές βιωματικές δραστηριότητες για τους μαθητές και τις μαθήτριες της Γ΄ τάξης.

Νέα δομή στα ΕΠΑΛ

Στη συνέχεια, από το σχολικό έτος 2016-17, το ΕΠΑΛ αποκτά μια νέα δομή με την οποία αποφεύγεται η πρόωρη ειδίκευση και, σύμφωνα με το υπουργείο, «εξασφαλίζεται η παροχή στέρεων γενικών και τεχνολογικών γνώσεων και δημιουργείται ένα ενιαίο μοντέλο επαγγελματικού σχολείου, ώστε να παρέχονται περισσότερες επαγγελματικές και εκπαιδευτικές διέξοδοι στους αποφοίτους».

Το νέο ΕΠΑΛ θα έχει την εξής δομή: Α΄ ΤΑΞΗ με ενιαίο πρόγραμμα, Β΄ ΤΑΞΗ με διαχωρισμό σε τομείς τεχνικο-επαγγελματικών σπουδών και Γ΄ ΤΑΞΗ με διαχωρισμό των τομέων σπουδών σε επιμέρους ειδικότητες.

Στους απόφοιτους χορηγείται, απολυτήριο Λυκείου, ισότιμο του Γενικού Λυκείου και Επαγγελματικό Πτυχίο ειδικότητας επιπέδου 4.

Διευρύνεται η δυνατότητα της πρόσβασης των αποφοίτων στα ΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, Στρατιωτικές σχολές, σχολές Αστυνομίας, Πυροσβεστικής, Εμπορικού Ναυτικού μέσω των ειδικών πανελλαδικών εξετάσεων, με ειδικό ποσοστό θέσεων. Τους δίνεται επίσης η δυνατότητα να εισάγονται σε σχολές και τμήματα των Πανεπιστημίων με ποσοστό επιπλέον θέσεων 1%.

Ξεκινά σταδιακά από τη σχολική χρονιά 2016-17, ο νέος θεσμός του προαιρετικού «Μεταλυκειακού Έτους-Τάξη Μαθητείας», με το οποίο δίνεται η δυνατότητα ασφαλούς ένταξης στην εργασία των αποφοίτων, υπό την εποπτεία του σχολείου, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα, μισθό στο 75% του κατώτατου μισθού και ασφάλιση και συμπληρωματικής εργαστηριακής εκπαίδευσης στο σχολείο. Μετά από εξετάσεις πιστοποίησης απόκτηση πτυχίου επιπέδου 5.

Οι αλλαγές ξεκινούν σταδιακά, από το σχολικό έτος 2016-17 και θα λειτουργήσουν ως «γέφυρα» από τη υπάρχουσα στη νέα δομή των ΕΠΑΛ. Έτσι, το σχολικό έτος 2016-17 η Α΄ και η Β΄ τάξη θα έχουν νέα δομή και πρόγραμμα ενώ η Γ΄ (καθώς και η Δ΄ εσπερινών) θα ακολουθεί τη δομή του υπάρχοντος συστήματος.

Ειδική Αγωγή 

Όσον αφορά στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, το υπουργείο εκτιμά ότι ξεκινά τη χρονιά ενισχυμένη, «με εκσυγχρονισμένο θεσμικό πλαίσιο προσανατολισμένο στην ενταξιακή και συμπεριληπτική εκπαίδευση».

Οι νέες δομές που προστίθενται στις υπάρχουσες και διευρύνουν τη δυνατότητα κάλυψης των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών σε κάθε γωνιά της χώρας, μετά από 8 χρόνια αδιαφορίας και απραξίας, είναι 531 Τμήματα Ένταξης (61 σε Νηπιαγωγεία, 344 σε Δημοτικά και 126 σε Γυμνάσια), 3 Ειδικά Νηπιαγωγεία, 6 Ειδικά Δημοτικά Σχολεία, 5 ΕΕΕΕΚ, 9 Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια και 12 Λυκειακές Τάξεις.

Η έκδοση δύο νέων Υπουργικών Αποφάσεων για τη λειτουργία των Τμημάτων ένταξης και την υλοποίηση προγραμμάτων Συνεκπαίδευσης ολοκληρώνουν τις αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου και προωθούν την ενίσχυση των ενταξιακών θεσμών, ενώ ελαχιστοποιούν την περιθωριοποίηση μαθητών και εκπαιδευτικών και ενισχύουν θεσμικά τη συνεργασία των δομών γενικής και ειδικής εκπαίδευσης.

Γενικεύεται η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου μαθητών ΑμεΑ και μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, η οποία λειτούργησε πιλοτικά την περασμένη σχολική χρονιά και για πρώτη φορά αναμένεται να υπάρξει μια κοινή βάση δεδομένων που θα έχει ως αποτέλεσμα τον ακριβή προσδιορισμό του πραγματικού αριθμού μαθητών που χρήζουν ειδικής εκπαιδευτικής υποστήριξης και να λειτουργήσει ως εργαλείο στήριξης αυτών, είτε στα πλαίσια Ενός Σχολείου που αγκαλιάζει όλα τα παιδιά χωρίς διακρίσεις, είτε στα ειδικά εκπαιδευτικά πλαίσια.

Για την Ειδική Επαγγελματική Εκπαίδευση το σχολικό έτος 2016-17 αποτελεί, όπως αναφέρει το υπουργείο, «σταθμό» ως ένα μεταβατικό έτος λειτουργίας, το οποίο «σηματοδοτεί τον εκσυγχρονισμό των δομών της και προετοιμάζει τη μετάβαση στην καθολική εφαρμογή, του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου, κατά το σχολικό έτος 2017-18». Με το νέο τύπο σχολείου η φοίτηση διαρκεί 4 χρόνια στο γυμνάσιο και 4 χρόνια στο λύκειο. Στο γυμνάσιο εφαρμόζεται το πρόγραμμα του γενικού γυμνασίου, προσαρμοσμένο στις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, εμπλουτισμένο με θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα προ-επαγγελματικής ετοιμότητας. Στο λύκειο εφαρμόζεται το πρόγραμμα του Εσπερινού Επαγγελματικού Γυμνασίου προσαρμοσμένο στις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών. «Αυτές οι αλλαγές θέτουν τέλος αφενός στο άναρχο νομοθετικό πλαίσιο, υπό το οποίο λειτουργούσαν ως τώρα αυτές οι δομές και αφετέρου τερματίζουν την άκαιρη, άσκοπη και αναιτιολόγητη πρόωρη εξειδίκευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες», επισημαίνει το υπουργείο.

Αλλαγές 

Τέλος, αλλαγές υπάρχουν σε όλες τις βαθμίδες στη διδακτέα ύλη, ενώ θα εφαρμοστεί πιλοτικά και η περιγραφική αξιολόγηση. Πιο συγκεκριμένα, για όλα τα γνωστικά αντικείμενα δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου δημιουργήθηκαν στο ΙΕΠ επιτροπές που εργάστηκαν για τον εξορθολογισμό της διδακτέας ύλης, στοχεύοντας στα εξής: η διδακτέα ύλη να είναι αντίστοιχη των δυνατοτήτων των μαθητών/τριών κάθε ηλικίας, και εφικτό να ολοκληρωθεί εντός των ωρών που διατίθενται, η έκταση της διδακτέας ύλης και η ποσότητα των πληροφοριών να περιορισθεί, ώστε να εξασφαλισθεί χρόνος για διερευνητική, βιωματική μάθηση, η διδακτέα ύλη να επικεντρώνεται στα σημαντικά τμήματα/έννοιες και να επιδιώκεται εμβάθυνση σε αυτά, ενώ τα υπόλοιπα στοιχεία να προσεγγίζονται συνοπτικά.

Σήμερα προωθούνται στα σχολεία αναλυτικές οδηγίες διαχείρισης της διδακτέας ύλης ανά γνωστικό αντικείμενο και τάξη (που περιλαμβάνουν συμπληρωματικό υποστηρικτικό υλικό και προτάσεις δραστηριοτήτων) και έχει ήδη ξεκινήσει ανά ειδικότητα σχετική ενημέρωση των σχολικών συμβούλων, οι οποίοι θα αναλάβουν άμεσα την ενημέρωση και την υποστήριξη των εκπαιδευτικών στην εφαρμογή της πρότασης εξορθολογισμού.

Επίσης, σε σχολεία αντιπροσωπευτικά των διαφόρων περιοχών και τύπων σχολείων της υποχρεωτικής εκπαίδευσης θα εφαρμοστεί πιλοτικά η περιγραφική αξιολόγηση, η οποία θα συνοδεύει την αριθμητική αξιολόγηση.

Στοίχημα 

Για τον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη η ομαλή έναρξη της σχολικής χρονιάς αποτελεί στοίχημα και για αυτό το υπουργείο μέσα στο καλοκαίρι εξάντλησε τα περισσότερα κονδύλια του ΕΣΠΑ μέσα στο καλοκαίρι για προσλήψεις χιλιάδων αναπληρωτών. Οπως σημειώνει το ΑΠΕ, από την προηγούμενη Τετάρτη,  το υπουργείο έχει προχωρήσει στην πρόσληψη περισσοτέρων από 7.000 αναπληρωτών εκπαιδευτικών, κυρίως στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και στην ειδική αγωγή.

«Όλα τα σχολεία θα ανοίξουν», ξεκαθάριζε από την προηγούμενη εβδομάδα ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκος Φίλης.

 Οσον αφορά στη διανομή των σχολικών βιβλίων οι αρμόδιοι υποστηρίζουν ότι ήδη στα σχολεία βρίσκονται 24 εκατ. βιβλία.

Ωστόσο, ΔΟΕ και ΟΛΜΕ κάνουν λόγο για «επικοινωνιακά τρικ» της κυβέρνησης υποστηρίζοντας ότι το μεγαλύτερο μέρος των κενών δεν καλύφθηκε με προσλήψεις, αλλά με αναδιοργανώσεις σε βάρος της ποιότητας της εκπαίδευσης, μεταφέροντας εκπαιδευτικούς από τη μία βαθμίδα στην άλλη και αναθέτοντας σε καθηγητές τη διδασκαλία συναφών ειδικοτήτων, προκειμένου να μην υπάρξουν κενά. Συνολικά πάντως έχουν προσληφθεί περισσότεροι από 20.000 αναπληρωτές.

Ετσι, ο πρόεδρος της ΔΟΕ Θανάσης Κικινής εκτιμά ότι δεν θα υπάρχουν πολλά κενά, διερωτάται βέβαια για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης με την αναδιοργάνωση των προγραμμάτων προκειμένου να μην υπάρχουν κενά, ενώ ερωτηματικά αφήνει και ο πρόεδρος της ΔΟΕ για τη λειτουργία του ολοήμερου σχολείου και της ενισχυτικής διδασκαλίας. Μάλιστα, οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες εκτιμούν ότι θα λείπουν περίπου 5.000 εκπαιδευτικοί, κυρίως καθηγητές.

Το μήνυμα Φίλη

Στο μήνυμά του προς τους μαθητές, για τη νέα σχολική χρονιά, ο κ. Φίλης, αφού τους εύχεται καλή σχολική χρονιά, τονίζει ότι «έχει καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια για να είναι καλή αυτή η χρονιά» από τη μεριά του υπουργείου.

Δεν παραλείπει, ωστόσο, να προαναγγείλει νέες μεταρρυθμίσεις για την σχολική χρονιά που θα ακολουθήσει, το 2017-18. «Για το 2017-8 προετοιμάζονται νέες μεταρρυθμίσεις με την πίστη ότι η εκπαίδευση μπορεί να γίνει το εφαλτήριο που θα βγάλει τη χώρα από την κρίση. Όραμά μας, ένα σχολείο όπου θα πνέει άνεμος δημοκρατίας και δημιουργίας και που θα τονώνει την πρωτοβουλία και το μεράκι των εκπαιδευτικών, ένα σχολείο που δε θα είναι εξεταστικό κέντρο, δε θα υπηρετεί τον άκρατο ανταγωνισμό αλλά θα είναι ένα σχολείο ποιότητας και ισότητας, συμμετοχής και συνεργασίας, ένα σχολείο που θα οικοδομεί στέρεη και βαθιά γνώση, εξάπτοντας την περιέργεια και τη φαντασία των παιδιών και καλλιεργώντας την κριτική τους σκέψη», επισημαίνει ο υπουργός.

Οσον αφορά στις αλλαγές που θα ισχύσουν από φέτος, το υπουργείο Παιδείας επισημαίνει ότι είναι «αποτέλεσμα του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία που προηγήθηκε» την χρονιά που πέρασε και που το υπουργείο εκτιμά ότι «θα βελτιώσουν τη λειτουργία του δημόσιου εκπαιδευτικού μας συστήματος», καθώς η πλειονότητά τους είναι «αποτέλεσμα των προβληματισμών, των αιτημάτων και των αγωνιών της εκπαιδευτικής κοινότητας αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας για το δημόσιο σχολείο, όπως αυτές έχουν καταγραφεί εδώ και πολλές δεκαετίες».