Το 2014 είναι έτος Ελ Γκρέκο για την Ισπανία και τον κόσμο, καθώς συμπληρώνονται 400 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου Κρητικού ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (Ελ Γκρέκο). Η σημαντικότητα του Ελ Γκρέκο αδιαμφησβήτητη, καθώς ο μεγάλος αυτός καλλιτέχνης υπήρξε κατά γενική ομολογία, ένας πρώιμος πατέρας του μοντερνισμού και πολύ πιο“μπροστά” από τα δεδομένα της εποχής του. Οι παραμορφωμένες φιγούρες του και η διαφορετική προοπτική του τον καθιστούν έναν τρομερά πρωτοπόρο καλλιτέχνη που έμεινε στην αφάνια για περίπου 250 χρόνια.

Η μεγάλη του αυτή εππιροή θα φανεί στην μεγαλοπρεπή έκθεση που ετοιμάζει το Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης από τις 24 Ιουνίου μέχρι τις 5 Οκτωβρίου με τίτλο «Ο Γκρέκο και η μοντέρνα ζωγραφική». Στο ίδιο μουσείο θα εκτεθούν, από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο, τα βιβλία της προσωπικής βιβλιοθήκης του ζωγράφου.

Στο Τολέδο, η έκθεση «Ο Γκρέκο στο Τολέδο», θα συγκεντρώσει 80 έργα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, που σχετίζονται με την πόλη στην οποία έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Θεοτοκόπουλος, και θα περιλαμβάνει και πίνακες που βρίσκονται στις εκκλησίες της πόλης.

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (1541 – 7 Απριλίου 1614), γνωστός επίσης με τo Ισπανικό προσωνύμιο El Greco[i],  ήταν Kρητικός ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της Ισπανικής αναγέννησης. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από την πατρίδα του, δημιουργώντας το κύριο σώμα του έργου του στην Ιταλία και στην Ισπανία. Εκπαιδεύτηκε αρχικά ως αγιογράφος στην Κρήτη, που αποτελούσε τότε τμήμα της ενετικής επικράτειας, και αργότερα ταξίδεψε στη Βενετία. Στην Ιταλία επηρεάστηκε από τους μεγαλύτερους δασκάλους της ιταλικής τέχνης, όπως τον Τιντορέτο και τον Τιτσιάνο, του οποίου υπήρξε μαθητής, υιοθετώντας στοιχεία από τον μανιερισμό. Το 1577 εγκαταστάθηκε στο Τολέδο, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του και ολοκλήρωσε ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του.

Υφολογικά, η τεχνοτροπία του Ελ Γκρέκο θεωρείται έκφραση της Βενετικής σχολής και του μανιερισμού όπως αυτός διαμορφώθηκε στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα.[1] Παράλληλα χαρακτηρίζεται από προσωπικά στοιχεία, προϊόντα της τάσης του για πρωτοτυπία, τα οποία όμως δεν βρήκαν μιμητές στην εποχή του, γεγονός που δεν ευνόησε και τη συνέχειά τους. Η μπαρόκ τεχνοτροπία που εκτόπισε τον μανιερισμό, αλλά και τα αμέσως μεταγενέστερα καλλιτεχνικά ρεύματα που δεν αντιμετώπισαν ευμενώς το ύφος του, είχαν ως αποτέλεσμα να αγνοηθεί το έργο του Γκρέκο τους επόμενους αιώνες. Στη διάρκεια του 20ού αιώνα, αναγνωρίστηκε ως πρόδρομος της μοντέρνας τέχνης που αξιοποίησε στοιχεία της Ανατολικής και Δυτικής παράδοσης, και το έργο του επανεκτιμήθηκε, διατηρώντας μέχρι σήμερα δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στους μείζονες ζωγράφους όλων των εποχών.