Γεωργιάδης: Εφικτό το +4% του ΑΕΠ μέσα στο 2022
«Η Τουρκία θα το μετανιώσει πικρά αν ξεπεράσει τα όρια» αναφέρει ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης στη συνέντευξή του στο powergame.gr. Ο ίδιος σημειώνει ότι η Ελλάδα είναι πλέον πολύ πιο ισχυρή στρατιωτικά απ’ ό,τι δύο χρόνια πριν και θεωρεί παράλογη μια οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια της Τουρκίας.
Αναφερόμενος στην πορεία της ελληνικής οικονομίας, ο υπουργός Ανάπτυξης εκτιμά ως ρεαλιστικό στόχο την πρόβλεψη της ΕΤΕ για 4% ανάπτυξη φέτος του ΑΕΠ, καθώς τόσο η κατανάλωση, όσο οι επενδύσεις, αλλά και οι εξαγωγές δείχνουν να μην επηρεάζονται από τον ρωσο-ουκρανική και ενεργειακή κρίση.
Τέλος, αναφερόμενος στο ΕΣΠΑ, σημειώνει ότι η Ευρώπη άργησε τουλάχιστον έξι μήνες την έγκριση των προγραμμάτων της χώρας, αλλά η κυβέρνηση θα πράξει ό,τι είναι δυνατόν για να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος.
• Τα μηνύματα που έρχονται σε μακροοικονομικό επίπεδο είναι ανάμικτα. Είχαμε +7% το ΑΕΠ το α’ τρίμηνο, αλλά και +11,3% πληθωρισμό τον Μάιο. Η ΕΤΕ αναθεώρησε προς τα πάνω την πορεία του ΑΕΠ, αλλά άλλοι διεθνείς οργανισμοί τους αναθεωρούν προς τα κάτω. Τι εκτιμάτε ότι θα συμβεί μέχρι τέλος του έτους σε μακρο-οικονομικό επίπεδο και από τι θα εξαρτηθεί η πορεία;
Στο έτος 2022, το οικονομικό περιβάλλον είναι τόσο ραγδαία μεταβαλλόμενο που οι μακροχρόνιες προβλέψεις του οποιουδήποτε είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένες. Μπορώ όμως να ερμηνεύσω τα μέχρι τώρα αποτελέσματα που είναι δεδομένα. Η πορεία του ΑΕΠ στο α’ τρίμηνο είναι εξαιρετικά καλύτερη των προβλέψεων, πολύ περισσότερο από αυτό που εκτιμούσαμε. Βεβαίως αυτό το 7%, συγκρίνεται σε ετήσια βάση με το α’ τρίμηνο του 2021 που είχαμε πολλά περιοριστικά μέτρα εξαιτίας της καραντίνας. Άρα υπό την έννοια αυτή αναμέναμε ότι θα είχαμε ένα καλό ρυθμό ανάπτυξης, που όμως τον υπολογίζαμε σε 4% έως 5%.
Άρα το 7% είναι αρκετά πάνω της αρχικής πρόβλεψης. Ακόμη πιο σημαντικό είναι (η μεταβολή) τρίμηνο με τρίμηνο. Το α’ τρίμηνο κάθε έτους, παραδοσιακά, δεν είναι το καλό τρίμηνο. Συγκρινόμενο μάλιστα με το δ’ τρίμηνο που λόγω των εορτών των Χριστουγέννων είναι το καλό τρίμηνο, σημαίνει ότι η αύξηση 2,3% από τρίμηνο σε τρίμηνο, είναι μια σημαντική οικονομική πρόοδος.
Επίσης, σημαντικό είναι το ότι η κατανάλωση έχει αυξηθεί ακόμη και αν αφαιρέσεις τον πληθωρισμό α’ τριμήνου. Ακόμη οι εξαγωγές έχουν αυξηθεί σε απόλυτο μέγεθος κατά 3 δισ. ευρώ που είναι μια μεγάλη αύξηση. Και βεβαίως οι επενδύσεις πραγματοποιούν πραγματικό ρεκόρ, πέραν πάσης προσδοκίας, και το κάθε τρίμηνο να ξεπερνά τις επιδόσεις ρεκόρ των προηγούμενων τριμήνων. Άρα συνεχίζεται η πάρα πολύ καλή επενδυτική ροή και επομένως τα αποτελέσματα (α’ τριμήνου) είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά.
Για το β’ τρίμηνο είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα υπάρξει θετικό οικονομικό αποτύπωμα. Κυρίως διότι πέρυσι η τουριστική περίοδος ξεκίνησε τον Ιούνιο, ενώ φέτος από τον Απρίλιο. Επίσης πέρυσι η εστίαση ξεκίνησε 10 Μαΐου, ενώ φέτος δεν υπήρχαν καθόλου περιοριστικά μέτρα. Άρα είναι βέβαιος ότι στο β’ τρίμηνο θα έχουμε ένα πολύ καλό θετικό οικονομικό αποτέλεσμα, με δεδομένο μάλιστα ότι δεν είχαμε καμία ανάσχεση των επενδύσεων. Για το γ’ τρίμηνο θα έχουμε ένα μικρότερο θετικό αποτέλεσμα σε ετήσια βάση, διότι απλά πέρυσι είχαμε ένα πολύ καλό γ’ τρίμηνο.
Για το δ’ τρίμηνο, κάθε πρόβλεψη σήμερα είναι παρακινδυνευμένη καθώς δεν γνωρίζουμε πως θα εξελιχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο αυτός θα επηρεάσει περαιτέρω τον παγκόσμιο πληθωρισμό και την κρίση στην ενέργεια. Έτσι θα ήθελα να αποφύγω μια πρόβλεψη για το δ’ τρίμηνο. Φαίνεται πάντως με τα έως τώρα στοιχεία, ότι είναι λογικό ο στόχος της ανάπτυξης να αναθεωρηθεί. Το 4% που έχει θέσει ως στόχο η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος για εφέτος, προσωπικά θεωρώ ότι είναι ένας εφικτός οικονομικός στόχος για το 2022.
• Ένα μεγάλο πρόβλημα ωστόσο παραμένει, ο πληθωρισμός. Είναι όμως δικαιολογημένες οι ανατιμήσεις π.χ. 23% στα έλαια, 10% στο ψωμί κ.λπ., που αναφέρει η ΕΛΣΤΑΤ ή υπάρχουν και αθέμιτες κερδοσκοπικές πρακτικές;
Κατ’ αρχάς, επειδή διάβασα και ένα άρθρο στην «Καθημερινή» του καλού φίλου κ. Πάσχου Μανδραβέλη, όλα τα άρθρα που συγκρίνουν τον πληθωρισμό του 2022 και τον προδικάζουν ως έναν από τους υψηλότερους στην Ευρωζώνη, είναι εντελώς λανθασμένα. Δεν λαμβάνουν υπόψιν ότι εμείς ξεκινάμε από αρνητική βάση. Το είχαμε πει από την αρχή στο υπ. Ανάπτυξης -αλλά αυτά περνάνε στα ψιλά- ότι το α’ εξάμηνο του 2022, η Ελλάδα θα είναι πάνω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης, υποχρεωτικά. Για ποιο λόγο; Για καθαρά στατιστικούς λόγους. Πέρυσι εμείς είχαμε αποπληθωρισμό -είχαμε δηλαδή τιμές χαμηλότερες του φυσιολογικού.
Άρα, σε μια χρονιά πληθωριστικών πιέσεων, οι τιμές συγκρινόμενες με τις χαμηλότερες του φυσιολογικού που είχαμε πέρυσι, θα φαίνονται αθροιστικά μεγαλύτερες. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα έχει (φέτος) υψηλότερο πληθωρισμό από την Ευρωζώνη. Σε ετήσια βάση, τόσο η δική μας πρόβλεψη, όσο και της Eurostat, δείχνει ότι θα είναι λίγο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Άρα όλα τα σχετικά άρθρα ξεχνάνε το βασικό στατιστικό μέγεθος και είναι λανθασμένα.
Επισημαίνω ότι σε όλο το α’ εξάμηνο, μέχρι και το μήνα Ιούνιο του 2021 ο πληθωρισμός ήταν μείον ένα και κάτι (- 1% και λιγότερο). Η Ελλάδα επομένως δεν έχει μεγαλύτερο πρόβλημα πληθωρισμού, απ’ ό,τι οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Απόδειξη είναι ότι στο σύνολο του 2021 ο ετήσιος πληθωρισμός ήταν ο δεύτερος χαμηλότερος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν μπορεί ξαφνικά να έχουμε πρόβλημα πληθωρισμού το 2022, όταν το 2021 είχαμε το δεύτερο χαμηλότερο. Και το σχετικό συμπέρασμα είναι λάθος, διότι δε λαμβάνει υπ’ όψιν την στατιστική βάση υπολογισμού.
Αυτό σημαίνει ότι όλα είναι ρόδινα; Ασφαλώς, όχι. Θα έχουμε πολύ μεγάλο πληθωρισμό όλο το 2022 στον ευρωπαϊκό μέσο ή λίγο χαμηλότερα από αυτόν. Αυτός όμως είναι ένας υψηλός πληθωρισμός, άρα υπάρχει ζήτημα ακρίβειας, όπως ακριβώς το θέσατε. Μέχρι σήμερα που μιλάμε -επαναλαμβάνω ότι η πρόβλεψη στο μέλλον έχει στοιχεία προφητείας και δεν θέλω να γίνω προφήτης, διότι «πας προφήτης μετά Χριστόν, γάιδαρος εστίν» που λέει και η παροιμία- αλλά μέχρι σήμερα που μιλάμε, η συμπεριφορά των συμπολιτών μας δεν έχει δραματικά επηρεαστεί από τον πληθωρισμό. Η καταναλωτική δαπάνη δηλαδή εξακολουθεί να είναι υψηλή…
• Αυτό πώς προκύπτει;
Από την στατιστική και (τα έσοδα) του ΦΠΑ. Έχουμε ακόμη έντονη κατανάλωση. Αυτό όμως μπορεί να έχει διάφορες ερμηνείες. Δεν ισχυρίζομαι ότι ο κόσμος δεν υποφέρει. Παραδείγματος χάριν, η αύξηση του τουρισμού που ξεκίνησε νωρίς, έφερε έναν επιπλέον πληθυσμό στη χώρα που και αυτός κάτι καταναλώνει. Και αυτό αθροίζεται στην κατανάλωση που δεν είχαμε πέρυσι. Έτσι, για να μην παρεξηγηθώ, δεν λέω ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ως προς την καθημερινότητα μας. Ως προς την οικονομία όμως, φαίνεται ότι δεν υπάρχει.
• Πότε θα έρθει το νέο fuelpass και θα ήθελα να ρωτήσω, μήπως η κυβέρνηση φάσκει και αντιφάσκει με το θέμα της στοχευμένης και της οριζόντιας ενίσχυσης των αγορών καυσίμων; Γιατί στο diesel υπάρχει οριζόντια μείωση, ενώ στην βενζίνη δεν υπάρχει;
H χρήση του πετρελαίου κίνησης έχει να κάνει και με την επαγγελματική χρήση. Δεν είναι μόνον προσωπική η χρήση. Η κυβέρνηση, δίνοντας μια μεγαλύτερη ενίσχυση στο diesel, στόχο έχει να ενισχύσει την οικονομία. Αντίθετα, η βενζίνη αφορά στον ιδιώτη καταναλωτή, ενώ κανένας επαγγελματίας δεν αξιοποιεί βενζινοκίνητα αυτοκίνητα για επαγγελματική χρήση. Το σύνολο των μέτρων της κυβέρνησης, π.χ. τα δάνεια, τα ενοίκια κ.λπ. έχουν διαφορετικά κριτήρια εφαρμογής ανάλογα με το σε ποιους απευθύνεται. Για παράδειγμα, στις επαγγελματικές μισθώσεις έχει μπει όριο 3%. Στις οικιακές όχι. Άρα δεν πρέπει να γίνεται σύγκριση του μέτρου που στοχεύει κατά κύριο λόγο στους επαγγελματίες κι ενός άλλου που στοχεύει σε ιδιώτες. Το πρώτο έχει να κάνει με τον πυρήνα της οικονομίας, το κόστος παροχής υπηρεσιών, και την ανταγωνιστικότητα της.
• Επομένως, κατά την άποψή σας, δεν φάσκει και αντιφάσκει η κυβέρνηση στα εφαρμοζόμενα μέτρα;
Καθόλου δεν φάσκει και αντιφάσκει. Ασφαλώς, όμως, αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει πρόβλημα με τις τιμές των καυσίμων και στο μέτρο των δημοσιονομικών περιθωρίων θα το επιτρέψουν, θα έρθει το υπουργείο Οικονομικών να πραγματοποιήσει τις ανακοινώσεις που πρέπει. Όχι όμως οριζόντια κι έχουμε εξηγήσει πολλές φορές τους λόγους που αυτό που δεν μπορεί αυτό να συμβεί.
• H ΝΔ, θεωρητικά νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση και «ακραία νεοφιλελεύθερη», όπως σας κατηγορούν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ξόδεψέ τα περισσότερα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή κυβέρνηση, φιλελεύθερη ή σοσιαλδημοκρατική, σε επιδοτήσεις και ενισχύσεις, τόσο κατά την πανδημία, όσο και τώρα στην ενεργειακή κρίση. Και αυτό παρά το δυσμενές χρέος της. Πώς το δικαιολογείτε αυτό; Και μήπως η κυβέρνηση με αφορμή τις κρίσεις, ακολουθεί μια πελατειακή πολιτική του παρελθόντος;
Η αντιμετώπιση από τις αγορές των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση, αποδεικνύει την ορθότητα των επιλογών της και όχι την πελατειακή λογική. Γιατί; Πράγματι, η Ελλάδα τα χρόνια της πανδημίας είχε μεγαλύτερο έλλειμμα από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, και αυτό είναι οξύμωρο για μια χώρα που έχει το μεγαλύτερο λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Όμως κρίναμε, και οι αγορές μας επιβράβευσαν με πολύ χαμηλά επιτόκια -τώρα τα επιτόκια έχουν αυξηθεί όχι λόγω των μέτρων που λαμβάνουμε, αλλά λόγω διεθνούς περιβάλλοντος- επειδή όλοι είχαμε συνείδηση ότι η Ελλάδα εξερχόμενη από μια 10ετή κρίση είχε επιχειρήσεις και νοικοκυριά χωρίς λίπος για να καταναλώσουμε, χωρίς οικονομικές αντοχές. Αν δεν παίρναμε τα μέτρα που πήραμε, θα ρισκάραμε μια συνολική κατάρρευση της οικονομίας, με μεγάλη άνοδο της ανεργίας και τελικά, μεγάλη ζημία στον οικονομικό μας κύκλο.
Με τα μέτρα που πήραμε, διασώσαμε τον πυρήνα της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας, μειώσαμε την ανεργία και εν τέλει αυξήσαμε τα φορολογικά μας έσοδα -με μεγαλύτερο έλλειμμα. Για να μην παρεξηγηθώ δεν μπορούμε να έχουμε διαρκώς μεγαλύτερο έλλειμμα. Η Ελλάδα πρέπει να έχει φέτος έλλειμμα κοντά στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, και του χρόνου πλεόνασμα. Διότι αλλιώς θα έχουμε πρόβλημα στις αγορές. Με το σχέδιο όμως που έχουμε οικοδομήσει, δεν θα έχουμε πρόβλημα.
• Αν όμως, η ενεργειακή και η ρωσο-ουκρανική κρίση συνεχιστεί, τι θα συμβεί;
Υπάρχει ένα όριο που οι κρατικοί προϋπολογισμοί μπορούν να αντιμετωπίσουν μια τέτοιου μεγέθους παγκόσμια κρίση. Έχω πει από την αρχή ότι η κρίση αυτή θέτει πλέον ζητήματα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν από μεμονωμένα κράτη. Θα δείτε άλλες χώρες, και όχι κατ’ ανάγκη πλουσιότερες ή με μεγαλύτερο βασικό μισθό από εμάς, οι οποίες έχουν πληθωρισμό 15% και 18%. Καμία χώρα μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό που έχει συμβεί. Και αυτό που έχει συμβεί, ο πόλεμος δηλαδή, είναι πάνω από τις δυνάμεις των κρατικών προϋπολογισμών. Άρα σε κάποιο δεδομένο σημείο η Ευρώπη θα πρέπει να δώσει λύση. Ειδικά μετά τις κυρώσεις που επέβαλε κατά της Ρωσίας, θα πρέπει να αναλάβει και το κόστος.
•Εκλογές το Φθινόπωρο θα έχουμε;
Oι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Το έχει πει ο πρωθυπουργός πάρα πολλές φορές, το είπε και χθες (σ.σ. Πέμπτη 9/6) στην εκδήλωση των βραβείων στο ΕΒΕΑ. Δεν ξέρω αν θα είναι 7 Ιουλίου, αλλά θα είναι στο τέλος της τετραετίας. Μην με βάζετε να πω ημερομηνίες, αλλά σίγουρα δεν θα είναι πρόωρες οι εκλογές.
• Ανασχηματισμό θα έχουμε;
Απ’ ό,τι θυμάμαι την τελευταία φορά που κοίταξα το ΦΕΚ των αρμοδιοτήτων μου, δεν είχα καμία αρμοδιότητα επί του ανασχηματισμού.
• Κάποιοι ισχυρίζονται ότι πάτε σε άλλο υπουργείο;
Σε όλη μου την πολιτική διαδρομή μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα επί Κυριάκου Μητσοτάκη έχουν ακουστεί πολλά. Όταν ήταν να με χρίσει αντιπρόεδρο, όλοι λέγανε «σίγα μην με κάνει αντιπρόεδρο». Όταν έγινα αντιπρόεδρος, πολλοί λέγανε ότι θα με «βγάλει από αντιπρόεδρο». Όταν έγινε κυβέρνηση λέγανε ότι «δεν θα με κάνει υπουργό». Όταν με έκανε υπουργό, λέγανε ότι «σύντομα θα με βγάλει από υπουργό». Το ίδιο συνεχίζεται και τώρα. Τι να σας πω. Ρωτήστε τον πρωθυπουργό.
• Tην ερχόμενη εβδομάδα ξεκινά το νέο ΕΣΠΑ και το νέο πρόγραμμα της Ανταγωνιστικότητας. Tι πρέπει να αναμένει η αγορά σχετικά με τις εκταμιεύσεις και πότε;
Κατ’ αρχάς, θέλω να ξεκαθαρίσω ότι θα ήθελα η έγκριση αυτή να είχε γίνει πολύ νωρίτερα. Καίτοι είμαστε η πρώτη χώρα που έλαβε έγκριση του πλαισίου απ’ όλη την Ευρώπη και η πρώτη χώρα που λαμβάνει έγκριση των προγραμμάτων της, τουλάχιστον ένα χρόνο νωρίτερα από την δεύτερη στη σειρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση για δικούς της εσωτερικούς άργησε πάρα πολύ να μας δώσει αυτή την έγκριση. Την αναμέναμε τέλη του περασμένου έτους, αρχές του επομένου. Υπήρξε δηλαδή καθυστέρηση 6 μηνών. Αυτά είναι χρήματα που δεν μπορούν να λείψουν από τη φετινή χρονιά και γι’ αυτό θα τρέξουμε πολύ γρήγορα μέσα στο καλοκαίρι, προκειμένου να έχουμε εκταμιεύσεις μέσα στο 2022.
• Πριν από λίγες ημέρες δηλώσατε ότι δεν θεωρείτε πιθανή μια εχθρική ενέργεια της Τουρκίας στο Αιγαίο. Πού στηρίζετε αυτή την αισιοδοξία σας, τη στιγμή μάλιστα που η ρητορική της Γείτονος ανεβάζει τους τόνους και το είδος απειλών;
Πάντα προσπαθώ να εφαρμόζω τους κανόνες της λογικής στις προβλέψεις, όσο το δυνατόν τα ανθρώπινα πράγματα επιτρέπουν τις προβλέψεις. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε η Ελλάδα είναι πολύ ισχυρότερη απ’ ότι πριν δύο χρόνια και σε επίπεδο άμυνας και σε επίπεδο συμμάχων. Επίσης ο κόσμος είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένος κατά των αναθεωρητικών δυνάμεων, λόγω του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, απ’ ότι πριν δύο χρόνια. Άρα, εφόσον δεν επιδίωξαν (οι Τούρκοι) κάτι σοβαρότερο το 2020, μου φαίνεται εντελώς παράλογο να το επιδιώξουν δύο χρόνια μετά. Επαναλαμβάνω ότι όλα αυτά, τα λέω με άξονα και γνώμονα την λογική. Αν δεν υπάρχει λογική όμως, και η Τουρκία αποτολμήσει κάτι από αυτά τα παράλογα που υποστηρίζει ο Τούρκος πρόεδρος, μην έχετε καμία αμφιβολία. Oι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι ισχυρότερες παρά ποτέ, οι σύμμαχοι μας ισχυρότεροι παρά ποτέ. H Τουρκία θα το μετανιώσει πικρά, αν ξεπεράσει τα όρια.
Θα ήθελα, ωστόσο, να τονίσω ότι συμφέρον των δύο λαών είναι η ειρήνη και αυτό που εμείς επιθυμούμε είναι η ειρήνη. Επίσης, θέλω να επισημάνω ότι όλη η συζήτηση περί παραβιάσεως της συνθήκης της Λωζάννης από την Τουρκία είναι και παράλογη και ψευδής. Εάν πράγματι κάποιοι παραβίασαν αυτή τη συνθήκη, είναι η ίδια η Τουρκία, τόσο ως προς τα δικαιώματα των κατοίκων της Ίμβρου και της Τενέδου, και ως προς τα δικαιώματα των ρωμιών της Πόλης. Άρα, θα ήθελα να πω προς στον Τούρκο πρόεδρο, ότι ο τελευταίος που έχει συμφέρον να δημιουργήσει νομικό ζήτημα περί παραβιάσεων της Συνθήκης της Λωζάννης είναι η Τουρκία, που την έχει παραβιάσει πολύ.
Αναφερόμενος στην πορεία της ελληνικής οικονομίας, ο υπουργός Ανάπτυξης εκτιμά ως ρεαλιστικό στόχο την πρόβλεψη της ΕΤΕ για 4% ανάπτυξη φέτος του ΑΕΠ, καθώς τόσο η κατανάλωση, όσο οι επενδύσεις, αλλά και οι εξαγωγές δείχνουν να μην επηρεάζονται από τον ρωσο-ουκρανική και ενεργειακή κρίση.
Τέλος, αναφερόμενος στο ΕΣΠΑ, σημειώνει ότι η Ευρώπη άργησε τουλάχιστον έξι μήνες την έγκριση των προγραμμάτων της χώρας, αλλά η κυβέρνηση θα πράξει ό,τι είναι δυνατόν για να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος.
• Τα μηνύματα που έρχονται σε μακροοικονομικό επίπεδο είναι ανάμικτα. Είχαμε +7% το ΑΕΠ το α’ τρίμηνο, αλλά και +11,3% πληθωρισμό τον Μάιο. Η ΕΤΕ αναθεώρησε προς τα πάνω την πορεία του ΑΕΠ, αλλά άλλοι διεθνείς οργανισμοί τους αναθεωρούν προς τα κάτω. Τι εκτιμάτε ότι θα συμβεί μέχρι τέλος του έτους σε μακρο-οικονομικό επίπεδο και από τι θα εξαρτηθεί η πορεία;
Στο έτος 2022, το οικονομικό περιβάλλον είναι τόσο ραγδαία μεταβαλλόμενο που οι μακροχρόνιες προβλέψεις του οποιουδήποτε είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένες. Μπορώ όμως να ερμηνεύσω τα μέχρι τώρα αποτελέσματα που είναι δεδομένα. Η πορεία του ΑΕΠ στο α’ τρίμηνο είναι εξαιρετικά καλύτερη των προβλέψεων, πολύ περισσότερο από αυτό που εκτιμούσαμε. Βεβαίως αυτό το 7%, συγκρίνεται σε ετήσια βάση με το α’ τρίμηνο του 2021 που είχαμε πολλά περιοριστικά μέτρα εξαιτίας της καραντίνας. Άρα υπό την έννοια αυτή αναμέναμε ότι θα είχαμε ένα καλό ρυθμό ανάπτυξης, που όμως τον υπολογίζαμε σε 4% έως 5%.
Άρα το 7% είναι αρκετά πάνω της αρχικής πρόβλεψης. Ακόμη πιο σημαντικό είναι (η μεταβολή) τρίμηνο με τρίμηνο. Το α’ τρίμηνο κάθε έτους, παραδοσιακά, δεν είναι το καλό τρίμηνο. Συγκρινόμενο μάλιστα με το δ’ τρίμηνο που λόγω των εορτών των Χριστουγέννων είναι το καλό τρίμηνο, σημαίνει ότι η αύξηση 2,3% από τρίμηνο σε τρίμηνο, είναι μια σημαντική οικονομική πρόοδος.
Επίσης, σημαντικό είναι το ότι η κατανάλωση έχει αυξηθεί ακόμη και αν αφαιρέσεις τον πληθωρισμό α’ τριμήνου. Ακόμη οι εξαγωγές έχουν αυξηθεί σε απόλυτο μέγεθος κατά 3 δισ. ευρώ που είναι μια μεγάλη αύξηση. Και βεβαίως οι επενδύσεις πραγματοποιούν πραγματικό ρεκόρ, πέραν πάσης προσδοκίας, και το κάθε τρίμηνο να ξεπερνά τις επιδόσεις ρεκόρ των προηγούμενων τριμήνων. Άρα συνεχίζεται η πάρα πολύ καλή επενδυτική ροή και επομένως τα αποτελέσματα (α’ τριμήνου) είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά.
Για το β’ τρίμηνο είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα υπάρξει θετικό οικονομικό αποτύπωμα. Κυρίως διότι πέρυσι η τουριστική περίοδος ξεκίνησε τον Ιούνιο, ενώ φέτος από τον Απρίλιο. Επίσης πέρυσι η εστίαση ξεκίνησε 10 Μαΐου, ενώ φέτος δεν υπήρχαν καθόλου περιοριστικά μέτρα. Άρα είναι βέβαιος ότι στο β’ τρίμηνο θα έχουμε ένα πολύ καλό θετικό οικονομικό αποτέλεσμα, με δεδομένο μάλιστα ότι δεν είχαμε καμία ανάσχεση των επενδύσεων. Για το γ’ τρίμηνο θα έχουμε ένα μικρότερο θετικό αποτέλεσμα σε ετήσια βάση, διότι απλά πέρυσι είχαμε ένα πολύ καλό γ’ τρίμηνο.
Για το δ’ τρίμηνο, κάθε πρόβλεψη σήμερα είναι παρακινδυνευμένη καθώς δεν γνωρίζουμε πως θα εξελιχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο αυτός θα επηρεάσει περαιτέρω τον παγκόσμιο πληθωρισμό και την κρίση στην ενέργεια. Έτσι θα ήθελα να αποφύγω μια πρόβλεψη για το δ’ τρίμηνο. Φαίνεται πάντως με τα έως τώρα στοιχεία, ότι είναι λογικό ο στόχος της ανάπτυξης να αναθεωρηθεί. Το 4% που έχει θέσει ως στόχο η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος για εφέτος, προσωπικά θεωρώ ότι είναι ένας εφικτός οικονομικός στόχος για το 2022.
• Ένα μεγάλο πρόβλημα ωστόσο παραμένει, ο πληθωρισμός. Είναι όμως δικαιολογημένες οι ανατιμήσεις π.χ. 23% στα έλαια, 10% στο ψωμί κ.λπ., που αναφέρει η ΕΛΣΤΑΤ ή υπάρχουν και αθέμιτες κερδοσκοπικές πρακτικές;
Κατ’ αρχάς, επειδή διάβασα και ένα άρθρο στην «Καθημερινή» του καλού φίλου κ. Πάσχου Μανδραβέλη, όλα τα άρθρα που συγκρίνουν τον πληθωρισμό του 2022 και τον προδικάζουν ως έναν από τους υψηλότερους στην Ευρωζώνη, είναι εντελώς λανθασμένα. Δεν λαμβάνουν υπόψιν ότι εμείς ξεκινάμε από αρνητική βάση. Το είχαμε πει από την αρχή στο υπ. Ανάπτυξης -αλλά αυτά περνάνε στα ψιλά- ότι το α’ εξάμηνο του 2022, η Ελλάδα θα είναι πάνω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης, υποχρεωτικά. Για ποιο λόγο; Για καθαρά στατιστικούς λόγους. Πέρυσι εμείς είχαμε αποπληθωρισμό -είχαμε δηλαδή τιμές χαμηλότερες του φυσιολογικού.
Άρα, σε μια χρονιά πληθωριστικών πιέσεων, οι τιμές συγκρινόμενες με τις χαμηλότερες του φυσιολογικού που είχαμε πέρυσι, θα φαίνονται αθροιστικά μεγαλύτερες. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα έχει (φέτος) υψηλότερο πληθωρισμό από την Ευρωζώνη. Σε ετήσια βάση, τόσο η δική μας πρόβλεψη, όσο και της Eurostat, δείχνει ότι θα είναι λίγο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Άρα όλα τα σχετικά άρθρα ξεχνάνε το βασικό στατιστικό μέγεθος και είναι λανθασμένα.
Επισημαίνω ότι σε όλο το α’ εξάμηνο, μέχρι και το μήνα Ιούνιο του 2021 ο πληθωρισμός ήταν μείον ένα και κάτι (- 1% και λιγότερο). Η Ελλάδα επομένως δεν έχει μεγαλύτερο πρόβλημα πληθωρισμού, απ’ ό,τι οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Απόδειξη είναι ότι στο σύνολο του 2021 ο ετήσιος πληθωρισμός ήταν ο δεύτερος χαμηλότερος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν μπορεί ξαφνικά να έχουμε πρόβλημα πληθωρισμού το 2022, όταν το 2021 είχαμε το δεύτερο χαμηλότερο. Και το σχετικό συμπέρασμα είναι λάθος, διότι δε λαμβάνει υπ’ όψιν την στατιστική βάση υπολογισμού.
Αυτό σημαίνει ότι όλα είναι ρόδινα; Ασφαλώς, όχι. Θα έχουμε πολύ μεγάλο πληθωρισμό όλο το 2022 στον ευρωπαϊκό μέσο ή λίγο χαμηλότερα από αυτόν. Αυτός όμως είναι ένας υψηλός πληθωρισμός, άρα υπάρχει ζήτημα ακρίβειας, όπως ακριβώς το θέσατε. Μέχρι σήμερα που μιλάμε -επαναλαμβάνω ότι η πρόβλεψη στο μέλλον έχει στοιχεία προφητείας και δεν θέλω να γίνω προφήτης, διότι «πας προφήτης μετά Χριστόν, γάιδαρος εστίν» που λέει και η παροιμία- αλλά μέχρι σήμερα που μιλάμε, η συμπεριφορά των συμπολιτών μας δεν έχει δραματικά επηρεαστεί από τον πληθωρισμό. Η καταναλωτική δαπάνη δηλαδή εξακολουθεί να είναι υψηλή…
• Αυτό πώς προκύπτει;
Από την στατιστική και (τα έσοδα) του ΦΠΑ. Έχουμε ακόμη έντονη κατανάλωση. Αυτό όμως μπορεί να έχει διάφορες ερμηνείες. Δεν ισχυρίζομαι ότι ο κόσμος δεν υποφέρει. Παραδείγματος χάριν, η αύξηση του τουρισμού που ξεκίνησε νωρίς, έφερε έναν επιπλέον πληθυσμό στη χώρα που και αυτός κάτι καταναλώνει. Και αυτό αθροίζεται στην κατανάλωση που δεν είχαμε πέρυσι. Έτσι, για να μην παρεξηγηθώ, δεν λέω ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ως προς την καθημερινότητα μας. Ως προς την οικονομία όμως, φαίνεται ότι δεν υπάρχει.
• Πότε θα έρθει το νέο fuelpass και θα ήθελα να ρωτήσω, μήπως η κυβέρνηση φάσκει και αντιφάσκει με το θέμα της στοχευμένης και της οριζόντιας ενίσχυσης των αγορών καυσίμων; Γιατί στο diesel υπάρχει οριζόντια μείωση, ενώ στην βενζίνη δεν υπάρχει;
H χρήση του πετρελαίου κίνησης έχει να κάνει και με την επαγγελματική χρήση. Δεν είναι μόνον προσωπική η χρήση. Η κυβέρνηση, δίνοντας μια μεγαλύτερη ενίσχυση στο diesel, στόχο έχει να ενισχύσει την οικονομία. Αντίθετα, η βενζίνη αφορά στον ιδιώτη καταναλωτή, ενώ κανένας επαγγελματίας δεν αξιοποιεί βενζινοκίνητα αυτοκίνητα για επαγγελματική χρήση. Το σύνολο των μέτρων της κυβέρνησης, π.χ. τα δάνεια, τα ενοίκια κ.λπ. έχουν διαφορετικά κριτήρια εφαρμογής ανάλογα με το σε ποιους απευθύνεται. Για παράδειγμα, στις επαγγελματικές μισθώσεις έχει μπει όριο 3%. Στις οικιακές όχι. Άρα δεν πρέπει να γίνεται σύγκριση του μέτρου που στοχεύει κατά κύριο λόγο στους επαγγελματίες κι ενός άλλου που στοχεύει σε ιδιώτες. Το πρώτο έχει να κάνει με τον πυρήνα της οικονομίας, το κόστος παροχής υπηρεσιών, και την ανταγωνιστικότητα της.
• Επομένως, κατά την άποψή σας, δεν φάσκει και αντιφάσκει η κυβέρνηση στα εφαρμοζόμενα μέτρα;
Καθόλου δεν φάσκει και αντιφάσκει. Ασφαλώς, όμως, αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει πρόβλημα με τις τιμές των καυσίμων και στο μέτρο των δημοσιονομικών περιθωρίων θα το επιτρέψουν, θα έρθει το υπουργείο Οικονομικών να πραγματοποιήσει τις ανακοινώσεις που πρέπει. Όχι όμως οριζόντια κι έχουμε εξηγήσει πολλές φορές τους λόγους που αυτό που δεν μπορεί αυτό να συμβεί.
• H ΝΔ, θεωρητικά νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση και «ακραία νεοφιλελεύθερη», όπως σας κατηγορούν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ξόδεψέ τα περισσότερα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή κυβέρνηση, φιλελεύθερη ή σοσιαλδημοκρατική, σε επιδοτήσεις και ενισχύσεις, τόσο κατά την πανδημία, όσο και τώρα στην ενεργειακή κρίση. Και αυτό παρά το δυσμενές χρέος της. Πώς το δικαιολογείτε αυτό; Και μήπως η κυβέρνηση με αφορμή τις κρίσεις, ακολουθεί μια πελατειακή πολιτική του παρελθόντος;
Η αντιμετώπιση από τις αγορές των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση, αποδεικνύει την ορθότητα των επιλογών της και όχι την πελατειακή λογική. Γιατί; Πράγματι, η Ελλάδα τα χρόνια της πανδημίας είχε μεγαλύτερο έλλειμμα από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, και αυτό είναι οξύμωρο για μια χώρα που έχει το μεγαλύτερο λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Όμως κρίναμε, και οι αγορές μας επιβράβευσαν με πολύ χαμηλά επιτόκια -τώρα τα επιτόκια έχουν αυξηθεί όχι λόγω των μέτρων που λαμβάνουμε, αλλά λόγω διεθνούς περιβάλλοντος- επειδή όλοι είχαμε συνείδηση ότι η Ελλάδα εξερχόμενη από μια 10ετή κρίση είχε επιχειρήσεις και νοικοκυριά χωρίς λίπος για να καταναλώσουμε, χωρίς οικονομικές αντοχές. Αν δεν παίρναμε τα μέτρα που πήραμε, θα ρισκάραμε μια συνολική κατάρρευση της οικονομίας, με μεγάλη άνοδο της ανεργίας και τελικά, μεγάλη ζημία στον οικονομικό μας κύκλο.
Με τα μέτρα που πήραμε, διασώσαμε τον πυρήνα της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας, μειώσαμε την ανεργία και εν τέλει αυξήσαμε τα φορολογικά μας έσοδα -με μεγαλύτερο έλλειμμα. Για να μην παρεξηγηθώ δεν μπορούμε να έχουμε διαρκώς μεγαλύτερο έλλειμμα. Η Ελλάδα πρέπει να έχει φέτος έλλειμμα κοντά στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, και του χρόνου πλεόνασμα. Διότι αλλιώς θα έχουμε πρόβλημα στις αγορές. Με το σχέδιο όμως που έχουμε οικοδομήσει, δεν θα έχουμε πρόβλημα.
• Αν όμως, η ενεργειακή και η ρωσο-ουκρανική κρίση συνεχιστεί, τι θα συμβεί;
Υπάρχει ένα όριο που οι κρατικοί προϋπολογισμοί μπορούν να αντιμετωπίσουν μια τέτοιου μεγέθους παγκόσμια κρίση. Έχω πει από την αρχή ότι η κρίση αυτή θέτει πλέον ζητήματα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν από μεμονωμένα κράτη. Θα δείτε άλλες χώρες, και όχι κατ’ ανάγκη πλουσιότερες ή με μεγαλύτερο βασικό μισθό από εμάς, οι οποίες έχουν πληθωρισμό 15% και 18%. Καμία χώρα μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό που έχει συμβεί. Και αυτό που έχει συμβεί, ο πόλεμος δηλαδή, είναι πάνω από τις δυνάμεις των κρατικών προϋπολογισμών. Άρα σε κάποιο δεδομένο σημείο η Ευρώπη θα πρέπει να δώσει λύση. Ειδικά μετά τις κυρώσεις που επέβαλε κατά της Ρωσίας, θα πρέπει να αναλάβει και το κόστος.
•Εκλογές το Φθινόπωρο θα έχουμε;
Oι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Το έχει πει ο πρωθυπουργός πάρα πολλές φορές, το είπε και χθες (σ.σ. Πέμπτη 9/6) στην εκδήλωση των βραβείων στο ΕΒΕΑ. Δεν ξέρω αν θα είναι 7 Ιουλίου, αλλά θα είναι στο τέλος της τετραετίας. Μην με βάζετε να πω ημερομηνίες, αλλά σίγουρα δεν θα είναι πρόωρες οι εκλογές.
• Ανασχηματισμό θα έχουμε;
Απ’ ό,τι θυμάμαι την τελευταία φορά που κοίταξα το ΦΕΚ των αρμοδιοτήτων μου, δεν είχα καμία αρμοδιότητα επί του ανασχηματισμού.
• Κάποιοι ισχυρίζονται ότι πάτε σε άλλο υπουργείο;
Σε όλη μου την πολιτική διαδρομή μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα επί Κυριάκου Μητσοτάκη έχουν ακουστεί πολλά. Όταν ήταν να με χρίσει αντιπρόεδρο, όλοι λέγανε «σίγα μην με κάνει αντιπρόεδρο». Όταν έγινα αντιπρόεδρος, πολλοί λέγανε ότι θα με «βγάλει από αντιπρόεδρο». Όταν έγινε κυβέρνηση λέγανε ότι «δεν θα με κάνει υπουργό». Όταν με έκανε υπουργό, λέγανε ότι «σύντομα θα με βγάλει από υπουργό». Το ίδιο συνεχίζεται και τώρα. Τι να σας πω. Ρωτήστε τον πρωθυπουργό.
• Tην ερχόμενη εβδομάδα ξεκινά το νέο ΕΣΠΑ και το νέο πρόγραμμα της Ανταγωνιστικότητας. Tι πρέπει να αναμένει η αγορά σχετικά με τις εκταμιεύσεις και πότε;
Κατ’ αρχάς, θέλω να ξεκαθαρίσω ότι θα ήθελα η έγκριση αυτή να είχε γίνει πολύ νωρίτερα. Καίτοι είμαστε η πρώτη χώρα που έλαβε έγκριση του πλαισίου απ’ όλη την Ευρώπη και η πρώτη χώρα που λαμβάνει έγκριση των προγραμμάτων της, τουλάχιστον ένα χρόνο νωρίτερα από την δεύτερη στη σειρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση για δικούς της εσωτερικούς άργησε πάρα πολύ να μας δώσει αυτή την έγκριση. Την αναμέναμε τέλη του περασμένου έτους, αρχές του επομένου. Υπήρξε δηλαδή καθυστέρηση 6 μηνών. Αυτά είναι χρήματα που δεν μπορούν να λείψουν από τη φετινή χρονιά και γι’ αυτό θα τρέξουμε πολύ γρήγορα μέσα στο καλοκαίρι, προκειμένου να έχουμε εκταμιεύσεις μέσα στο 2022.
• Πριν από λίγες ημέρες δηλώσατε ότι δεν θεωρείτε πιθανή μια εχθρική ενέργεια της Τουρκίας στο Αιγαίο. Πού στηρίζετε αυτή την αισιοδοξία σας, τη στιγμή μάλιστα που η ρητορική της Γείτονος ανεβάζει τους τόνους και το είδος απειλών;
Πάντα προσπαθώ να εφαρμόζω τους κανόνες της λογικής στις προβλέψεις, όσο το δυνατόν τα ανθρώπινα πράγματα επιτρέπουν τις προβλέψεις. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε η Ελλάδα είναι πολύ ισχυρότερη απ’ ότι πριν δύο χρόνια και σε επίπεδο άμυνας και σε επίπεδο συμμάχων. Επίσης ο κόσμος είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένος κατά των αναθεωρητικών δυνάμεων, λόγω του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, απ’ ότι πριν δύο χρόνια. Άρα, εφόσον δεν επιδίωξαν (οι Τούρκοι) κάτι σοβαρότερο το 2020, μου φαίνεται εντελώς παράλογο να το επιδιώξουν δύο χρόνια μετά. Επαναλαμβάνω ότι όλα αυτά, τα λέω με άξονα και γνώμονα την λογική. Αν δεν υπάρχει λογική όμως, και η Τουρκία αποτολμήσει κάτι από αυτά τα παράλογα που υποστηρίζει ο Τούρκος πρόεδρος, μην έχετε καμία αμφιβολία. Oι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι ισχυρότερες παρά ποτέ, οι σύμμαχοι μας ισχυρότεροι παρά ποτέ. H Τουρκία θα το μετανιώσει πικρά, αν ξεπεράσει τα όρια.
Θα ήθελα, ωστόσο, να τονίσω ότι συμφέρον των δύο λαών είναι η ειρήνη και αυτό που εμείς επιθυμούμε είναι η ειρήνη. Επίσης, θέλω να επισημάνω ότι όλη η συζήτηση περί παραβιάσεως της συνθήκης της Λωζάννης από την Τουρκία είναι και παράλογη και ψευδής. Εάν πράγματι κάποιοι παραβίασαν αυτή τη συνθήκη, είναι η ίδια η Τουρκία, τόσο ως προς τα δικαιώματα των κατοίκων της Ίμβρου και της Τενέδου, και ως προς τα δικαιώματα των ρωμιών της Πόλης. Άρα, θα ήθελα να πω προς στον Τούρκο πρόεδρο, ότι ο τελευταίος που έχει συμφέρον να δημιουργήσει νομικό ζήτημα περί παραβιάσεων της Συνθήκης της Λωζάννης είναι η Τουρκία, που την έχει παραβιάσει πολύ.
