Τα υπέρ και τα κατά της αύξησης των επιτοκίων
Η συνεδρίαση στη Φρανκφούρτη ξεκίνησε καταγράφοντας ένα πραγματικό κύμα υπέρ της αύξησης των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης. «Γεράκια» και «περιστέρια» είχαν σχεδόν συμφωνήσει πριν ακόμη φτάσουν στη διαδικασία της ψηφοφορίας στα κεντρικά γραφεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ότι με τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη στο 9,1%, δεν υπάρχουν περιθώρια για συζητήσεις, κι έτσι η απόφαση ελήφθη ομόφωνα, όπως μας είπε πρόσωπο που γνωρίζει πολύ καλά την πορεία της συνεδρίασης. Πλέον, το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ έχει διαμορφωθεί στο 1,25% και ήδη διαγράφεται (σύμφωνα με το Bloomberg) πρόθεση και νέας αύξησης κατά το ίδιο ποσοστό τον Οκτώβριο. Ιστορικά, οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης σχεδόν δεν θυμούνται πότε είχαν πάρει ξανά τέτοιες αποφάσεις, καθώς εδώ και 11 χρόνια μόνο μείωναν ή διατηρούσαν σταθερά τα επιτόκια. Η τελευταία φορά που είχαν ανακοινώσει αύξηση κατά 75 μονάδες ήταν το 1999, όταν τότε το ευρώ βρισκόταν στα πρώτα του πολύ δειλά βήματα.
Τα στεγαστικά δάνεια
Σύμφωνα με την Κριστίν Λαγκάρντ η επαναφορά του πληθωρισμού στο 2% παραμένει ο βασικός στόχος της ΕΚΤ και αυτό σημαίνει και νέες αυξήσεις επιτοκίων, οι οποίες μοιραία θα έχουν άμεση αντανάκλαση στο κόστος αποπληρωμής των δανείων. Υπολογίζεται ότι 9 στα 10 στεγαστικά δάνεια έχουν κυμαινόμενο επιτόκιο, συνδεδεμένο με το επιτόκιο Euribor, το οποίο ακολουθεί τη διακύμανση των επιτοκίων της ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση κατά 0,75% θα αυξήσει τη δόση ενός μέσου δανείου 100.000 ευρώ κατά 37 ευρώ το μήνα, όταν η διάρκεια αποπληρωμής είναι τα 15 χρόνια. Για διάρκεια αποπληρωμής 20 ετών η αύξηση υπολογίζεται στα 39 ευρώ το μήνα. Αύξηση της δόσης του δανείου τους θα δουν και οι επιχειρήσεις, καθώς για ένα μέσο δάνειο 200.000 ευρώ με επιτόκιο 5,5%, η δόση θα επιβαρυνθεί κατά 76 ευρώ το μήνα όταν η διάρκεια αποπληρωμής έχει οριστεί στα 10 έτη. Μοιραία αρκετοί είναι εκείνοι που ανησυχούν ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων θα επηρεάσουν αυξητικά τα κόκκινα δάνεια. Για την ώρα ο προβληματισμός δεν είναι μεγάλος, όμως με δεδομένη την πρόθεση για συνέχιση των αυξήσεων των επιτοκίων, εύλογα η ανησυχία αποκτά ουσία.
Τα επιτόκια στους τραπεζικούς λογαριασμούς
Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες αναμένεται να περάσουν μόνο το 50% της αύξησης των επιτοκίων στους τραπεζικούς λογαριασμούς των πελατών τους (ενδεχομένως και λίγο λιγότερο), γεγονός όμως που κάνει ακόμη πιο ασύμφορη τη διατήρηση χρημάτων στα καταθετικά προϊόντα, καθώς η αξία τους ροκανίζεται όλο και πιο έντονα από τον πληθωρισμό.
Το σημαντικό, πάντως, είναι οι αυξήσεις των επιτοκίων να πετύχουν σύντομα τον σκοπό για τον οποίο αποφασίζονται, που δεν είναι άλλος παρά η πτώση του πληθωρισμού. Αν αυτό όντως επιτευχθεί, τότε το 2024 (διότι κάπου εκεί προβλέπεται η ουσιαστική συγκράτηση του τιμάριθμου) τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα σηκώσουν μικρότερα βάρη. Στα θετικά καταγράφεται και η συγκράτηση της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου, καθώς το κοινό νόμισμα ήδη ανέκαμψε πάνω από το ένα προς ένα, γεγονός που κάνει πιο προσιτές τις αγορές, αλλά και τα ταξίδια εκτός ευρωζώνης.
Στον αντίποδα πάντως, οι αυξήσεις επιτοκίων κάνουν αρνητικές τις προοπτικές της ανάπτυξης. Όπως τονίζουν οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές, η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται στο κατώφλι της ύφεσης και φυσικά οι αυξήσεις των επιτοκίων απλά την ωθούν ακόμη πιο γρήγορα σε αυτή την πορεία. Στην ΕΚΤ πάντως το βασικό σενάριο εξακολουθεί να προβλέπει στασιμότητα της οικονομίας, με πρόβλεψη για ανάπτυξη κατά 0,9% το 2023, ενώ το δυσμενές σενάριο κάνει πρόβλεψη για ύφεση κάτι που η Κριστίν Λαγκάρντ στη καθιερωμένη συνέντευξή της μετά τη συνεδρίαση των Κεντρικών Τραπεζιτών, χαρακτήρισε «πραγματικά σκοτεινό».
Τα στεγαστικά δάνεια
Σύμφωνα με την Κριστίν Λαγκάρντ η επαναφορά του πληθωρισμού στο 2% παραμένει ο βασικός στόχος της ΕΚΤ και αυτό σημαίνει και νέες αυξήσεις επιτοκίων, οι οποίες μοιραία θα έχουν άμεση αντανάκλαση στο κόστος αποπληρωμής των δανείων. Υπολογίζεται ότι 9 στα 10 στεγαστικά δάνεια έχουν κυμαινόμενο επιτόκιο, συνδεδεμένο με το επιτόκιο Euribor, το οποίο ακολουθεί τη διακύμανση των επιτοκίων της ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση κατά 0,75% θα αυξήσει τη δόση ενός μέσου δανείου 100.000 ευρώ κατά 37 ευρώ το μήνα, όταν η διάρκεια αποπληρωμής είναι τα 15 χρόνια. Για διάρκεια αποπληρωμής 20 ετών η αύξηση υπολογίζεται στα 39 ευρώ το μήνα. Αύξηση της δόσης του δανείου τους θα δουν και οι επιχειρήσεις, καθώς για ένα μέσο δάνειο 200.000 ευρώ με επιτόκιο 5,5%, η δόση θα επιβαρυνθεί κατά 76 ευρώ το μήνα όταν η διάρκεια αποπληρωμής έχει οριστεί στα 10 έτη. Μοιραία αρκετοί είναι εκείνοι που ανησυχούν ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων θα επηρεάσουν αυξητικά τα κόκκινα δάνεια. Για την ώρα ο προβληματισμός δεν είναι μεγάλος, όμως με δεδομένη την πρόθεση για συνέχιση των αυξήσεων των επιτοκίων, εύλογα η ανησυχία αποκτά ουσία.
Τα επιτόκια στους τραπεζικούς λογαριασμούς
Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες αναμένεται να περάσουν μόνο το 50% της αύξησης των επιτοκίων στους τραπεζικούς λογαριασμούς των πελατών τους (ενδεχομένως και λίγο λιγότερο), γεγονός όμως που κάνει ακόμη πιο ασύμφορη τη διατήρηση χρημάτων στα καταθετικά προϊόντα, καθώς η αξία τους ροκανίζεται όλο και πιο έντονα από τον πληθωρισμό.
Το σημαντικό, πάντως, είναι οι αυξήσεις των επιτοκίων να πετύχουν σύντομα τον σκοπό για τον οποίο αποφασίζονται, που δεν είναι άλλος παρά η πτώση του πληθωρισμού. Αν αυτό όντως επιτευχθεί, τότε το 2024 (διότι κάπου εκεί προβλέπεται η ουσιαστική συγκράτηση του τιμάριθμου) τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα σηκώσουν μικρότερα βάρη. Στα θετικά καταγράφεται και η συγκράτηση της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου, καθώς το κοινό νόμισμα ήδη ανέκαμψε πάνω από το ένα προς ένα, γεγονός που κάνει πιο προσιτές τις αγορές, αλλά και τα ταξίδια εκτός ευρωζώνης.
Στον αντίποδα πάντως, οι αυξήσεις επιτοκίων κάνουν αρνητικές τις προοπτικές της ανάπτυξης. Όπως τονίζουν οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές, η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται στο κατώφλι της ύφεσης και φυσικά οι αυξήσεις των επιτοκίων απλά την ωθούν ακόμη πιο γρήγορα σε αυτή την πορεία. Στην ΕΚΤ πάντως το βασικό σενάριο εξακολουθεί να προβλέπει στασιμότητα της οικονομίας, με πρόβλεψη για ανάπτυξη κατά 0,9% το 2023, ενώ το δυσμενές σενάριο κάνει πρόβλεψη για ύφεση κάτι που η Κριστίν Λαγκάρντ στη καθιερωμένη συνέντευξή της μετά τη συνεδρίαση των Κεντρικών Τραπεζιτών, χαρακτήρισε «πραγματικά σκοτεινό».
