Από τον Σεπτέμβριο του 2019 και για τα επόμενα πέντε χρόνια, η Βασιλική Λαζαράκου θα βρίσκεται στο τιμόνι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, της ανώτατης εποπτικής Αρχής για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Πρόκειται για την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο στα 33 χρόνια που ο εν λόγω θεσμικός φορέας λειτουργεί ως ανεξάρτητη Αρχή, υπαγόμενη στο Υπουργείο Οικονομικών και μάλιστα, αρχής γενομένης από τον Οκτώβριο του 2022, θα ασκεί παράλληλα καθήκοντα ως μέλος του Δ.Σ. του Διεθνούς Οργανισμού Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς IOSCO.

Επί των ημερών της έχουν συντελεστεί σημαντικές αλλαγές, ενώ έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες που αφορούσαν στον εκσυγχρονισμό του πλαισίου της εταιρικής διακυβέρνησης, στην υιοθέτηση ενός νέου τύπου οργανισμού εναλλακτικών επενδύσεων, αλλά και σε βελτιώσεις και αλλαγές του θεσμικού πλαισίου της κεφαλαιαγοράς.


Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο powergame.gr, η Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και Μέλος του ΔΣ της ESMA Βασιλική Λαζαράκου μιλά για την προοπτική της ελληνικής οικονομίας, η οποία έχει εισέλθει σε έναν ενάρετο κύκλο δυναμικής ανάκαμψης, σχολιάζει την επενδυτική στροφή που παρατηρείται στα κρυπτονομίσματα και απαντά στο ερώτημα του πόσο ασφαλείς θεωρούνται τέτοιου είδους τοποθετήσεις, αναφέρεται στην πορεία του ελληνικού χρηματιστηρίου, ενώ επισημαίνει την αναγκαιότητα χάραξης στρατηγικών ESG για τις ελληνικές εισηγμένες.

Κα Λαζαράκου, έπειτα από τρεις διαδοχικές κρίσεις (οικονομική, υγειονομική, ενεργειακή) η ελληνική οικονομία κατάφερε να ορθοποδήσει και να αποκτήσει την απαιτούμενη σταθερότητα. Από την επαφή σας με το επιχειρείν και την αγορά, ποιες οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και ποιες οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τις ελληνικές εισηγμένες;
Παρά την αρνητική διεθνή συγκυρία, η ελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε έναν ενάρετο κύκλο δυναμικής ανάκαμψης. Η θετική πορεία σημαντικών δεικτών της ελληνικής οικονομίας αποδεικνύει με τον πιο εμφατικό τρόπο τις σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης που ξεδιπλώνονται για τα επόμενα χρόνια. Προτεραιότητά για εμάς παραμένει η συμβολή στην περαιτέρω ανάπτυξη της εγχώριας κεφαλαιαγοράς καθώς και στην ενδυνάμωση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης των εισηγμένων και της οικονομίας. Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης που θα συμβάλλει στην αύξηση της κινητικότητας από εταιρίες που ενδιαφέρονται να αντλήσουν κεφάλαια από την κεφαλαιαγορά. Στο πλαίσιο αυτό εντάχθηκαν και οι πρωτοβουλίες μας που αφορούσαν σε πρόταση για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου της εταιρικής διακυβέρνησης, για την υιοθέτηση ενός νέου τύπου οργανισμού εναλλακτικών επενδύσεων αλλά και τις βελτιώσεις και αλλαγές του θεσμικού πλαισίου της κεφαλαιαγοράς.


Πώς βλέπουν οι ξένοι επενδυτές τη χώρα; Είναι πρόθυμοι να προβούν σε τοποθετήσεις;
Η διεθνής επενδυτική κοινότητα δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον για τη θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και για τους τομείς που προσφέρουν σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες. Οι μεγάλες ξένες επενδύσεις στη χώρα από πολυεθνικούς κολοσσούς που μέχρι πριν λίγα χρόνια μας αγνοούσαν, αλλά και δημοσιεύματα όπως πχ το πρόσφατο των FT που συμπεριέλαβε την Ελλάδα στα 7 θαύματα του οικονομικού κόσμου, αποτυπώνουν έμπρακτα τη στάση των ξένων επενδυτών προς την Ελλάδα. Το ενδιαφέρον αυτό επεκτείνεται και σε ελληνικές εισηγμένες, οι οποίες με τα θετικά οικονομικά αποτελέσματα τους και την ανθεκτικότητα που έχουν επιδείξει στις διαδοχικές κρίσεις, μπαίνουν στο μικροσκόπιο των επενδυτών. Βασική προτεραιότητα για εμάς είναι καταρχάς να συμβάλουμε στη διαμόρφωση του κανονιστικού πλαισίου σε ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο το οποίο θα επιτρέπει την ανάπτυξη της κεφαλαιαγοράς συνολικά. Ταυτόχρονα, επιδιώκουμε να διασφαλίσουμε την τήρηση του κανονιστικού πλαισίου της κεφαλαιαγοράς στην εγχώρια αγορά που είναι καθοριστικός παράγοντας για την προσέλκυση νέων διεθνών επενδυτών για την ανάπτυξη της ελληνικής κεφαλαιαγοράς.

Πόσο αισιόδοξη αισθάνεστε για την αντιμετώπιση των αυξημένων αναγκών της χρηματιστηριακής κοινότητας, σε ένα πλαίσιο μεταβλητότητας και διαρκών ανατροπών; Τι είδους εναλλακτικά σενάρια κάνετε για να προβλέψετε πιθανές δυσλειτουργίες;
Καταρχήν, ξεκίνησε διεθνώς ένας σημαντικός κύκλος ανόδου των επιτοκίων. Όταν παγιωθεί η κατάσταση και οι αγορές απορροφήσουν τους κραδασμούς της νέας οικονομικής πραγματικότητας, οι κεφαλαιαγορές θα είναι και πάλι βασική διέξοδος των επιχειρήσεων για την άντληση φθηνού χρήματος. Η άνοδος των επιτοκίων αυξάνει το ειδικό βάρος των κεφαλαιαγορών ως επιχειρηματική επιλογή. Στόχος μας είναι η αποτελεσματική λειτουργία της κεφαλαιαγοράς με στόχο τη διασφάλιση ρευστότητας για τις ελληνικές επιχειρήσεις και σε αυτόν τον ρόλο επικεντρωνόμαστε τώρα. Κατά τη γνώμη μου, τρία ζητήματα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για την ανάπτυξη της εγχώριας κεφαλαιαγοράς: τυχόν αλλαγές που απαιτούνται για ένα ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο, ο σχεδιασμός νέων προϊόντων, αλλά και η περαιτέρω χρήση νέων τεχνολογιών (fintech, ψηφιοποίηση κ.λπ.) στον τρόπο λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς συνολικά, διασφαλίζοντας πάντα την προστασία των επενδυτών.


Βιωσιμότητα, αειφορία, πράσινη ανάπτυξη είναι λέξεις που ενσωματώθηκαν στο νέο επικοινωνιακό αφήγημα των επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα το ESG αποτελεί σημαντικό δείκτη για την προοπτική ανάπτυξης μια εταιρείας, αλλά και εχέγγυο και την άντληση πόρων από τις τράπεζες. Σε επίπεδο εισηγμένων εταιρειών, πόσο ψηλά σκοράρουν σε θέματα ESG;
Η ανάγκη να προχωρήσουμε στη μετάβαση, προς μία νέα οικονομία, κυκλική και πράσινη, είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η πράσινη ανάπτυξη μαζί με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την καινοτομία είναι σήμερα τα βασικά στοιχεία για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, τα οποία είναι ικανά να καταστήσουν τις εισηγμένες πιο ανθεκτικές στις κρίσεις. Η στρατηγική ESG είναι στις προτεραιότητες για τις ελληνικές εισηγμένες, που δείχνουν να εμπεδώνουν έννοιες, όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, απαραίτητο στοιχείο για να έλξουν το επενδυτικό ενδιαφέρον..

Υπάρχουν στην Ελλάδα τα αναγκαία κίνητρα και εργαλεία υποστήριξης για να προχωρήσει εγκαίρως και με επιτυχία ο «πράσινος» μετασχηματισμός; Τι είδους πρωτοβουλίες λαμβάνει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προκειμένου να επισπεύσει αυτή τη διαδικασία;
Είμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι μετασχηματισμού για την ελληνική και παγκόσμια οικονομία. Οι Ευρωπαϊκοί πόροι διατίθενται κατά προτεραιότητα σε επενδύσεις που άπτονται της πράσινης οικονομίας. Η μετάβαση σε ένα πράσινο μέλλον είναι μονόδρομος. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα και συμμετέχει ενεργά σε ευρωπαϊκό επίπεδο στις διαβουλεύσεις και εργασίες για την ολοκλήρωση του κανονιστικού πλαισίου όσον αφορά την ταξινομία και τις γνωστοποιήσεις για θέματα αειφορίας αλλά και για όλα τα υπόλοιπα θέματα που είναι υπό επεξεργασία σήμερα.

Στόχος της συγκεκριμένης νομοθεσίας είναι να υπάρξει σωστή πληροφόρηση του επενδυτικού κοινού ώστε, μεταξύ άλλων, να αποφευχθεί το το greenwashing, ενώ οι ευκαιρίες που δημιουργούνται από την πράσινη μετάβαση (πράσινα ομόλογα, πράσινες επενδύσεις κ.λπ.) είναι πολλές, ιδίως εάν οι εταιρίες αποφασίσουν να επενδύσουν στην καινοτομία, και θα πρέπει να αξιοποιηθούν από τις εγχώριες εισηγμένες.

Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια έντονη στροφή στα κρυπτονομίσματα. Πόσο αποδοτική και συνάμα ασφαλής θεωρείται μια τέτοιου είδους επένδυση και ποιος ο εποπτικός ρόλος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς;
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς είναι η αρμόδια αρχή μόνο για την εποπτεία της εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για την «πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας» (ν.4557/2018) από τους παρόχους υπηρεσιών α) ανταλλαγής μεταξύ εικονικών νομισμάτων και παραστατικών νομισμάτων αλλά και β) από όσους προσφέρουν υπηρεσίες θεματοφυλακής ψηφιακών πορτοφολιών. Δηλαδή εποπτεύουμε μόνο ως προς τα συγκεκριμένα θέματα που αφορούν στην αντιμετώπιση του «ξεπλύματος χρήματος» από τους προαναφερόμενους παρόχους.

Σήμερα, δεν υφίσταται ακόμη εθνική ή ευρωπαϊκή νομοθεσία που να θεσμοθετεί προληπτική εποπτεία των παρόχων Αλλά αναμένουμε πολύ σύντομα τη ρύθμιση των θεμάτων για την αγορά αυτή σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, καθώς πολύ πρόσφατα ολοκληρώθηκε η πολιτική συμφωνία για το σχέδιο Κανονισμού για τις Αγορές κρυπτονομισμάτων (MiCA).

Από την εικόνα που έχουμε οι συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα, αλλά και η δημιουργία νέων προϊόντων σε σχέση με αυτά, αυξάνονται με γρήγορο ρυθμό. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι επενδυτές πρέπει να είναι προσεκτικοί για τον αυξημένο κίνδυνο από την αγορά ή κατοχή των προϊόντων αυτών, καθώς δεν απολαμβάνουν τις εγγυήσεις που έχουν οι επενδυτικές υπηρεσίες που διέπονται από κανονιστικό πλαίσιο.

Οι εποπτικές αρχές της κεφαλαιαγοράς μέσω της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ/ESMA) έχουν επισημάνει τους κινδύνους που συνδέονται με τα κρυπτοστοιχεία και μάλιστα στην αντίστοιχη έκθεση της ESMA για τις Τάσεις, Κινδύνους και Ευπάθειες γίνεται αναλυτική αναφορά ώστε οι επενδυτές να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα στους σχετικούς κινδύνους.

Οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (EBA, EIOPA και ESMA) υπενθυμίζουν μάλιστα τη σημασία των παλαιότερων προειδοποιήσεών τους για το θέμα των κινδύνων που συνδέονται με τα κρυπτοστοιχεία τονίζοντας ότι ορισμένα κρυπτοστοιχεία είναι επικίνδυνα και κερδοσκοπικά και συνεπώς παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας απώλειας όλων των κεφαλαίων.

Τι συμβαίνει στην ελληνική αγορά; Έχουμε εικόνα για την επενδυτική δραστηριότητα των Ελλήνων στον χώρο των κρυπτονομισμάτων;
Στην Ελλάδα η διείσδυση των κρυπτονομισμάτων είναι σαφώς χαμηλότερη σε σχέση με άλλες χώρες του εξωτερικού. Παρόλα αυτά η ζήτηση για κρυπτονομίσματα παρουσιάζει αυξητική ζήτηση τόσο στη χώρα μας, όσο και στο εξωτερικό, με τη δημιουργία νέων προϊόντων, ακόμα και από μεγάλους επενδυτικούς οίκους. Στα μητρώα της Επιτροπής έχουν ενταχθεί έντεκα πάροχοι υπηρεσιών ανταλλαγής μεταξύ εικονικών νομισμάτων εκ των οποίων οι έξι είναι και πάροχοι υπηρεσιών θεματοφυλακής ψηφιακών πορτοφολιών.

Αρχής γενομένης από τον Οκτώβριο του 2022 θα ξεκινήσει και η άσκηση των καθηκόντων σας ως μέλος του Δ.Σ. του Διεθνούς Οργανισμού Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς IOSCO. Τι σημαίνει στην πράξη αυτό και ποιες οι προτεραιότητες που έχετε θέσει;
Αποτελεί ιδιαίτερα τιμητική διάκριση για εμάς καθώς πλέον πέραν του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) που είχα ήδη εκλεγεί, η ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς γίνεται και μέλος του ΔΣ του Παγκόσμιου Οργανισμού Κεφαλαιαγορών (IOSCO) εκπροσωπώντας το σύνολο των εποπτικών αρχών της Ευρώπης. Καταφέραμε σε μικρό χρονικό διάστημα να συμμετέχουμε ενεργά σε όλα τα κέντρα λήψης αποφάσεων τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Τόσο εγώ προσωπικά όσο και τα στελέχη που θα υποστηρίξουν στην συμμετοχή μας στο ΔΣ της IOSCO θα εργαστούμε με συνέπεια και υπευθυνότητα προκειμένου να εκπροσωπήσουμε επάξια την Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, αλλά και να ανταποκριθούμε στην εμπιστοσύνη των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών που στήριξαν την υποψηφιότητά μας. Φιλοδοξούμε ότι η συγκεκριμένη θητεία θα είναι μια περίοδος γόνιμου διαλόγου επί των καίριων ζητημάτων που απασχολούν σήμερα τον Οργανισμό.

Ως γυναίκα σε θέση ευθύνης, με μια επαγγελματική διαδρομή που θα ζήλευαν πολλοί, ποια θα λέγατε ότι ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε και ποια συμβουλή θα δίνατε στις γυναίκες που μάχονται για να σπάσει η γυάλινη οροφή;
Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει υπάρχουν ακόμα περιοριστικοί παράγοντες στην εξέλιξη των γυναικών. Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισα δεν ήταν άλλη από το να αποδείξω ότι δεν έχει σημασία το φύλο ενός ανθρώπου για την ανάληψη θέσης ευθύνης σε ένα κλάδο που η συμμετοχή των γυναικών είναι ακόμα περιορισμένη, έχοντας πάντα ως εφόδια τον επαγγελματισμό και τη σκληρή δουλειά για το έργο που αναλάμβανα. Εάν θα μπορούσα λοιπόν με μία φράση να απευθυνθώ στις γυναίκες, θα έλεγα: Προχωράμε μπροστά, δεν αφήνουμε κανέναν και τίποτα να μας περιορίσει.