Η Κρήτη αποκτά έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο: Στην τελική ευθεία η κατασκευή του ΒΟΑΚ μετά την υπογραφή για το τμήμα Χερσόνησος - Νεάπολη
Το επόμενο βήμα, οι διαδικασίες και το χρονοδιάγραμμα για το έργο
Έγινε το δεύτερο από τα τρία βήματα για την κατασκευή του Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), καθώς υπεγράφη η σύμβαση της Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για το τμήμα Χερσόνησος - Νεάπολη, μήκους 22,4 χιλιομέτρων.
Η σύμβαση υπεγράφη παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος τόνισε ότι «η Κρήτη θα αποκτήσει επιτέλους έναν υπερσύγχρονο, ασφαλή αυτοκινητόδρομο», προσθέτοντας πως «είμαι σίγουρος ότι θα μου δοθεί η ευκαιρία το έργο αυτό να μπορέσω να το ολοκληρώσω».
Με το έργο μήκους 22,4 χιλιομέτρων και προϋπολογισμού 290 εκατ., που έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ, Άκτωρ Παραχωρήσεις - Intrakat, πέφτει η αυλαία των υπογραφών και ξεκινά η κατασκευή των δύο μικρότερων τμημάτων του ΒΟΑΚ, που έσπασε στα τρία και υπολογίζεται να ξεπεράσει συνολικά τα 2,5 δισ. ευρώ. Με την υπογραφή της σύμβασης 30ετούς διάρκειας για το δεύτερο τμήμα ξεκινά και επίσημα η περίοδος κατασκευής του οδικού άξονα, ο οποίος αναμένεται να παραδοθεί στην κυκλοφορία το 2027.
Όπως εξηγούν, εν αντιθέσει με τους άλλους αυτοκινητοδρόμους, ο ΒΟΑΚ είναι μια σύμβαση παραχώρησης όπου οι ιδιώτες έχουν όλο τον κυκλοφοριακό κίνδυνο. Αν δεν περάσουν οι οδηγοί να πληρώσουν διόδια, δεν θα δώσει το Δημόσιο τα «σκιώδη» διόδια, τα οποία αποτελούν μιας μορφής επιδότηση που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε συνέχεια ευρωπαϊκής οδηγίας του 2016. Το ρίσκο, επομένως, για όσους συμμετέχουν στην κατασκευή του έργου είναι διπλό. Και γιατί υπάρχουν πολλές επιφυλάξεις για το πώς θα μπορέσει ο ανάδοχος της σύμβασης να επιβάλει διόδια στην Κρήτη, αλλά και γιατί υπάρχει ο φόβος της χαμηλής κυκλοφορίας, με εξαίρεση την παράκαμψη του Ηρακλείου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η μετακίνηση από τα Χανιά στον Άγιο Νικόλαο είναι το 1% των μετακινήσεων στην Κρήτη. Οι περισσότερες είναι εντός του νομού ή στον πιο κοντινό νομό (π.χ. στα Χανιά οι μετακινήσεις γίνονται προς το Ρέθυμνο, στο Ηράκλειο μέχρι το Ρέθυμνο και λίγο στον Άγιο Νικόλαο). Ο συνολικός προϋπολογισμός της σύμβασης παραχώρησης ανέρχεται σε 1,75 δισ. ευρώ, για τον οποίο έχει εξασφαλιστεί, όπως δήλωσε στην Κρήτη η πολιτική ηγεσία, χρηματοδότηση 600 εκατ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ και 200 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στο έργο έχει ενταχθεί και ωριμάζει και το τμήμα Κίσσαμος - Χανιά ως προαίρεση.
*Δημοσιεύτηκε στο «Money Pro» στις 28 Απριλίου 2023
Η σύμβαση υπεγράφη παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος τόνισε ότι «η Κρήτη θα αποκτήσει επιτέλους έναν υπερσύγχρονο, ασφαλή αυτοκινητόδρομο», προσθέτοντας πως «είμαι σίγουρος ότι θα μου δοθεί η ευκαιρία το έργο αυτό να μπορέσω να το ολοκληρώσω».
Η πρώτη σύμβαση
Να υπενθυμίσουμε ότι η πρώτη σύμβαση των 14,5 χιλιομέτρων είχε υπογραφεί τον περασμένο Σεπτέμβριο και αφορούσε το τμήμα Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος, που κατασκευάζεται από την Άκτωρ, με προϋπολογισμό 169 εκατ. ευρώ. Πλέον, για τις 8 Μαΐου, αν δεν μετακινηθεί εκ νέου ο σχεδιασμός λόγω εκλογών και απαίτησης των εργολάβων, έχει μετατεθεί η κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για το τρίτο και μεγαλύτερο έργο, αυτό της παραχώρησης μήκους 157 χιλιομέτρων, για το οποίο έχουν προεπιλεγεί από το 2018 πέντε εταιρείες (Άκτωρ Παραχωρήσεις, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Αvax, Vinci, Μytilineos - Intertoll).Με το έργο μήκους 22,4 χιλιομέτρων και προϋπολογισμού 290 εκατ., που έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ, Άκτωρ Παραχωρήσεις - Intrakat, πέφτει η αυλαία των υπογραφών και ξεκινά η κατασκευή των δύο μικρότερων τμημάτων του ΒΟΑΚ, που έσπασε στα τρία και υπολογίζεται να ξεπεράσει συνολικά τα 2,5 δισ. ευρώ. Με την υπογραφή της σύμβασης 30ετούς διάρκειας για το δεύτερο τμήμα ξεκινά και επίσημα η περίοδος κατασκευής του οδικού άξονα, ο οποίος αναμένεται να παραδοθεί στην κυκλοφορία το 2027.
Εκτελούνται εργασίες
Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο τμήμα Χερσόνησος - Νεάπολη ήδη εκτελούνται εργασίες μεταξύ της Νεάπολης και του Αγίου Νικολάου. Παράλληλα με τα έργα για τον νέο άξονα, υλοποιούνται ή έχουν δρομολογηθεί σειρά βελτιωτικών έργων για την αποφυγή τροχαίων ατυχημάτων στον υφιστάμενο δρόμο. Το νέο τμήμα, το οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει πέντε ανισόπεδους κόμβους και επτά σήραγγες, αναμένεται να ολοκληρωθεί σε ορίζοντα τεσσάρων ετών.Το βάρος
Από εδώ και στο εξής, το βάρος πέφτει στο τελευταίο και πιο δύσκολο κομμάτι του Βόρειου Οδικού Αξονα της Κρήτης, στη σύμβαση παραχώρησης που θα διασχίσει τα Χανιά έως τη Χερσόνησο, ύψους 1,7 δισ. ευρώ. Στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εκτιμούν ότι θα υπάρξουν από ένα έως δύο σχήματα που θα προσέλθουν στο επόμενο στάδιο του διαγωνισμού κι αυτό λόγω του μεγάλου ρίσκου που αναλαμβάνει ο παραχωρησιούχος από τεχνικής αλλά και χρηματοοικονομικής άποψης.Όπως εξηγούν, εν αντιθέσει με τους άλλους αυτοκινητοδρόμους, ο ΒΟΑΚ είναι μια σύμβαση παραχώρησης όπου οι ιδιώτες έχουν όλο τον κυκλοφοριακό κίνδυνο. Αν δεν περάσουν οι οδηγοί να πληρώσουν διόδια, δεν θα δώσει το Δημόσιο τα «σκιώδη» διόδια, τα οποία αποτελούν μιας μορφής επιδότηση που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε συνέχεια ευρωπαϊκής οδηγίας του 2016. Το ρίσκο, επομένως, για όσους συμμετέχουν στην κατασκευή του έργου είναι διπλό. Και γιατί υπάρχουν πολλές επιφυλάξεις για το πώς θα μπορέσει ο ανάδοχος της σύμβασης να επιβάλει διόδια στην Κρήτη, αλλά και γιατί υπάρχει ο φόβος της χαμηλής κυκλοφορίας, με εξαίρεση την παράκαμψη του Ηρακλείου.
Διόδια
Οι μελέτες για την περιοχή δείχνουν μέση ετήσια ημερήσια κυκλοφορία 25.000 διελεύσεων, εν αντιθέσει με άλλα τμήματα του οδικού δικτύου, όπου είναι πολύ χαμηλότερη. Με τη διαφορά όμως ότι για το κέντρο του Ηρακλείου, όπως και για τα αντίστοιχα κέντρα των άλλων περιοχών της Κρήτης (Ρεθύμνου, Χανίων), οι οδηγοί δεν θα πληρώνουν διόδια, για να μην επιβαρύνουν τις ημερήσιες τοπικές μετακινήσεις. Οι Kρητικοί θα καταβάλλουν διόδια για τις μετακινήσεις σε άλλους νομούς, που όμως είναι πολύ περιορισμένες.Είναι χαρακτηριστικό ότι η μετακίνηση από τα Χανιά στον Άγιο Νικόλαο είναι το 1% των μετακινήσεων στην Κρήτη. Οι περισσότερες είναι εντός του νομού ή στον πιο κοντινό νομό (π.χ. στα Χανιά οι μετακινήσεις γίνονται προς το Ρέθυμνο, στο Ηράκλειο μέχρι το Ρέθυμνο και λίγο στον Άγιο Νικόλαο). Ο συνολικός προϋπολογισμός της σύμβασης παραχώρησης ανέρχεται σε 1,75 δισ. ευρώ, για τον οποίο έχει εξασφαλιστεί, όπως δήλωσε στην Κρήτη η πολιτική ηγεσία, χρηματοδότηση 600 εκατ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ και 200 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στο έργο έχει ενταχθεί και ωριμάζει και το τμήμα Κίσσαμος - Χανιά ως προαίρεση.
*Δημοσιεύτηκε στο «Money Pro» στις 28 Απριλίου 2023
