Του Κωνσταντίνου Μίχαλου προέδρου ΚΕΕ , ΕΒΕΑ 

Εδώ και μερικούς μήνες, έχει επανέλθει στη δημόσια συζήτηση το θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης. Σε μια περίοδο κρίσιμη για τη χώρα, η κορυφαία αυτή διαδικασία του πολιτεύματος αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Είναι γι’ αυτό σημαντικό να καθοδηγείται από μια ξεκάθαρη στόχευση. Ένα σαφές όραμα, που θα εξηγεί το «γιατί» το Σύνταγμα της χώρας χρειάζεται αναθεώρηση. Μια εξίσου σαφής απάντηση, είναι ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία μπορεί να αντιμετωπιστεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που δημιούργησε – η ανέδειξε – η κρίση: την κατάρρευση της αξιοπιστίας των θεσμών και του πολιτικού προσωπικού που έχει αναλάβει να τους υπηρετεί.

Η συνταγματική αναθεώρηση οφείλει, πάνω από όλα, να εκφράσει και να δώσει απάντηση στο θεμελιώδες αίτημα της κοινωνίας, για περισσότερη υπευθυνότητα και λογοδοσία από το πολιτικό σύστημα. Στο αίτημα των πολιτών για κυβερνώντες οι οποίοι λειτουργούν βάσει συγκεκριμένων αρχών, λογοδοτούν ουσιαστικά και συστηματικά, για τις πράξεις και τις παραλείψεις τους.

Στο πλαίσιο αυτό, μπορούν να συζητηθούν ουσιαστικές αλλαγές, οι οποίες κατ’ αρχήν, θα βοηθήσουν το πολιτικό σύστημα να ανακτήσει ένα μέρος τουλάχιστον της εμπιστοσύνης των πολιτών. Αυτές θα μπορούσαν να σχετίζονται με την αναβάθμιση του ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας, την αλλαγή της διαδικασίας εκλογής του, τη θέσπιση χρονικών ορίων στις θητείες του Πρωθυπουργού, αλλά και των φορέων της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Επίσης, με την τροποποίηση των διατάξεων που αναφέρονται σε θέματα ευθύνης υπουργών, αλλά και βουλευτικής ασυλίας και προνομίων που δε σχετίζονται αποκλειστικά με την άσκηση των κοινοβουλευτικών καθηκόντων. Βεβαίως, απαιτείται συνταγματική πρόβλεψη για το Πόθεν Έσχες των πολιτικών προσώπων, ώστε να λειτουργήσει όχι πλέον τυπικά αλλά ουσιαστικά, ως μέσο ελέγχου και λογοδοσίας.

Ακόμη, πιο αναγκαίες, είναι οι αλλαγές με στόχο την αύξηση της υπευθυνότητας και της διαφάνειας στη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών και των δημοσίων πόρων. Η πρόβλεψη για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς είναι ένας τρόπος να περιορίσουμε στο μέλλον την ανεύθυνη διαχείριση εκ μέρους των εκάστοτε κυβερνώντων, με ορίζοντα την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Ένα άλλο σημαντικό ζητούμενο είναι αυτό της διασφάλισης της πολιτικής σταθερότητας και της συνέχειας στη λειτουργία του κράτους, με το Σύνταγμα να παρέχει ισχυρότερες εγγυήσεις για την εξάντληση της διάρκειας κάθε κοινοβουλευτικής περιόδου. Τέλος, η συνταγματική αναθεώρηση είναι μια ευκαιρία να κάνουμε ένα βήμα μπροστά σε δύο θέματα που αναδεικνύει εδώ και χρόνια η επιχειρηματική κοινότητα: στην κατάργηση του άρθρου 16 που απαγορεύει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων και στην αναθεώρηση του άρθρου 24, για τον εκσυγχρονισμό της δασικής νομοθεσίας ώστε να συνδυάζει αποτελεσματικότερα την προστασία του περιβάλλοντος με τις σύγχρονες αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας.

Συμπερασματικά, η διαδικασία αναθεώρησης θα πρέπει να εξυπηρετεί την ανάγκη για ένα Σύνταγμα το οποίο θα λειτουργεί πραγματικά ως καταστατικός χάρτης για το πολιτικό σύστημα, εκφράζοντας με περισσότερη σαφήνεια το πώς και με ποιους κανόνες θέλουμε να κυβερνάται αυτός ο τόπος.