Έργα πληροφορικής: Το bullying των μεγάλων αναδόχων στους υπερεργολάβους
Δεν έφταναν οι καθυστερήσεις και ο κίνδυνος να χαθούν πόροι, τώρα στα μεγάλα έργα πληροφορικής του Ταμείου Ανάκαμψης υπεισέρχονται και οι συγκρούσεις μεταξύ των μεγάλων εταιρειών πληροφορικής-αναδόχων με τους «μικρούς» της αγοράς στις τιμολογήσεις των υπεργολαβιών. Οι υπεργολάβοι που συμμετέχουν, και κατά κανόνα υλοποιούν τα έργα πληροφορικής το τελευταίο διάστημα δέχονται το «bullying» των μεγάλων εταιρειών για τις συμφωνηθείσες μεταξύ τους αμοιβές.
Επιδίωξη των μεγάλων είναι η αλλαγή των όρων συνεργασίας μεταξύ τους και μάλιστα σε βάρος των «μικρών» υπεργολάβων που υλοποιούν τα έργα. Τα εξώδικα μεταξύ των δύο πλευρών, πάνε κι έρχονται το τελευταίο διάστημα, καθώς πλέον υπογράφονται οι συμβάσεις υλοποίησης των έργων.
Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι μόλις υπογραφεί μια σύμβαση, οι ανάδοχοι καλούν τους υπεργολάβους για να περικόψουν τις συμφωνηθείσες μεταξύ τους αμοιβές. Οι τελευταίες έχουν συμφωνηθεί από την εποχή που υποβάλλονταν οι προσφορές -πιθανώς ένα ή και δύο χρόνια πριν- και μόλις υπογραφεί μια σύμβαση το πρώτο που επιχειρείται, είναι το «ψαλίδισμα» των αποζημιώσεων των υπεργολάβων του έργου.
Σε εξώδικο που διαθέτει το powergame.gr αναφέρεται ότι ανάδοχος ενός έργου, ζήτησε από υπεργολάβο του να περικόψει την αμοιβή του στο 5%, από περίπου 15% που ήταν πριν, επί του συμβατικού τιμήματος του έργου. Μάλιστα στο δικόγραφο αυτό που απευθύνεται σε μεγάλη εταιρεία πληροφορικής, φέρεται ο υπεργολάβος να έχει υλοποιήσει το πιλοτικό πρόγραμμα του έργου, τα αποτελέσματα του οποίου ζητεί πίσω η ανάδοχος Ένωση Εταιρειών.
Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν ότι η εξώδικη διαμαρτυρία αυτή, δεν συνιστά την εξαίρεση στον κανόνα. Αντίθετα πολύ λίγοι είναι εκείνοι που τηρούν τα συμφωνηθέντα πριν την υποβολή μιας προσφοράς και μετά την υπογραφή της σύμβασης. Μάλιστα οι «μικροί» της αγοράς γίνονται δέκτες της αλλαγής των όρων της συμφωνίας, αφού έχουν κάνει αρκετή δουλειά, είτε στο στάδιο της υποβολής της προσφοράς, είτε και λίγο μετά και κυρίως πριν την καταβολή της προκαταβολής για την έναρξη της υλοποίησης του έργου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι βάσει του εθνικού και κοινοτικού δικαίου, οι συμφωνίες μεταξύ αναδόχων και υπεργολάβων, περιέχονται μέσα στις προσφορές που υποβάλλουν οι πρώτοι, αλλά και στα συμβατικά κείμενα του έργου. Ειδικά στα έργα όπου η υπεργολαβία ξεπερνά το 30% του συμβατικού τιμήματος του έργου ή εκεί όπου ο υπεργολάβος παρέχει την δάνεια εμπειρία στον ανάδοχο για την υλοποίηση του έργου, όχι μόνον είναι υποχρεωτική η συμπερίληψη των υπεργολάβων στο έργο, αλλά επιπλέον ο υπεργολάβος ενέχει τις υποχρεώσεις του αναδόχου σχετικά με το ποινικό μητρώο του κ.λπ.
Το ίδιο το δίκαιο προβλέπει επίσης, πέρα από τις υπεύθυνες δηλώσεις των υπεργολάβων, την αναγραφή του τμήματος και του ποσοστού του έργου που είναι στην ευθύνη του εργολάβου. Ωστόσο, οι αναθέτουσες αρχές, όπως επίσης και το Ελεγκτικό Συνέδριο που εγκρίνει την υπογραφή των συμβάσεων, πολύ λίγη σημασία δίνουν στο μετά τη συμβασιοποίηση του έργου.
Αυτή η στάση, ιστορικά συνιστά ένα βασικό παράγοντα αποτυχίας των έργων πληροφορικής στο δημόσιο τομέα. Οι αλλαγές υπεργολάβων συνήθως γίνονται με στόχο το κόστος και όχι την επάρκεια τους. Επίσης οι ανατροπές στα συμφωνηθέντα, οδηγούν σε υποδεέστερο έργο, ακόμη και αν ο υπερεργολάβος παραμείνει ο ίδιος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι υπεργολάβοι που έχουν δαπανήσει πόρους για τη συμμετοχή τους στο έργο, όταν τους ζητείται η αλλαγή των όρων συνεργασίας με τον ανάδοχο, συνήθως την αποδέχονται προσφέροντας όμως και την… ανάλογη ποιότητα έργου.
Επιδίωξη των μεγάλων είναι η αλλαγή των όρων συνεργασίας μεταξύ τους και μάλιστα σε βάρος των «μικρών» υπεργολάβων που υλοποιούν τα έργα. Τα εξώδικα μεταξύ των δύο πλευρών, πάνε κι έρχονται το τελευταίο διάστημα, καθώς πλέον υπογράφονται οι συμβάσεις υλοποίησης των έργων.
Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι μόλις υπογραφεί μια σύμβαση, οι ανάδοχοι καλούν τους υπεργολάβους για να περικόψουν τις συμφωνηθείσες μεταξύ τους αμοιβές. Οι τελευταίες έχουν συμφωνηθεί από την εποχή που υποβάλλονταν οι προσφορές -πιθανώς ένα ή και δύο χρόνια πριν- και μόλις υπογραφεί μια σύμβαση το πρώτο που επιχειρείται, είναι το «ψαλίδισμα» των αποζημιώσεων των υπεργολάβων του έργου.
Σε εξώδικο που διαθέτει το powergame.gr αναφέρεται ότι ανάδοχος ενός έργου, ζήτησε από υπεργολάβο του να περικόψει την αμοιβή του στο 5%, από περίπου 15% που ήταν πριν, επί του συμβατικού τιμήματος του έργου. Μάλιστα στο δικόγραφο αυτό που απευθύνεται σε μεγάλη εταιρεία πληροφορικής, φέρεται ο υπεργολάβος να έχει υλοποιήσει το πιλοτικό πρόγραμμα του έργου, τα αποτελέσματα του οποίου ζητεί πίσω η ανάδοχος Ένωση Εταιρειών.
Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν ότι η εξώδικη διαμαρτυρία αυτή, δεν συνιστά την εξαίρεση στον κανόνα. Αντίθετα πολύ λίγοι είναι εκείνοι που τηρούν τα συμφωνηθέντα πριν την υποβολή μιας προσφοράς και μετά την υπογραφή της σύμβασης. Μάλιστα οι «μικροί» της αγοράς γίνονται δέκτες της αλλαγής των όρων της συμφωνίας, αφού έχουν κάνει αρκετή δουλειά, είτε στο στάδιο της υποβολής της προσφοράς, είτε και λίγο μετά και κυρίως πριν την καταβολή της προκαταβολής για την έναρξη της υλοποίησης του έργου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι βάσει του εθνικού και κοινοτικού δικαίου, οι συμφωνίες μεταξύ αναδόχων και υπεργολάβων, περιέχονται μέσα στις προσφορές που υποβάλλουν οι πρώτοι, αλλά και στα συμβατικά κείμενα του έργου. Ειδικά στα έργα όπου η υπεργολαβία ξεπερνά το 30% του συμβατικού τιμήματος του έργου ή εκεί όπου ο υπεργολάβος παρέχει την δάνεια εμπειρία στον ανάδοχο για την υλοποίηση του έργου, όχι μόνον είναι υποχρεωτική η συμπερίληψη των υπεργολάβων στο έργο, αλλά επιπλέον ο υπεργολάβος ενέχει τις υποχρεώσεις του αναδόχου σχετικά με το ποινικό μητρώο του κ.λπ.
Το ίδιο το δίκαιο προβλέπει επίσης, πέρα από τις υπεύθυνες δηλώσεις των υπεργολάβων, την αναγραφή του τμήματος και του ποσοστού του έργου που είναι στην ευθύνη του εργολάβου. Ωστόσο, οι αναθέτουσες αρχές, όπως επίσης και το Ελεγκτικό Συνέδριο που εγκρίνει την υπογραφή των συμβάσεων, πολύ λίγη σημασία δίνουν στο μετά τη συμβασιοποίηση του έργου.
Αυτή η στάση, ιστορικά συνιστά ένα βασικό παράγοντα αποτυχίας των έργων πληροφορικής στο δημόσιο τομέα. Οι αλλαγές υπεργολάβων συνήθως γίνονται με στόχο το κόστος και όχι την επάρκεια τους. Επίσης οι ανατροπές στα συμφωνηθέντα, οδηγούν σε υποδεέστερο έργο, ακόμη και αν ο υπερεργολάβος παραμείνει ο ίδιος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι υπεργολάβοι που έχουν δαπανήσει πόρους για τη συμμετοχή τους στο έργο, όταν τους ζητείται η αλλαγή των όρων συνεργασίας με τον ανάδοχο, συνήθως την αποδέχονται προσφέροντας όμως και την… ανάλογη ποιότητα έργου.
