Οι δυσάρεστοι αριθμοί για την πορεία του Ταμείου Ανάκαμψης
Στο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών δε δίνουν την εικόνα κινητοποίησης για το ζήτημα, αλλά οι αριθμοί για τις απορροφήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης είναι πολύ δυσάρεστοι! Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του προϋπολογισμού, οι απορροφήσεις του Ιουλίου περιορίστηκαν σε μόλις 100 εκατ. ευρώ. Έρχονται να προστεθούν στα 775 εκατ. ευρώ που καταφέραμε να απορροφήσουμε στο πρώτο εξάμηνο του έτους όταν ο στόχος του προϋπολογισμού για το σύνολο της φετινής χρονιάς είναι 3,6 δισ. για το σκέλος των επιδοτήσεων!
Το ανησυχητικό είναι, όπως λένε όσοι παρακολουθούν την υπόθεση, πως αντί να επιταχύνονται οι απορροφήσεις όσο περνούν οι μήνες, επιβραδύνονται! Ετσι απορροφήσαμε 450 εκατ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο, 325 εκατ. στο δεύτερο τρίμηνο, ενώ τα στοιχεία του τρίτου τριμήνου δείχνουν πως θα κινηθούμε πάλι κοντά στα 300 εκατ. ευρώ. Δηλαδή απορροφήσαμε 150 εκατ. το μήνα στο πρώτο τρίμηνο, περίπου 120 εκατ. το μήνα στο δεύτερο τρίμηνο και πάμε για νέο αρνητικό ρεκόρ μηνιαίων απορροφήσεων στο τρίτο τρίμηνο λόγω και του καλοκαιριού. Την ίδια στιγμή, για να επιτευχθεί ο στόχος απορρόφησης των 3,6 δισ. μέχρι το τέλος του χρόνου θα έπρεπε να έχουμε δαπάνες 470 εκατ. ευρώ το μήνα για ολόκληρο το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Στην κυβέρνηση προσπαθούν πάντως με το δικό τους τρόπο! Για παράδειγμα, ενώ υπάρχει η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, προ ημερών αποφασίστηκε να συσταθεί εντός της υπηρεσίας μια νέα επιτροπή ειδικών (task force) που θα συνεδριάζει σε εβδομαδιαία βάση και θα παρακολουθεί την πορεία των 750 ενταγμένων έργων και των υποέργων ώστε να εντοπίζει δυσλειτουργίες στην επίτευξη των οροσήμων και να τις λύνει. Μα αυτό δεν κάνει η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης;
Για να καταφέρουμε να απορροφήσουμε το σύνολο των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει κάθε χρόνο, και μέχρι το 2026, να καταθέτουμε δύο αιτήσεις πληρωμών. Από τη στιγμή που καταθέτει μια χώρα το αίτημα πληρωμής, οι κοινοτικές υπηρεσίες αρχίζουν να εξετάζουν αν έχουν καλυφθεί τα προαπαιτούμενα (ορόσημα) που προβλέπονται τη συμφωνία του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα κονδύλια αποδεσμεύονται με την κάλυψη του συνόλου των οροσήμων για κάθε δόση. Σημειώστε πως μέχρι σήμερα οι κοινοτικές υπηρεσίες έχουν δείξει κάποια ελαστικότητα στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Ταμείου.
Στελέχη του κρατικού μηχανισμού που προβληματίζονται με τις χαμηλές απορροφήσεις υποστηρίζουν πως πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε για ποιους λόγους καθυστερούν μήνες (και χρόνια) κρίσιμοι διαγωνισμοί του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως αυτοί για την Πολιτική Προστασία. Πριν καν ξεκινήσει το Ταμείο Ανάκαμψης υπήρξαν σοβαροί άνθρωποι που παρουσίασαν στοιχεία για τη δυνατότητα του κρατικού μηχανισμού να απορροφήσει πολλαπλάσια κοινοτικά κονδύλια σε σύγκριση με το παρελθόν (π.χ. μέσω ΕΣΠΑ). Το ΙΟΒΕ είχε καταθέσει, μάλιστα, και κάποιους δείκτες που έδειχναν πως με τον ίδιο (πιο γερασμένο, με μεγάλες ελλείψεις, κ.α.) κρατικό μηχανισμό κληθήκαμε να απορροφήσουμε τα τεράστια κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τότε είχαν κατατεθεί και προτάσεις για την ενίσχυση των «προκεχωρημένων φυλακίων», των υπηρεσιών που έχουν κρίσιμο ρόλο στην απορρόφηση των πόρων και την πρόοδο των διαγωνισμών. Για παράδειγμα, προτάθηκε η δημιουργία αυτοτελούς κλιμακίου στο Ελεγκτικό Συνέδριο που θα εξετάζει με ταχύτητα διαγωνισμούς του Ταμείου Ανάκαμψης. Η πρόταση δεν προχώρησε. Είχαν κατατεθεί και άλλες προτάσεις όπως η ενίσχυση της αρμόδιας αρχής προδικαστικών προσφυγών (κάτι που εν μέρει έγινε), τα μπόνους σε δημοσίους υπαλλήλους που εμπλέκονται σε διαγωνισμούς (δεν έγινε όπως γνωρίζω), κ.α. Έτσι ακόμα και σήμερα χρειαζόμαστε έναν χρόνο για να τελειώσει ένας διαγωνισμός, χωρίς τις προσφυγές.
Ανεξάρτητα από τον προβληματισμό που μεταφέρουν ακόμα και κυβερνητικά στελέχη, οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Όπως φαίνεται, θα κληθούμε να απορροφήσουμε 2,6 δισ. ευρώ σε μόλις τέσσερις μήνες, από Σεπτέμβριο μέχρι Δεκέμβριο. Θα υποστηρίξουν κάποιοι «δεν χάθηκε ο κόσμος, θα τα απορροφήσουμε του χρόνου». Το δυσάρεστο είναι πως οι μειωμένες δαπάνες θα αποτυπωθούν στην πορεία της οικονομίας και στην ανάπτυξη του ΑΕΠ. Και ακόμα πιο δυσάρεστο είναι το γεγονός πως πλέον μόνο με παράταση του Ταμείου Ανάκαμψης, μετά το 2026, θα καταφέρουμε να απορροφήσουμε το σύνολο των πόρων.
Το ανησυχητικό είναι, όπως λένε όσοι παρακολουθούν την υπόθεση, πως αντί να επιταχύνονται οι απορροφήσεις όσο περνούν οι μήνες, επιβραδύνονται! Ετσι απορροφήσαμε 450 εκατ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο, 325 εκατ. στο δεύτερο τρίμηνο, ενώ τα στοιχεία του τρίτου τριμήνου δείχνουν πως θα κινηθούμε πάλι κοντά στα 300 εκατ. ευρώ. Δηλαδή απορροφήσαμε 150 εκατ. το μήνα στο πρώτο τρίμηνο, περίπου 120 εκατ. το μήνα στο δεύτερο τρίμηνο και πάμε για νέο αρνητικό ρεκόρ μηνιαίων απορροφήσεων στο τρίτο τρίμηνο λόγω και του καλοκαιριού. Την ίδια στιγμή, για να επιτευχθεί ο στόχος απορρόφησης των 3,6 δισ. μέχρι το τέλος του χρόνου θα έπρεπε να έχουμε δαπάνες 470 εκατ. ευρώ το μήνα για ολόκληρο το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Στην κυβέρνηση προσπαθούν πάντως με το δικό τους τρόπο! Για παράδειγμα, ενώ υπάρχει η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, προ ημερών αποφασίστηκε να συσταθεί εντός της υπηρεσίας μια νέα επιτροπή ειδικών (task force) που θα συνεδριάζει σε εβδομαδιαία βάση και θα παρακολουθεί την πορεία των 750 ενταγμένων έργων και των υποέργων ώστε να εντοπίζει δυσλειτουργίες στην επίτευξη των οροσήμων και να τις λύνει. Μα αυτό δεν κάνει η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης;
Για να καταφέρουμε να απορροφήσουμε το σύνολο των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει κάθε χρόνο, και μέχρι το 2026, να καταθέτουμε δύο αιτήσεις πληρωμών. Από τη στιγμή που καταθέτει μια χώρα το αίτημα πληρωμής, οι κοινοτικές υπηρεσίες αρχίζουν να εξετάζουν αν έχουν καλυφθεί τα προαπαιτούμενα (ορόσημα) που προβλέπονται τη συμφωνία του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα κονδύλια αποδεσμεύονται με την κάλυψη του συνόλου των οροσήμων για κάθε δόση. Σημειώστε πως μέχρι σήμερα οι κοινοτικές υπηρεσίες έχουν δείξει κάποια ελαστικότητα στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Ταμείου.
Στελέχη του κρατικού μηχανισμού που προβληματίζονται με τις χαμηλές απορροφήσεις υποστηρίζουν πως πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε για ποιους λόγους καθυστερούν μήνες (και χρόνια) κρίσιμοι διαγωνισμοί του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως αυτοί για την Πολιτική Προστασία. Πριν καν ξεκινήσει το Ταμείο Ανάκαμψης υπήρξαν σοβαροί άνθρωποι που παρουσίασαν στοιχεία για τη δυνατότητα του κρατικού μηχανισμού να απορροφήσει πολλαπλάσια κοινοτικά κονδύλια σε σύγκριση με το παρελθόν (π.χ. μέσω ΕΣΠΑ). Το ΙΟΒΕ είχε καταθέσει, μάλιστα, και κάποιους δείκτες που έδειχναν πως με τον ίδιο (πιο γερασμένο, με μεγάλες ελλείψεις, κ.α.) κρατικό μηχανισμό κληθήκαμε να απορροφήσουμε τα τεράστια κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τότε είχαν κατατεθεί και προτάσεις για την ενίσχυση των «προκεχωρημένων φυλακίων», των υπηρεσιών που έχουν κρίσιμο ρόλο στην απορρόφηση των πόρων και την πρόοδο των διαγωνισμών. Για παράδειγμα, προτάθηκε η δημιουργία αυτοτελούς κλιμακίου στο Ελεγκτικό Συνέδριο που θα εξετάζει με ταχύτητα διαγωνισμούς του Ταμείου Ανάκαμψης. Η πρόταση δεν προχώρησε. Είχαν κατατεθεί και άλλες προτάσεις όπως η ενίσχυση της αρμόδιας αρχής προδικαστικών προσφυγών (κάτι που εν μέρει έγινε), τα μπόνους σε δημοσίους υπαλλήλους που εμπλέκονται σε διαγωνισμούς (δεν έγινε όπως γνωρίζω), κ.α. Έτσι ακόμα και σήμερα χρειαζόμαστε έναν χρόνο για να τελειώσει ένας διαγωνισμός, χωρίς τις προσφυγές.
Ανεξάρτητα από τον προβληματισμό που μεταφέρουν ακόμα και κυβερνητικά στελέχη, οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Όπως φαίνεται, θα κληθούμε να απορροφήσουμε 2,6 δισ. ευρώ σε μόλις τέσσερις μήνες, από Σεπτέμβριο μέχρι Δεκέμβριο. Θα υποστηρίξουν κάποιοι «δεν χάθηκε ο κόσμος, θα τα απορροφήσουμε του χρόνου». Το δυσάρεστο είναι πως οι μειωμένες δαπάνες θα αποτυπωθούν στην πορεία της οικονομίας και στην ανάπτυξη του ΑΕΠ. Και ακόμα πιο δυσάρεστο είναι το γεγονός πως πλέον μόνο με παράταση του Ταμείου Ανάκαμψης, μετά το 2026, θα καταφέρουμε να απορροφήσουμε το σύνολο των πόρων.
