Σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας κατά μία βαθμίδα σε «ΒΒΒ» (από «ΒΒΒ-» προηγουμένως) προχώρησε η Fitch, αποδίδοντας «σταθερές» προοπτικές στο ελληνικό αξιόχρεο. Σχεδόν δύο χρόνια αφότου επανέφερε το ελληνικό χρέος εντός επενδυτικής βαθμίδας, τον Δεκέμβριο του 2023, και μόλις έξι μήνες μετά την αναβάθμιση του ελληνικού outlook, η Fitch ανεβάζει την Ελλάδα κατά ένα ακόμα «σκαλοπάτι», αναγνωρίζοντας την προσπάθεια της χώρας στην κατεύθυνση της μείωσης του χρέους.

Πλέον το ελληνικό χρέος βρίσκεται στο μέσο της κλίμακας ΒΒΒ της Fitch, που υποδηλώνει «καλή πιστοληπτική ποιότητα» και απέχει δύο βαθμίδες από την κατηγορία Α η οποία υποδηλώνει «υψηλή πιστοληπτική ποιότητα». Πρόσφατα, ο οίκος είχε αναφερθεί στις επιδόσεις της Ελλάδας, σημειώνοντας αφενός ότι η βελτίωση της δημοσιονομικής εικόνας της χώρας είναι από τις μεγαλύτερες διεθνώς, αφετέρου ότι η Ελλάδα, μετά την πανδημία, έχει πετύχει τη μεγαλύτερη μείωση του λόγου χρέους/ΑΕΠ μεταξύ όλων των χωρών που η Fitch αξιολογεί σε επενδυτική βαθμίδα.  Έτσι, η τελευταία για φέτος «ετυμηγορία» των οίκων αξιολόγησης για το ελληνικό χρέος φέρει τη θετική «σφραγίδα» της Fitch.  Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά οι λόγοι της αναβάθμισης, τα στοιχεία που αξιολογήθηκαν και οι παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα ανοδική ή καθοδική κίνηση στο μέλλον.

Fitch Ratings: Εντυπωσιακή μείωση χρέους - Το ισχυρότερο στήριγμα της αναβάθμισης

Ο σημαντικότερος παράγοντας της αναβάθμισης αφορά τη σταθερή και ταχεία αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους. Η Fitch προβλέπει νέα μεγάλη μείωση κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ το 2025, φθάνοντας στο 145%, ύστερα από υποχώρηση 10 μονάδων το 2024. Παρότι το χρέος παραμένει σχεδόν τριπλάσιο του μέσου όρου της κατηγορίας ‘BBB’, βρίσκεται 60 μονάδες χαμηλότερα από την κορύφωση της πανδημίας (209%). Ο οίκος θεωρεί ρεαλιστική την πτώση του χρέους κοντά στο 120% του ΑΕΠ έως το 2030, στηριζόμενη σε διατηρήσιμη ονομαστική ανάπτυξη περίπου 4% και σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2027. Σημαντικό ρόλο παίζουν και τα μεγάλα ταμειακά διαθέσιμα, που παραμένουν στο εξαιρετικά υψηλό επίπεδο του 18% του ΑΕΠ, επιτρέποντας πρόωρες αποπληρωμές και κάλυψη αναγκών για τρία έτη.

Ισχυρή δημοσιονομική επίδοση – Υπέρβαση των ευρωπαϊκών κανόνων

Η Fitch εκτιμά ότι η Ελλάδα θα εμφανίσει φέτος πλεόνασμα κοντά στο 1% του ΑΕΠ, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα θα φθάσει το 4,8%. Τα μεγέθη αυτά υπερβαίνουν τόσο τους στόχους της κυβέρνησης όσο και τον μέσο όρο των χωρών με αξιολόγηση ‘BBB’, ο οποίος παραμένει σε έλλειμμα (-3,7%).

Η βελτίωση αποδίδεται:

  • στη διαρθρωτικά υψηλότερη φορολογική απόδοση,
  • στη βελτιωμένη είσπραξη εσόδων,
  • και στον σφιχτό έλεγχο δαπανών.

Το 2024, η Ελλάδα ξεπέρασε πλήρως τις απαιτήσεις του νέου ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου. Επιπλέον, η υιοθέτηση εθνικού κανόνα ισοσκελισμένου πρωτογενούς αποτελέσματος με ευρεία κοινοβουλευτική στήριξη ενισχύει την αξιοπιστία της δημοσιονομικής πολιτικής.

Περιορισμένη δημοσιονομική χαλάρωση το 2026

Παρά τις προβλέψεις για φοροελαφρύνσεις, η Fitch εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός του 2026 θα παραμείνει σε πλεόνασμα. Τα κυριότερα μέτρα περιλαμβάνουν:

  • Μείωση φόρου εισοδήματος 1,2 δισ. ευρώ (0,5% ΑΕΠ), που θα φθάσει τα 1,6 δισ. το 2027,
  • 600 εκατ. ευρώ σε επιδότηση ενοικίου και ενίσχυση χαμηλοσυνταξιούχων,
  • 300 εκατ. ευρώ για αυξήσεις μισθών στον αμυντικό τομέα.

Ο οίκος θεωρεί τα μέτρα αυτά ελεγχόμενα και συμβατά με τις θετικές δημοσιονομικές προοπτικές.

Χαμηλοί κίνδυνοι χρηματοδότησης και ευνοϊκό προφίλ χρέους

Η Ελλάδα διατηρεί ένα από τα πιο ευνοϊκά προφίλ χρέους διεθνώς:

  • Μέση διάρκεια 19 έτη,
  • Πολύ χαμηλό μέσο επιτόκιο περίπου 1,5%,
  • Μεγάλο ποσοστό χρέους με συμβατικούς, ευνοϊκούς όρους.

Αυτό καθιστά τη χώρα λιγότερο εκτεθειμένη σε διακυμάνσεις των αγορών και επιτρέπει στην ανάπτυξη να υπεραντισταθμίζει το κόστος εξυπηρέτησης.

Ανθεκτική οικονομική ανάπτυξη

Η οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό περίπου 2% από το 2023, υψηλότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Η Fitch εκτιμά ότι αυτός ο ρυθμός θα διατηρηθεί έως το 2027, στηριζόμενος σε:

  • ισχυρή εγχώρια ζήτηση,
  • επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης (NGEU),
  • βελτιωμένους ισολογισμούς νοικοκυριών,
  • αύξηση της απασχόλησης.

Αδύναμο σημείο το υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών

Παρά τις βελτιώσεις, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών παραμένει υψηλό, γύρω στο 6% του ΑΕΠ, σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο της κατηγορίας (0,3%). Η Fitch αποδίδει το πρόβλημα:

  • στη χαμηλή αποταμίευση,
  • στις υψηλές εισαγωγές λόγω επενδύσεων.

Η συμμετοχή στην ευρωζώνη όμως μειώνει τον κίνδυνο χρηματοδότησης.

Σημαντική πρόοδος στον τραπεζικό τομέα

Το 2025 οι τέσσερις συστημικές τράπεζες αναβαθμίστηκαν επίσης σε επενδυτική βαθμίδα, μετά από:

  • ενίσχυση κεφαλαίων,
  • μεγαλύτερη κερδοφορία,
  • καθαρισμό χαρτοφυλακίων από μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα.

Ωστόσο, εξακολουθεί να υφίσταται ο στενός δεσμός Τράπεζας–Κράτους λόγω των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTCs) που αποτελούν το 45% των κεφαλαίων Tier 1 (12 δισ. ευρώ), των κρατικών εγγυήσεων του προγράμματος Ηρακλής, ύψους 18 δισ. ευρώ.

Ποιοι παράγοντες θα οδηγήσουν σε νέα αναβάθμιση ή υποβάθμιση

Αρνητικοί κίνδυνοι

Σταθεροποίηση ή αύξηση του χρέους λόγω δημοσιονομικής χαλάρωσης.

Εξωτερικός ή εσωτερικός σοκ που θα διαβρώσει την αναπτυξιακή δυναμική ή θα επιδεινώσει τις εξωτερικές ανισορροπίες.

Θετικοί παράγοντες

Περαιτέρω μεγάλη μείωση του χρέους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Βελτίωση του ρυθμού ανάπτυξης χάρη σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.

Κυριάκος Πιερρακάκης μετά την αναβάθμιση από τη Fitch : Η Ελλάδα αλλάζει επίπεδο. Κερδίζουμε σε αξιοπιστία και στηρίζουμε με ασφάλεια την κοινωνία

Το δικό του μήνυμα έστειλε, μετά την αναβάθμιση από τη Fitch και ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΥΠΕΘΟ

Η Fitch Ratings αναβάθμισε πριν από λίγο τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας σε ‘BBB’ από ‘BBB-’, με Σταθερές Προοπτικές, επιβεβαιώνοντας την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας και την αξιοπιστία της δημοσιονομικής πολιτικής. Η απόφαση βασίζεται στη σημαντική αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους, τις υψηλές δημοσιονομικές επιδόσεις, την ανθεκτικότητα της ανάπτυξης και τη βελτίωση του τραπεζικού συστήματος.

Σύμφωνα με τη Fitch, η Ελλάδα πετυχαίνει τη μεγαλύτερη μείωση χρέους μεταξύ των χωρών επενδυτικής βαθμίδας, με σωρευτική πτώση άνω των 60 ποσοστιαίων μονάδων από το 2020. Το δημόσιο χρέος υποχώρησε στο 145% του ΑΕΠ το 2025, με προοπτική περαιτέρω αποκλιμάκωσης στο 120% έως το 2030. Το προφίλ του χρέους παραμένει εξαιρετικά ευνοϊκό, με μέση διάρκεια 19 έτη, μέσο επιτόκιο 1,5% και υψηλό ταμειακό απόθεμα περίπου 18% του ΑΕΠ, στοιχεία που περιορίζουν τους κινδύνους και θωρακίζουν τη χώρα απέναντι στις διεθνείς αναταράξεις.

Η δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας παραμένει εξαιρετικά ισχυρή, με πρωτογενές πλεόνασμα 4,8% του ΑΕΠ και πλεόνασμα Γενικής Κυβέρνησης περίπου 1%, επιδόσεις που υπερβαίνουν σημαντικά τον μέσο όρο της βαθμίδας “BBB”. Η Fitch αποδίδει αυτό το αποτέλεσμα στη συνεχή αύξηση των εσόδων μέσω αποτελεσματικής φορολογικής διοίκησης και στη σταθερή πειθαρχία στις δαπάνες. Παράλληλα, αναγνωρίζει ότι οι στοχευμένες ελαφρύνσεις του 2026 δεν διαταράσσουν τη δημοσιονομική ισορροπία, η οποία πλέον στηρίζεται σε ένα αξιόπιστο και προβλέψιμο πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένου του νέου εθνικού δημοσιονομικού κανόνα.

Η ελληνική οικονομία διατηρεί ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 2%, υψηλότερο της ευρωζώνης, χάρη στην ισχυρή εγχώρια ζήτηση, τις επενδύσεις, την αύξηση της απασχόλησης και τη βελτίωση των ισολογισμών των νοικοκυριών. Η Fitch προβλέπει ότι η σύγκλιση με το μέσο εισόδημα της ευρωζώνης θα συνεχιστεί στα επόμενα χρόνια.

Το τραπεζικό σύστημα εμφανίζει ισχυρή κεφαλαιακή θέση, θετική οργανική κερδοφορία και πλήρη εξυγίανση στους ισολογισμούς των συστημικών τραπεζών ως προς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η Fitch σημειώνει ότι ο κλάδος έχει σταθεροποιηθεί σε βαθμό που επιτρέπει ουσιαστικά ισχυρή πιστοληπτική αξιολόγηση.

Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης επισημαίνει ότι το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών παραμένει υψηλό (περίπου 6% του ΑΕΠ). Ωστόσο, δεν το θεωρεί παράγοντα άμεσου κινδύνου, λόγω της συμμετοχής της Ελλάδας στην ευρωζώνη και της σταθερότητας των εξωτερικών κεφαλαιακών ροών.

Ο Κ. Πιερρακάκης ανέφερε: «Η σημερινή αναβάθμιση της Fitch επιβεβαιώνει κάτι που είναι πλέον ορατό σε όλους: Η Ελλάδα αλλάζει επίπεδο. Την ώρα που προχωρούμε στη μεγαλύτερη μείωση φόρων της Μεταπολίτευσης, δίνοντας πραγματική ανάσα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ένας κορυφαίος διεθνής οίκος αξιολόγησης αναγνωρίζει τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Αυτό αποδεικνύει ότι μπορούμε να μειώνουμε φόρους, να στηρίζουμε την κοινωνία και ταυτόχρονα να ενισχύουμε την οικονομική αξιοπιστία της Ελλάδας.

Η αναβάθμιση της Fitch αφορά κάθε πολίτη, γιατί σημαίνει χαμηλότερο κόστος για το κράτος, περισσότερη ρευστότητα για τις επιχειρήσεις, ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση και μεγαλύτερη σιγουριά για τις επενδύσεις που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Ενισχύεται η εμπιστοσύνη των θεσμικών επενδυτών και διευρύνεται η δεξαμενή κεφαλαίων που μπορούν να τοποθετηθούν σε ελληνικά ομόλογα και assets, κάτι που βελτιώνει συνολικά τους όρους χρηματοδότησης της οικονομίας μας.

Η σημερινή απόφαση επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα χτίζει μια νέα θέση στο επενδυτικό και οικονομικό περιβάλλον της Ευρώπης. Συνεχίζουμε την προσπάθεια για μια Ελλάδα πιο δυνατή, πιο σύγχρονη και πιο δίκαιη για όλους».