Του Γιώργου Παππού, εφημερίδα Παραπολιτικά

«Το πρώτο βήμα έγινε», λένε κυβερνητικά στελέχη βλέποντας ήδη προς τη γαλλική πρωτεύουσα, όπου η ελληνική αντιπροσωπία θα επιχειρήσει στις αρχές Σεπτεμβρίου να περάσει τη δική της γραμμή, όχι μόνο στα επιμέρους θέματα που συνθέτουν την πολύ βαριά ατζέντα της πέμπτης αξιολόγησης, αλλά κυρίως στο πώς θα διεξαχθεί εφεξής το... παζάρι με τους δανειστές. 

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος, στόχος είναι η «παράλληλη διαπραγμάτευση», ήτοι η συζήτηση για όλες τις μνημονιακές υποχρεώσεις όχι πριν, αλλά παράλληλα με τις δύσκολες διαπραγματεύσεις για το χρέος, με τη βασική θέση της Αθήνας να παραμένει ότι εάν οι Ευρωπαίοι τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, δεν υφίσταται θέμα νέου δανείου και μάλιστα υπό όρους. 

Αφήνοντας στην άκρη το ότι, τουλάχιστον επικοινωνιακά, οι εκτός έδρας προπαρασκευαστικές συζητήσεις με την τρόικα αφαιρούν σημαντικό βάρος από τους ώμους των υπουργών που έχουν... ανειλημμένες μνημονιακές υποχρεώσεις, στο Μέγαρο Μαξίμου και στο υπουργείο Οικονομικών δεν τρέφουν την παραμικρή ψευδαίσθηση ότι στο Παρίσι οι δύο πλευρές θα δώσουν και... τα χέρια, αφού, όχι αδίκως, η πέμπτη αξιολόγηση χαρακτηρίζεται ως παρτίδα σκακιού για απαιτητικούς παίκτες. 

«Θα εκθέσουμε τις θέσεις μας και θα δώσουμε στοιχεία για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών και των μεταρρυθμίσεων», σημειώνει το ίδιο κυβερνητικό στέλεχος, που συμπληρώνει ότι «είναι σημαντικό να γίνει συζήτηση για τα δύσκολα». 

Οσον αφορά, δε, στη στρατηγική της «παράλληλης διαπραγμάτευσης», που αναμένεται να ξεδιπλωθεί κυρίως επί ελληνικού εδάφους, όταν έλθουν οι επικεφαλής στην Αθήνα, στο τέλος Σεπτεμβρίου, ο ίδιος αξιωματούχος παραδέχεται ότι, επί του παρόντος τουλάχιστον, οι δανειστές δεν συμφωνούν. Ωστόσο επισημαίνει ότι, όπως και στις δύο προηγούμενες αξιολογήσεις, οι κατάλληλες κινήσεις την κατάλληλη στιγμή μπορούν να αλλάξουν πλήρως το σκηνικό. 

ΣΥΜΜΑΧΟΣ. Τα δεδομένα στα οποία στηρίζεται ο ελληνικός σχεδιασμός είναι κατ’ αρχήν οι αποφάσεις που έχουν λάβει οι Ευρωπαίοι από το 2012 για ελάφρυνση του χρέους και βέβαια οι δημοσιονομικές -κυρίως- επιδόσεις των τελευταίων 18 μηνών, που προκάλεσαν αμηχανία στους «σκληρούς» βόρειους, οι οποίοι δεν μπορούν να πετάνε πλέον την μπάλα στην εξέδρα. 

Πολύτιμος σύμμαχος σε αυτήν ακριβώς την πτυχή αναδεικνύεται το ΔΝΤ -για τους δικούς του βέβαια λόγους- και είναι ενδεικτικό ότι η Κριστίν Λαγκάρντ μόλις ένα 24ωρο μετά τη συμφωνία για τις συζητήσεις επί γαλλικού εδάφους «υπενθύμισε» στους Ευρωπαίους ότι έχουν αναλάβει δέσμευση για λήψη μέτρων περαιτέρω μείωσης του ελληνικού χρέους.

Σε αυτήν ακριβώς την ελάφρυνση ποντάρει η ελληνική πλευρά για να ξεπεράσει, συν τοις άλλοις, τον σκόπελο του χρηματοδοτικού «κενού», καθώς η μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους θα περιορίσει τις δανειακές ανάγκες, άρα και το όποιο «κενό», διευκολύνοντας επίσης -όπως υποστηρίζει η Αθήνα- τη σταδιακή χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής. 

Δεν είναι μυστικό, άλλωστε, ότι η ελληνική πλευρά προσβλέπει και στα αποτελέσματα των stress tests περίπου το δεύτερο 15ήμερο του Οκτωβρίου, τα οποία εκτιμάται ότι θα απελευθερώσουν τελικά το μεγαλύτερο μέρος των 11 δισ. ευρώ που παραμένουν δεσμευμένα στο ΤΧΣ και θα περιορίσουν έτσι ακόμα περισσότερο το όποιο χρηματοδοτικό «κενό». 

ΟΙ ΠΑΓΙΔΕΣ. Στην Αθήνα γνωρίζουν, πάντως, ότι ο δρόμος έως το Παρίσι και πίσω είναι διάσπαρτος με παγίδες, καθώς στα κείμενα που έχει συνυπογράψει η κυβέρνηση ενσωματώνονται υποχρεώσεις για νέες επώδυνες παρεμβάσεις στο Ασφαλιστικό, στο Εργασιακό, στο Δημόσιο, αλλά και στη φορολογία, η υλοποίηση των οποίων πριν από την όποια χειροπιαστή λύση για το χρέος θα συνιστούσε πολιτική αυτοχειρία. 

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις πρόσφατες εκθέσεις της τρόικας, ο Γ. Βρούτσης αναμένεται να περάσει δύσκολες στιγμές, καθώς παραμένουν οι περιορισμοί που καθιστούν υψηλό το κόστος του επιχειρείν και αναστέλλουν τη δημιουργία νέων ή την επέκταση των μεγάλων επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να «εξαφανιστούν» οι περιορισμοί στις ομαδικές απολύσεις (θα επανεξεταστούν το φθινόπωρο οι τελευταίες παρεμβάσεις), ενώ θα πρέπει να εισαχθεί και στην εθνική νομοθεσία ο θεσμός του lock-out, δηλαδή το δικαίωμα των εργοδοτών στην ανταπεργία. 

Οσον αφορά, δε, στους κατώτερους μισθούς, το ΔΝΤ εμφανίζει εμμονές με τις ωριμάσεις (3ετίες), χαρακτηρίζοντας μόνο «μεταβατική» την περίοδο έως το 2017, κατά τη διάρκεια της οποίας μειώνονται κατά 50% οι ωριμάσεις για τους μακροχρόνια ανέργους. Οι φάκελοι που θα πάρει μαζί του ο υπουργός Εργασίας θα περιλαμβάνουν και το Ασφαλιστικό, αφού, εν αναμονή των νέων αναλογιστικών μελετών, οι δανειστές επιμένουν ότι οι στοχευμένες στις υψηλότερες συντάξεις περικοπές βοήθησαν, αλλά δεν έχουν αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, καθώς οι δαπάνες παραμένουν στα επίπεδα του 17% του ΑΕΠ.

ΦΠΑ, φοροαπαλλαγές και απολύσεις

Πέρα από τις προφανείς δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ο κ. Γκίκας Χαρδούβελης στις συζητήσεις για τον Προϋπολογισμό του 2015 και τις αλλαγές που θέλει να επιφέρει η κυβέρνηση στη φορολογία (κατάργηση ή μείωση της έκτακτης εισφοράς, μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, μονιμοποίηση του χαμηλού ΦΠΑ στην εστίαση), οι δανειστές περιμένουν να ενημερωθούν για την κατάσταση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, αλλά και για δύο ακόμα θέματα που χαρακτηρίζονται «καυτές πατάτες»: τις αλλαγές στο πλαίσιο του ΦΠΑ, όπου έχουν μπει στο στόχαστρο της τρόικας απαλλαγές και ειδικοί συντελεστές (νησιά του Αιγαίου), αλλά και την επανεξέταση των απαλλαγών που έχουν απομείνει στη φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Διόλου εύκολη χαρακτηρίζεται, επίσης, η αποστολή του Κ. Μητσοτάκη, αν λάβει κανείς υπόψη ότι το Ταμείο επιμένει πως πρέπει να γίνουν και 2.000 απολύσεις το πρώτο τρίμηνο του 2015, πέρα από τις 11.000 του 2014, με πρόβλεψη στόχων για τα επόμενα έτη, παρά την κατηγορηματική άρνηση της Αθήνας. Επίσης, εξαιρετικά δύσκολη χαρακτηρίζεται η εξίσωση του νέου Μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων, αφού επίκεινται εσωτερικές αλλαγές, από τις οποίες θα θιγούν κυρίως οι Υποχρεωτικής και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.