Σε μια εποχή πολύ δύσκολη, όπου η ανεργία και η βαθιά ύφεση απειλούν την κοινωνική συνοχή, οφείλουμε να βρούμε τρόπους που μπορούν να δώσουν διέξοδο στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η νεολαία μας. Δυστυχώς όλοι οι Έλληνες είμαστε αντιμέτωποι με πρωτόγνωρα προβλήματα και έχουμε αναγκαστεί να μεταβάλλουμε σε πολλές περιπτώσεις, δραματικά τον τρόπο ζωής μας. Το πρόβλημα της ανεργίας, το οποίο έχει λάβει πολύ ανησυχητικά χαρακτηριστικά, και ειδικότερα της ανεργίας των νέων, θα πρέπει να είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησης στο διάστημα της ελληνικής προεδρίας.

Χρειάζεται από όλους προσεκτικός σχεδιασμός και συνυπολογισμός των μακροπρόθεσμών συνεπειών των πολιτικών που θα αποφασίσουμε από εδώ κα πέρα. Το πώς θα επιχειρήσουμε να ενισχύσουμε τη νεανική απασχόληση συνδέεται άμεσα με το τι είδους αναπτυξιακό μοντέλο θέλουμε για τη χώρα και με ποιους όρους αναμένουμε να διαχειριστούμε το μετά την κρίση οικονομικό περιβάλλον. Πρόκειται δηλαδή για ένα ζήτημα που θα πρέπει να βρίσκεται στο σκληρό πυρήνα όλων των συζητήσεων και διαβουλεύσεων που σχετίζονται με την υπέρβαση της κρίσης. Για το ελληνικό εμπόριο, δε, το οποίο για δεκαετίες δεξιωνόταν αλλεπάλληλα κύματα νέων απασχολουμένων, η προώθηση άμεσων παρεμβάσεων αντιστροφής της αρνητικής πορείας που έχει λάβει η απασχόληση των νέων είναι βασική προτεραιότητα.

Περιγράφοντας το τοπίο της απασχόλησης στο εμπόριο θα κατανοήσετε το μέγεθος του προβλήματος στο συγκεκριμένο κλάδο. Το 2008 σηματοδοτεί τον τερματισμό μιας μεγάλης περιόδου σταθερής και ταχείας αύξησης της απασχόλησης στο εμπόριο και την απαρχή μιας περιόδου συρρίκνωσης. Το 2013 η απασχόληση στο εμπόριο έφτασε στα επίπεδα του 1997 και συγκέντρωνε το 18,1% της συνολικής απασχόλησης, μια κατάσταση ελαφρά βελτιωμένη σε σχέση με το 2012 (17,9%). Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, καταδεικνύει και τη δυναμική του κλάδου, ως προς τη νεανική απασχόληση αφού 1 στους 4 νέους, κάτω των 25 ετών, που εργάζονται, απασχολείται στο εμπόριο, κάτι που σημαίνει ότι μπορούμε και διατηρούμε την ικανότητα προσέλκυσης νεανικού εργατικού δυναμικού. Παραταύτα, το μερίδιο των νέων κάτω των 30 ετών στη συνολική απασχόληση του εμπορίου από 22% το 2008 μειώθηκε σε 16% το 2012 για να σταθεροποιηθεί στο 17% το 2013. 

Η προώθηση του θεσμού της μαθητείας είναι ένας τρόπος να δώσουμε απάντηση στο φλέγον θέμα της ανεργίας των νέων. Έως τώρα το ελληνικό σύστημα μαθητείας υλοποιούνταν από τα ΕΠΑΣ Μαθητείας του ΟΑΕΔ με θετικά αποτελέσματα αλλά σχετικά μικρό αριθμό αποφοίτων - 20.000 κατά έτος – που δεν μπορεί να αποτελέσει ουσιαστικό έναυσμα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Θεωρώ ότι  έχει διαμορφωθεί ένα επαρκές θεσμικό πλαίσιο για τα μελλοντικά συστήματα μαθητείας στη χώρα μας. Χρειαζόμαστε ωστόσο και επιπλέον θεσμικές παρεμβάσεις που θα εξειδικεύσουν αυτές τις δράσεις. Για την ΕΣΕΕ το εν λόγω θέμα είναι κεντρικής σημασίας στο βαθμό που αποδεχόμαστε τις στοχεύσεις της «Εγγύησης για τη Νεολαία» της οποίας η μαθητεία συνιστά βασική προϋπόθεση.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει όλοι μας να δώσουμε προσοχή σε δύο κρίσιμα θέματα: α) πρώτον θα πρέπει να προσέξουμε την άκριτη και αυτούσια μεταφορά συστημάτων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς τα χαρακτηριστικά του ελληνικού μοντέλου διαφέρουν σημαντικά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό κανόνα (μικρό μέγεθος επιχειρήσεων, απουσία έντονης εξειδίκευσης κατά κανόνα),. β) ένα βασικό ζητούμενο είναι να προσδιοριστεί με σαφήνεια ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων στο υπό σχεδιασμό σύστημα. Οι κοινωνικοί εταίροι μπορούμε να αναλάβουμε έναν διαμεσολαβητικό ρόλο που μπορεί να περιλαμβάνει: καταγραφή – διάγνωση των αναγκών των επιχειρήσεων, κοινοποίηση απαιτήσεων σε ΟΑΕΔ, επίβλεψη πορείας υλοποίησης και αξιολόγηση.

Περιθώρια καταπολέμησης της σημερινής θλιβερής κατάστασης της ανεργίας των νέων, σίγουρα υπάρχουν πολλά, ωστόσο για άμεση βελτίωση, πρέπει να ξεκινήσουμε με τη σύζευξη των νέων αναγκών των επιχειρήσεων της αγοράς, με το σύστημα μαθητείας και εκπαίδευσης της νεολαίας μας.