Ανάλυση: Στράτος Φαναράς - Metron Analysis

Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης σημείωσαν στις 29 Δεκεμβρίου μια σημαντική κοινοβουλευτική νίκη, η οποία βέβαια θα έχει ευρύτερες -ιστορικές- επιπτώσεις, ανεξαρτήτως τελικού εκλογικού αποτελέσματος. Απέτρεψαν την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και οδηγούν τη χώρα σε πρόωρες εκλογές, πράγμα που σημαίνει πως είτε θα αλλάξει κατεύθυνση η χώρα είτε θα επιβεβαιώσει την ασκούμενη πολιτική μέσω των Μνημονίων.

Οπως είχαμε αναφέρει και σε προηγούμενα σημειώματα, η κοινωνική πλειοψηφία δεν επιθυμούσε την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, αν και ένα σημαντικό τμήμα (άνω του 40%) -το υψηλότερο ίσως που έχει σημειωθεί σε μη προεκλογική περίοδο- συμφωνούσε με αυτή την επιλογή.

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα. Η Βουλή παρέδωσε πίσω στο εκλογικό σώμα την εντολή που είχε λάβει το 2012 και το καλεί να επανακαθορίσει τους συσχετισμούς και τις βασικές πολιτικές γραμμές μέσα στις οποίες θα κινηθεί η χώρα στο άμεσο μέλλον.

ΠΡΟΒΑΔΙΣΜΑ

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα και το πολιτικό κλίμα που επικρατεί στη χώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ μπαίνει στην εκλογική ευθεία με σαφές προβάδισμα. Δεν εννοούμε εδώ μόνο τη διαφορά των ποσοστών στις δημοσκοπήσεις. Εννοούμε επιπλέον ότι το κλίμα που κυριαρχεί είναι έντονα πολωτικό και αρνητικό και οι επιλογές είναι συναισθηματικά φορτισμένες και κινούνται ανάμεσα στην απόρριψη και τον φόβο για το άγνωστο. Αίσθησή μας είναι ότι σε αυτές τις συνθήκες, η θέση του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ισχυρότερη.

Ο φόβος κέρδισε την απόρριψη μία φορά στις εκλογές του Ιουνίου του 2012. Θα μπορέσει να το κάνει και δεύτερη και μάλιστα τώρα, που έχει κάπως καταλαγιάσει η ανησυχία για έξοδο από τη ζώνη του ευρώ; Την τελική απάντηση θα τη δώσουν οι εκλογείς στις 25 Ιανουαρίου, οπότε και θα καταγραφεί η βούλησή τους στην κάλπη.

Εξάλλου, υπάρχει ακόμη ένα σημαντικό τμήμα του εκλογικού σώματος που δεν έχει αποφασίσει οριστικά για την ψήφο του. Οι αναποφάσιστοι στο τελευταίο ερευνητικό «κύμα» της Metron Analysis για τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», στις 8-10 Δεκεμβρίου, αναλογούσαν περίπου στο 13% του εκλογικού σώματος. Σε αυτό το τμήμα των ψηφοφόρων θα απευθυνθούν τα κομματικά επιτελεία τις μέρες που απομένουν, επιδιώκοντας να ενισχύσουν τη θέση τους.

Σημειώνουμε ότι το ηλικιακό προφίλ των αναποφάσιστων είναι έντονα νεανικό, αφού στις ομάδες από 18 έως και 34 ετών το ποσοστό τους ανέρχεται στο 18% (δηλαδή σχεδόν ένας στους πέντε νέους ανθρώπους).

Επιπλέον, σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες, το 23% βρίσκεται στην ανεργία (με όρους οικονομικώς ενεργού πληθυσμού, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 40%), ενώ ένα επιπλέον ποσοστό 24% ανήκει στην κατηγορία των φοιτητών/σπουδαστών. Επομένως, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το κοινωνικό τους προφίλ βρίσκεται πιο κοντά σε αυτό των ψηφοφόρων των δυνάμεων της αντιπολίτευσης παρά σε αυτό των δυνάμεων της συγκυβέρνησης.

Ωστόσο, οι πολιτικές τους απόψεις δείχνουν ότι είναι έντονα φιλοευρωπαϊστές (79% τάσσονται υπέρ της παραμονής της χώρας στη ζώνη του ευρώ) και δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγκη μεταρρυθμίσεων (64%) από την ανατροπή των πολιτικών των Μνημονίων (31%).

ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ

Συνοψίζοντας, οι αναποφάσιστοι βρίσκονται κοινωνικά «εκτός των τειχών», αλλά πολιτικά δεν συγκινούνται ιδιαίτερα από τον «αντιμνημονιακό» λόγο. Πολιτικά, βρίσκονται πιο κοντά στις δυνάμεις της συγκυβέρνησης. Και είναι τελικά αυτή η αντίφασή τους που τους φέρνει στη θέση του αναποφάσιστου και ο τρόπος με τον οποίο θα απαντήσουν θα διαμορφώσει τους τελικούς εκλογικούς συσχετισμούς. Δεν πίστευα και δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν οι αναποφάσιστοι να κάνουν επιλογές ριζικά διαφορετικές από ό,τι το υπόλοιπο εκλογικό σώμα. Με την έννοια αυτή, δεν πρόκειται να «ανατρέψουν» το σκηνικό των συσχετισμών που θα διαμορφωθεί την τελευταία εβδομάδα. Μπορούν όμως να καθορίσουν κρίσιμα θέματα των τελικών συσχετισμών. Θα υπάρξει αυτοδυναμία κάποιου κόμματος ή όχι; Θα πιεστούν τα μικρότερα ή τα νεότευκτα κόμματα και πόσο; Ολα αυτά θα διαμορφώσουν το περιβάλλον της επόμενης μέρας και, κυρίως, θα απαντήσουν στο ερώτημα που μας ταλανίζει εδώ και χρόνια: Θα μπορέσει το πολιτικό σύστημα να βρει τη χαμένη του αξιοπιστία ή θα συνεχίσει να βρίσκεται εκτεθειμένο σε δίκαιες και άδικες επικρίσεις, που κάνουν σχεδόν αδύνατη την ουσιαστική ανάκαμψη της χώρας;