Σημίτης: Το διεθνές δίκαιο πυξίδα για τις σχέσεις μας με την Τουρκία
«Το διεθνές δίκαιο είναι η πυξίδα μας», ανέφερε στην «Καθημερινή» της Κυριακής ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης.
Αναφέρθηκε στην αιγιαλίτιδα ζώνη λέγοντας ότι η ρύθμιση του θέματος από την ελληνική πλευρά -δηλαδή η επέκτασή της στα 12 μίλια και ο καθορισμός ελεύθερων ζωνών ναυσιπλοΐας- είναι μια δυνατή πρωτοβουλία που όμως χρειάζεται συνεννοήσεις που στο παρελθόν με την Τουρκία έγιναν και δεν κατέληξαν. Σχετικά με τις συντεταγμένες, τόνισε ότι «η Ελλάδα στην υπάρχουσα αντιπαράθεση πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα ως προς τη βούλησή να επιλύσει ειρηνικά οποιαδήποτε διαφορά, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που απαιτεί συνεργασία και εφόσον δεν επέλθει συμφωνία, λύση των διαφορών από το διεθνές δικαστήριο».
Ειδικότερα, ο κ. Σημίτης αναφέρθηκε στο άρθρο του αναφορικά με τα προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη, την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της Ελλάδος που δημοσιεύτηκε στις 9 Ιουνίου στην «Καθημερινή», σημειώνοντας ότι προκάλεσε πολλές αντιδράσεις, «άλλες επιπόλαιες και εμπαθείς».
Αναφέρθηκε επίσης και και σεμερικά σημεία που χρειάζονται, όπως σημείωσε, «προσοχή στη δημόσια συζήτηση», ξεκινώντας από την αιγιαλίτιδα ζώνη.
Συγκεκριμένα, σχετικά με την αιγιαλίτιδα ζώνη ο κ. Σημίτης αφού εκτίμησε ότι «είναι απλοϊκό» να την ταυτίζουμε με την ανοιχτή θάλασσα, εξήγησε ότι «η αιγιαλίτιδα ζώνη είναι έδαφος του παράκτιου κράτους, κάτω από την κυριαρχία του, ενώ η ανοιχτή θάλασσα διακρίνεται για την απουσία κυριαρχίας».
Γι΄ αυτό το παράκτιο κράτος έχει «το δικαίωμα να ορίζει το καθεστώς που αφορά τη διέλευση πλοίων στην αιγιαλίτιδα ζώνη», συμπληρώνει και συνεχίζει τονίζοντας πως «κατά κανόνα ισχύει η αβλαβής διέλευση, δηλαδή η διέλευση είναι ελεύθερη αλλά πραγματοποιείται με προϋπόθεση την υπακοή του διερχόμενου πλοίου στους ορισμούς του παράκτιου κράτους» και «το κράτος διατηρεί το δικαίωμα να διακόψει τη διέλευση σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης του πλοίου με τους κανόνες που υπαγορεύει το διεθνές δίκαιο».
Σε άλλο σημείο ο κ. Σημίτης σημείωσε ότι τα διερχόμενα την αιγιαλίτιδα ζώνη πολεμικά πλοία «πρέπει να μη θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του παράκτιου κράτους, και να πλέουν, ως προς τα υποβρύχια, στην επιφάνεια», ενώ σχετικά με το δικαίωμα των πλοίων στα στενά διεθνούς ναυσιπλοΐας ισχύει ο κανόνας ότι η συγκεκριμένη διέλευση «δεν μπορεί να παρεμποδιστεί ή διακοπεί από το παράκτιο κράτος για λόγους ασφαλείας».
Σύμφωνα με τον κ. Σημίτη, «εάν η Ελλάδα επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της στα 12 μίλια , όπως έχει δικαίωμα, το σύνολο σχεδόν του κεντρικού Αιγίου θα είναι μια επιτηρούμενη από την Ελλάδα θάλασσα με εξαίρεση ορισμένες περιοχές που θα υπάρχουν στενά» και μια πιθανή επέκτασή της «θα προκαλέσει αντιδράσεις όχι μόνο από την Τουρκία, αλλά και από πολλές άλλες χώρες των οποίων τα πλοία διέρχονται τώρα ελεύθερα» και «γι΄ αυτό απαιτείται να υπάρξει ζώνη ή ζώνες ελεύθερης ναυσιπλοΐας που να διασχίζουν το Αιγαίο».
Κατά τον ίδιο, η ρύθμιση του θέματος από την ελληνική πλευρά, δηλαδή η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια και ο καθορισμός ελεύθερων ζωνών ναυσιπλοΐας, είναι μια δυνατή πρωτοβουλία, προϋποθέτει όμως συνεννοήσεις και συμφωνίες με τις χώρες των οποίων τα πλοία πλέουν κατά κανόνα στο Αιγαίο».
Επιπλέον, ο κ. Σημίτης υπογράμμισε ότι είναι το διεθνές δίκαιο είναι σαφές και σχετικά με τις συντεταγμένες, δηλαδή το μήκος και το πλάτος της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης.
Μεταξύ άλλων, επεσήμανε ότι η οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης συνεπάγεται υποχρέωση των παράκτιων χωρών να καταθέσουν συντεταγμένες, να προσδιορίσουν το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της ΑΟΖ τους, προσθέτοντας ότι «συνεννοήσεις για τα όρια της ελληνικής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με την Τουρκία μέχρι σήμερα δεν υπήρξαν.
Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα και το δικαίωμά της να προβάλλει την άποψή της για την ΑΟΖ της. Η Τουρκία έχει δηλώσει «προφορικά» συντεταγμένες, αλλά δεν είναι σαφές αν έχει ολοκληρώσει την υποβολή συντεταγμένων. Αλλά ακόμα και αν αυτό έχει συμβεί, οι δηλώσεις της δεν δημιουργούν τετελεσμένα».
Ο κ. Σημίτης τόνισε ότι «η Ελλάδα στην υπάρχουσα αντιπαράθεση πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα ως προς τη βούλησή να επιλύσει ειρηνικά οποιαδήποτε διαφορά, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που απαιτεί συνεργασία και εφόσον δεν επέλθει συμφωνία, λύση των διαφορών από το διεθνές δικαστήριο».
«Η Ελλάδα μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες όταν αυτό θεωρηθεί χρήσιμο, ώστε να καταστεί σαφές ότι στις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες δεν ισχύει το δίκαιο του ισχυρότερου και μονόπλευρες αποφάσεις δεν μπορούν να γίνουν δεκτές», κατέληξε ο κ. Σημίτης.
Αναφέρθηκε στην αιγιαλίτιδα ζώνη λέγοντας ότι η ρύθμιση του θέματος από την ελληνική πλευρά -δηλαδή η επέκτασή της στα 12 μίλια και ο καθορισμός ελεύθερων ζωνών ναυσιπλοΐας- είναι μια δυνατή πρωτοβουλία που όμως χρειάζεται συνεννοήσεις που στο παρελθόν με την Τουρκία έγιναν και δεν κατέληξαν. Σχετικά με τις συντεταγμένες, τόνισε ότι «η Ελλάδα στην υπάρχουσα αντιπαράθεση πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα ως προς τη βούλησή να επιλύσει ειρηνικά οποιαδήποτε διαφορά, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που απαιτεί συνεργασία και εφόσον δεν επέλθει συμφωνία, λύση των διαφορών από το διεθνές δικαστήριο».
Ειδικότερα, ο κ. Σημίτης αναφέρθηκε στο άρθρο του αναφορικά με τα προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη, την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της Ελλάδος που δημοσιεύτηκε στις 9 Ιουνίου στην «Καθημερινή», σημειώνοντας ότι προκάλεσε πολλές αντιδράσεις, «άλλες επιπόλαιες και εμπαθείς».
Αναφέρθηκε επίσης και και σεμερικά σημεία που χρειάζονται, όπως σημείωσε, «προσοχή στη δημόσια συζήτηση», ξεκινώντας από την αιγιαλίτιδα ζώνη.
Συγκεκριμένα, σχετικά με την αιγιαλίτιδα ζώνη ο κ. Σημίτης αφού εκτίμησε ότι «είναι απλοϊκό» να την ταυτίζουμε με την ανοιχτή θάλασσα, εξήγησε ότι «η αιγιαλίτιδα ζώνη είναι έδαφος του παράκτιου κράτους, κάτω από την κυριαρχία του, ενώ η ανοιχτή θάλασσα διακρίνεται για την απουσία κυριαρχίας».
Γι΄ αυτό το παράκτιο κράτος έχει «το δικαίωμα να ορίζει το καθεστώς που αφορά τη διέλευση πλοίων στην αιγιαλίτιδα ζώνη», συμπληρώνει και συνεχίζει τονίζοντας πως «κατά κανόνα ισχύει η αβλαβής διέλευση, δηλαδή η διέλευση είναι ελεύθερη αλλά πραγματοποιείται με προϋπόθεση την υπακοή του διερχόμενου πλοίου στους ορισμούς του παράκτιου κράτους» και «το κράτος διατηρεί το δικαίωμα να διακόψει τη διέλευση σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης του πλοίου με τους κανόνες που υπαγορεύει το διεθνές δίκαιο».
Σε άλλο σημείο ο κ. Σημίτης σημείωσε ότι τα διερχόμενα την αιγιαλίτιδα ζώνη πολεμικά πλοία «πρέπει να μη θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του παράκτιου κράτους, και να πλέουν, ως προς τα υποβρύχια, στην επιφάνεια», ενώ σχετικά με το δικαίωμα των πλοίων στα στενά διεθνούς ναυσιπλοΐας ισχύει ο κανόνας ότι η συγκεκριμένη διέλευση «δεν μπορεί να παρεμποδιστεί ή διακοπεί από το παράκτιο κράτος για λόγους ασφαλείας».
Σύμφωνα με τον κ. Σημίτη, «εάν η Ελλάδα επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της στα 12 μίλια , όπως έχει δικαίωμα, το σύνολο σχεδόν του κεντρικού Αιγίου θα είναι μια επιτηρούμενη από την Ελλάδα θάλασσα με εξαίρεση ορισμένες περιοχές που θα υπάρχουν στενά» και μια πιθανή επέκτασή της «θα προκαλέσει αντιδράσεις όχι μόνο από την Τουρκία, αλλά και από πολλές άλλες χώρες των οποίων τα πλοία διέρχονται τώρα ελεύθερα» και «γι΄ αυτό απαιτείται να υπάρξει ζώνη ή ζώνες ελεύθερης ναυσιπλοΐας που να διασχίζουν το Αιγαίο».
Κατά τον ίδιο, η ρύθμιση του θέματος από την ελληνική πλευρά, δηλαδή η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια και ο καθορισμός ελεύθερων ζωνών ναυσιπλοΐας, είναι μια δυνατή πρωτοβουλία, προϋποθέτει όμως συνεννοήσεις και συμφωνίες με τις χώρες των οποίων τα πλοία πλέουν κατά κανόνα στο Αιγαίο».
Επιπλέον, ο κ. Σημίτης υπογράμμισε ότι είναι το διεθνές δίκαιο είναι σαφές και σχετικά με τις συντεταγμένες, δηλαδή το μήκος και το πλάτος της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης.
Μεταξύ άλλων, επεσήμανε ότι η οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης συνεπάγεται υποχρέωση των παράκτιων χωρών να καταθέσουν συντεταγμένες, να προσδιορίσουν το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της ΑΟΖ τους, προσθέτοντας ότι «συνεννοήσεις για τα όρια της ελληνικής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με την Τουρκία μέχρι σήμερα δεν υπήρξαν.
Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα και το δικαίωμά της να προβάλλει την άποψή της για την ΑΟΖ της. Η Τουρκία έχει δηλώσει «προφορικά» συντεταγμένες, αλλά δεν είναι σαφές αν έχει ολοκληρώσει την υποβολή συντεταγμένων. Αλλά ακόμα και αν αυτό έχει συμβεί, οι δηλώσεις της δεν δημιουργούν τετελεσμένα».
Ο κ. Σημίτης τόνισε ότι «η Ελλάδα στην υπάρχουσα αντιπαράθεση πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα ως προς τη βούλησή να επιλύσει ειρηνικά οποιαδήποτε διαφορά, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που απαιτεί συνεργασία και εφόσον δεν επέλθει συμφωνία, λύση των διαφορών από το διεθνές δικαστήριο».
«Η Ελλάδα μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες όταν αυτό θεωρηθεί χρήσιμο, ώστε να καταστεί σαφές ότι στις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες δεν ισχύει το δίκαιο του ισχυρότερου και μονόπλευρες αποφάσεις δεν μπορούν να γίνουν δεκτές», κατέληξε ο κ. Σημίτης.
