Το νομοσχέδιο για τις εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που ψηφίζεται την προσεχή εβδομάδα στη Βουλή -και έχει άμεση εφαρμογή- ολοκληρώνει το «παζλ» των αλλαγών στους κανόνες του εκλογικού παιχνιδιού που προετοίμασε και υλοποίησε συνολικά μέσα σε ενάμιση χρόνο η κυβέρνηση. Την προηγούμενη τετραετία, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μεθοδικά και οργανωμένα επιχείρησε να φέρει τους κανόνες αυτούς στα μέτρα της.

Γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί να συγκεντρώσει παρά σε ελάχιστους δήμους και περιφέρειες την πλειοψηφία, αποφάσισε να ενισχύσει τη μειοψηφία και να αποδυναμώσει τους εκλεγμένους δημάρχους και περιφερειάρχες. Γνωρίζοντας, επίσης, ότι πολύ δύσκολα θα είναι πρώτο κόμμα στις επόμενες εθνικές εκλογές, άλλαξε τον εκλογικό νόμο, ώστε να αφαιρεί το μπόνους των εδρών από το πρώτο κόμμα και να οδηγεί τα πράγματα αναγκαστικά είτε σε μεγάλο συνασπισμό είτε σε νέες εκλογές. Αν το σύστημα αυτό εφαρμοζόταν, για παράδειγμα, τον Ιούλιο του 2019, η Νέα Δημοκρατία με 39,85%, αντί για 158 έδρες που έλαβε, θα είχε μόλις 130 και ο ΣΥΡΙΖΑ από 86 θα πήγαινε στις 103.

Οι δύο αλλαγές φέρνουν «εμπλουτισμό» του εκλογικού σώματος και μπόνους για το πρώτο κόμμα

Η πρώτη αλλαγή ήταν ο «εμπλουτισμός» του εκλογικού σώματος με τους Ελληνες του εξωτερικού. Το 2019 ψηφίστηκε με σχεδόν καθολική συναίνεση, από 288 βουλευτές, το νομοσχέδιο για τη διευκόλυνση της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των Ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό. Αν και είναι πρόωρο να γίνουν εκτιμήσεις, θεωρείται ότι τουλάχιστον 200.000 Ελληνες που κατοικούν στο εξωτερικό θα ψηφίσουν για πρώτη φορά από τον τόπο διαμονής τους στις επόμενες εκλογές. Ο αριθμός θα είναι σίγουρα μεγαλύτερος, αν περάσει με 200 ψήφους το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών σχετικά με την «άρση περιορισμών για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων εξωτερικού», κάτι που ωστόσο είναι πρακτικά αδύνατο, αφού Ν.Δ., ΚΙΝ.ΑΛ. και Ελληνική Λύση, που το στηρίζουν, δεν αθροίζουν τόσους βουλευτές. Παρ’ όλα αυτά, η συζήτηση του νομοσχεδίου, που ήταν αίτημα ομογενειακών οργανώσεων, ενίσχυσε τα ερείσματα της Νέας Δημοκρατίας στον απόδημο ελληνισμό.
Διευκόλυνση της κυβερνησιμότητας, ενίσχυση της πλειοψηφίας και εμπλουτισμός του εκλογικού σώματος


Η δεύτερη αλλαγή ήρθε το 2020, όταν ψηφίστηκε ο νέος εκλογικός νόμος για τις εθνικές εκλογές, ο οποίος θα εφαρμοστεί από τις μεθεπόμενες κάλπες. Στόχος του νόμου είναι να διευκολύνει την κυβερνησιμότητα μέσω κλιμακωτού μπόνους για το πρώτο κόμμα, που θα πρέπει πλέον να συγκεντρώσει τουλάχιστον 40% για να πάρει και τις 50 έδρες. Ετσι, ακόμα και αν οι επόμενες βουλευτικές εκλογές οδηγήσουν σε αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης, κάτι που είναι εξαιρετικά πιθανό, η χώρα θα οδηγηθεί άμεσα σε νέες εκλογές, με νέο σύστημα που διασφαλίζει την κυβερνησιμότητα.

Εξασφαλίζει την πλειοψηφία του εκλεγμένου δημάρχου ή του περιφερειάρχη


Το τρίτο κομμάτι του «παζλ» συμπληρώνεται αυτή την εβδομάδα και είναι το νέο εκλογικό σύστημα για την εκλογή δημοτικών και περιφερειακών Αρχών, το οποίο θα εφαρμοστεί στις αυτοδιοικητικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023 και, μεταξύ άλλων, εξασφαλίζει την πλειοψηφία του εκλεγμένου δημάρχου ή του περιφερειάρχη στα αιρετά όργανα. Δήμαρχος ή περιφερειάρχης εκλέγεται από τον πρώτο γύρο με ποσοστό 43%, μπαίνει όριο 3% για την εκλογή δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, ενώ εξασφαλίζεται η εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου στο νικητή των εκλογών.

Υπάρχει, βέβαια, και ένα τέταρτο κομμάτι που εξετάζεται να προστεθεί αργότερα στο «παζλ» αυτό: Η αλλαγή του εκλογικού νόμου για τις ευρωεκλογές, ώστε να μην εκλέγονται μόνο οι «τηλεαστέρες» ή όσοι έχουν πανελλαδική αναγνωρισιμότητα. Αυτό θα επιτευχθεί είτε με επαναφορά του συστήματος της λίστας εκλογής είτε με διατήρηση της εκλογής με σταυρό -που καθιερώθηκε πρώτη φορά το 2014-, αλλά με ταυτόχρονο «σπάσιμο» της χώρας σε πέντε μεγάλες εκλογικές περιφέρειες, μόνο για τις ευρωεκλογές. Τα σενάρια αυτά προς το παρόν είναι στο κυβερνητικό... συρτάρι, αλλά η σχετική συζήτηση θα γίνει μετά το πέρας της κρίσης της πανδημίας.

Καταγραφη